Magazine 13 maart 2020

De woelige baren

Een internationale gebeurtenis uit het leven van Théodore Limperg vormt een mooi begin van een reeks in het kader van het 125-jarig bestaan van de NBA en haar voorgangers.

Dit artikel is verschenen in Accountant nr. 1, 2020

Bekijk alle artikelen uit dit nummer

» Download dit artikel (pdf)
» Download het hele nummer (pdf)

Luc Quadackers

125 jaar accountantsberoep

Théodore Limperg werd vijftien jaar eerder geboren dan het accountantsberoep is ontstaan. Op basis van het aantal verwijzingen in het boek Geschiedenis der Accountancy in Nederland van De Vries, wint hij glorieus de ‘impactprijs’ 1895-1935.

Een relatief onbekend dagboek van Limperg (gepubliceerd door historicus De Vries) speelt zich af aan de vooravond van een memorabel moment in de economische wereldgeschiedenis: de beurskrach van oktober 1929 op Wallstreet.

In augustus 1929 kiest Limperg samen met de heren Dijker, Hogeweg en Polak het ruime sop richting New York. Ze zijn namens het NIvA (Nederlandsch Instituut van Accountants) op weg naar het derde Internationaal Accountantscongres. Het tweede congres werd drie jaar eerder in Amsterdam gehouden en die bijeenkomst vormde volgens geschiedschrijver De Vries “wegens de aanzienlijke deelneming in feite het eerste echte internationale congres”. Nederland sprak een woordje mee, ook toen al. Of toen misschien nog wel meer dan nu?

Vreemd genoeg neemt Limperg vrijwel niets in zijn dagboek op over het congres. Hij geeft alleen aan dat de kwaliteit te wensen overlaat. Het jonge vak bevond zich nog in een ontwikkelingsstadium en volgens De Vries werden de congressen vooral georganiseerd omdat accountants het internationaal vaak oneens waren. Dat bleek tijdens het congres vooral uit de discussies over het wettelijk regelen van het beroep en de benodigde educatie: “Over de vraag of het beroep door een wettelijke regeling moest worden gebonden dan wel volkomen vrijgelaten, konden de vertegenwoordigers van 21 landen niet tot een eensluidende uitspraak komen. Geen wonder waar men het (...) al nationaal niet steeds eens was.”

Wanvertoning

De Vries haalt in het voorwoord van het dagboek een beschamend voorval aan, dat wellicht de omissie in het dagboek verklaart: schaamde Limperg zich? Naast vertegenwoordigers van het NIvA, het oudste en meest prominente Nederlandse Instituut, waren bij het congres ook vertegenwoordigers aanwezig van de Nederlandsche Bond van Accountants (opgericht in 1902) en van de Nederlandsche Organisatie van Accountants (opgericht in 1903).

Van Dien van het NIvA (die al eerder in de VS was) hield een voordracht over de ontwikkeling van professional accounting in continental Europe. Hij besteedde daarbij veel tijd aan de ontwikkeling van het NIvA, maar maakte slechts enkele woorden vuil aan de Bond. Hij sprak daarbij vooral over hun kleine aantal leden (47) en de grote hoeveelheid leden die het examen nooit hadden gehaald (14). Dat leidde tot woede bij Van der Ploeg van de Bond. Die begon daarom en plein public over de zorgvuldigheid waarmee de toelating
bijna dertig jaar (!) geleden had plaatsgevonden. Tja, een wanvertoning dus. De Vries: “Pijnlijk kwam in het internationale milieu in 1929 aldus het gebrek aan afstemming tussen de Nederlandse vertegenwoordigers aan het licht.” Vroeger was dus zeker niet alles beter.