Magazine 03 mei 2022

Adverteren doet begeren

1971: Met de ‘fakturiste’ op schoot

Dit artikel is verschenen in Accountant nr. 2, 2022

Bekijk alle artikelen uit dit nummer

» Download dit artikel (pdf)
» Download het hele nummer (pdf)

Luc Quadackers

“In mijn bedrijf geen computer! We horen ‘t bijna dagelijks. En heus niet alleen van direkteuren met beeldschone fakturistes in dienst. O nee.” Tot zover de introductie van deze reclame uit 1971 voor Burroughs administratiemachines. Gewoon grappig bedoeld, neem ik aan. Alsof de baas een ‘beeldschone fakturiste’ als belangrijkste reden zou noemen om geen computer aan te schaffen. Of schuilde er toch een kern van waarheid in? Hoe dan ook: De kans dat hier een vrouw bij haar vader of grootvader op schoot zit, lijkt mij vrij klein. En een getrouwd stel is ook onwaarschijnlijk.

Deze foto zou tegenwoordig al zonder tekst een golf van verontwaardiging veroorzaken. Maar ook in de tekst staan passages die nu ongetwijfeld als ongepast worden ervaren: “Computers eisen kostbare bedieningsexperts. Maar de Burroughs mini-computers kunnen al na één dag door ieder normaal meisje van 16 bediend worden.” Dat was dus niks voor jongens. Die kregen blijkbaar heel andere taken toebedeeld. De term ‘normaal meisje’ kom je tegenwoordig ook niet snel meer tegen in de reclame.

Het doet me denken aan de volgende anekdote. Toen ik op de universiteit werkte als studentassistent, rond 1990, werd een oudere hoogleraar aangesteld die van een grote multinational kwam. Hij had nog nooit een computer aangeraakt en kon niet eens de aan- en uitknop vinden. Als je hoog in de boom zat bij een onderneming was het beneden je stand om iets met een toetsenbord te bedienen. Het was overigens ook lang gebruikelijk dat je duurdere vloerbedekking op kantoor kreeg bij een functiewisseling en pas gordijnen mocht (laten) ophangen bij het bereiken van een topfunctie.

Dat laatste komt misschien in een geheel ander daglicht te staan als we naar de foto kijken. Ook in 1971 was de foto waarschijnlijk prikkelend bedoeld en het leidde vast tot meer omzet. Tegenwoordig is zo’n advertentie echter niet meer woke-ay en zou eerder een faillissement tot gevolg hebben. Het kan verkeren. Het begrip laptop krijgt met deze foto in ieder geval een geheel nieuwe invalshoek.