Magazine 03 mei 2022

Bronnen

It’s elementary, my dear Watson - Onder commissarissen - Terug naar de top - Elly’s boekblog.

Dit artikel is verschenen in Accountant nr. 2, 2022

Bekijk alle artikelen uit dit nummer

» Download dit artikel (pdf)
» Download het hele nummer (pdf)

Rob Heinsbroek

It’s elementary, my dear Watson

Financieel forensisch feitenonderzoek is een vak apart en dat komt uit dit boek van Arthur de Groot duidelijk naar voren.

De Groot beschrijft zijn eigen veertigjarige loopbaan en geeft daarmee een leuk inkijkje in de wijze waarop financieel forensisch onderzoek zich in Nederland heeft ontwikkeld.

Rode draad: Het is echt een vak apart. Bestrijding van financieel economische criminaliteit (finec) doe je er niet even bij. Het is een groot maatschappelijk probleem dat om daadkrachtige analyse, bestrijding en oplossingen vraagt, en dus ook bij voorkeur een dedicated beroepsgroep.

Voor de toekomst heeft hij enige tips en wensen. Er zijn goede stappen gezet met de oprichting van het Institute for Financial Crime en het Financieel Expertise Centrum en ook het Fraude Film Festival sinds enige jaren, maar er mag nog een onsje meer bij op het gebied van verdere centralisatie van de deskundigheid; een ‘instituut voor waarheidsvinding’. De Groot heeft ook goede verwachtingen van publiek-private samenwerkingen op dit gebied.

Een belangrijke wens van De Groot lijkt te zijn dat overheid en bestuurders de omvang van finec eerlijker onder ogen gaan zien. Hij verhaalt over bestuurders die de omvang van het probleem maar niet onder ogen willen zien. Financiële veiligheid levert immers ook maatschappelijke veiligheid op, aldus De Groot.

En wat betreft die leuke inkijkjes, De Groot beschrijft een aantal spraakmakende affaires waarbij hij zelf betrokken was en die de krantenkoppen haalden. Waaronder de ook in accountancykringen zeer bekende bonnetjesaffaire van Bram Peper. Of - ook in de categorie smeuïge leesstof - de verbouwing van het hoofdkantoor van UWV in 2003-2004. Of De Groot echt alles uit de doeken doet blijft de vraag, maar het is en blijft lekker lezen. Een interessant boek dus.

Arthur de Groot: Waarheidsvinding - Financieel forensisch onderzoek, een vak apart, 2021

Onder commissarissen

Commissarissen zijn ook maar gewoon mensen. Met hun voorkeuren, eigen ideeën, intuïties, gesprekjes bij de koffieautomaat die soms meer bepalend kunnen zijn voor dat belangrijke besluit in plaats van de uitgebreide presentatie die een zwetende cfo klaar heeft staan in de vergaderzaal.

Waar het ideale toezichtmodel - en ook bijvoorbeeld de voorschriften uit de Corporate Governance Code - nog altijd uitgaan van een keurig formeel en rationeel fundament voor het toezicht, laat Engbers zien dat er een heel andere wereld bestaat van thema’s en invloeden die de besluitvorming beïnvloeden. Hoe vergaderen commissarissen, wat gebeurt er precies tijdens een vergadering? Hoe zijn de onderlinge verhoudingen? Wat nu als een inhoudelijk meningsverschil ineens persoonlijk wordt gemaakt? En soms kan zelfs een bepaalde woordkeuze een grote invloed hebben op de dynamiek in de boardroom. Enfin, dat soort dingen dus.

Bovenstaande betekent dus ook dat te vaak een essentieel onderdeel van het commissarissenwerk ‘ongezegd’ blijft; de kritische reflectie op het bestuur, de organisatie én het eigen functioneren als commissaris. En dat zijn volgens Engbers nu eigenlijk de essentiële aspecten van goed toezicht.

Engbers beschrijft dit alles via fictionele figuren in een boardroom, op sommige momenten leest het bijna een beetje als een roman. Wel met de nodige nuttige en duidende opmerkingen van de schrijfster in de kantlijn. Aldus levert dit een fijn leesbaar en interessant boek op, met als belangrijkste conclusie - inderdaad - dat commissarissen ook maar gewoon mensen zijn. Ergens ook wel weer een geruststellende gedachte. Overigens is dit boek de ‘publieksweergave’ van Engbers’ promotiestudie, dus als u echt de diepte in wilt op dit interessante thema, dan kan dat ook nog.

Marilieke Engbers: Onder commissarissen - hoe het ongezegde in de boardroom de besluitvorming beïnvloedt, Business Contact 2021, ISBN 978 90 47015 017

Terug naar de top

Als het bij een organisatie fundamenteel mis is, hoe kom je dan weer op het rechte pad?

En de schrijver van dit boek bedoelt niet een organisatie die in een korte crisis is beland. Nee, langdurige problemen die als drijfzand een organisatie opzuigen.

Van Iperen is duidelijk geen voorstander van de eerste reflex die de meeste mensen dan hebben “zet er maar eens een stevige leider op”. Hij beargumenteert dat juist het revitaliseren van de kracht, kennis en ook emotionele verbondenheid van de medewerkers een veel beter recept is. Bottum-up dus, gekoppeld met de nodige aandacht voor holistisch leiderschap.

Om zijn argumenten kracht bij te zetten bekijkt hij onder andere ABN Amro onder Gerrit Zalm en de vernieuwing van het ministerie van Justitie na de Teeven-deal. Gelukkig heeft hij zijn methode niet in een model gestopt, maar - als consultant kan Van Iperen het waarschijnlijk toch niet laten - hij benoemt het als een ‘vliegwiel voor verandering’. Vooruit dan maar. Met het centraal stellen van de medewerkers krijgt hij van ons in elk geval het voordeel van de twijfel.

Theo van Iperen: Terug aan de top - een veranderaanpak voor organisatie in problemen, Mediawerf Uitgevers 2021, ISBN 978 94 90463 89 2

Elly’s boekblog

De 9 succesfactoren van de BV Natuur

Hardop lachen om een managementboek, hoe vaak maak je dat mee? Het gaat zeker gebeuren als je dit boek van natuurkundige Ylva Poelman leest. Hoe gaat de natuur om met flexibiliteit, innovatie, diversiteit, samenwerken, recycling, zonne-energie, informatie, feedback en optimalisatie? En wat kun je daarvan leren?

Continuïteit een issue? Niet voor de BV Natuur. Bestaat al vier miljard jaar en past zich steeds aan. Oké, haar producten worden gelanceerd en verdwijnen weer, 99 procent van de organismen die er ooit waren is alweer uitgestorven. Maar zij is er nog! Hoe ze dat doet, wordt met heel veel en heel interessante voorbeelden beschreven, waarbij direct de link wordt gelegd met mogelijke toepassingen voor het bedrijfsleven. Biomimicry of bio inspired innovation: BII. Denk aan de vele verschillende verdedigingsstrategieën van de tabaksplant, voor elk insect een andere. Hoe groter de flexibiliteit, hoe meer leefgebieden toegankelijk zijn. Dat vertaalt zich bij bedrijven naar andere markten en doelgroepen. Niet alleen lees je veel voorbeelden over de natuur, ook passeren veel innovatieve bedrijven de revue (waaronder een dating site voor afval, dat kende ik nog niet).

Dit boek is bedoeld ter inspiratie (geen instructie!) en vlot geschreven. Daarnaast heeft het een geweldig grappige en toegankelijke structuur. Elke hoofdstuk start met een fase uit de BV Natuur: Bij het eerste hoofdstuk is dat een bestelformulier voor een planeet (het Terra-instapmodel) bij leverancier Rocky Planets. Aanbieding: een maan met 20 procent korting. Op een latere bestelling voor de Homo Sapiens wordt geen garantie gegeven...

Ylva Poelman, De 9 succesfactoren van de BV Natuur, Vakmedianet, 2021, ISBN 978 94 62156 85 2

Elly Stroo Cloeck is project- en interimmanager GRC, audit en accountancy. Ze schrijft recensies en samenvattingen van managementboeken, te vinden op 1001managementboeken.nl.