Magazine 14 juni 2019

Bronnen

Moneyland - Print 'hello world' - Denken als Marcel Boekhoorn.

Dit artikel is verschenen in Accountant Q2, 2019

Bekijk alle artikelen uit dit nummer

» Download dit artikel in pdf

Rob Heinsbroek

Moneyland

‘Off shore-bandieten roven de wereld leeg, en deze plundering ondermijnt democratie, vergroot ongelijkheid en zuigt steeds meer rijkdommen naar Moneyland, waar ze niet kunnen worden gevolgd.’

Dat is nogal een binnenkomer en Oliver Bullough laat meteen blijken waar zijn sympathie (en antipathie) ligt. Zeker niet bij de inwoners van Moneyland; zijn naam voor het virtuele land van de rijken en gewetenlozen (pagina 9). Moneyland kent geen grenzen, Moneylanders zijn constant op zoek naar dát rechtsgebied of dié fiscale constructie waarbij ze hun geld zo veilig mogelijk kunnen stallen, waar dan ook ter wereld. Uit het zicht van de gewone belastingbetalende stervelingen en vooral uit het zicht van de nationale toezichthouders die er soms bar weinig tegenover kunnen stellen.

Bullough is niet te beroerd om een investigative werkbezoek ter plaatse af te leggen. Kent u het tropisch eiland Nevis? Het hoort bij Saint Kitts en ligt in de Caraïbische Zee. Het heeft 11.000 inwoners en er zijn maar liefst 18.000 (voornamelijk buitenlandse) bedrijfsentiteiten gevestigd. Als dat geen red flag is. Bullough heeft aldaar een ontmoeting met het hoofd van de lokale Financial Services Regulator die de boel in de gaten zou moeten houden. De weergave van deze ontmoeting zou niet misstaan in een Jiskefet-sketch. “Er is niets aan de hand, alles gaat keurig volgens de wettelijke regels en internationale normen en waarom stelt u toch zulke vervelende vragen…” En ook over het Engelse belastingparadijselijke eiland Jersey heeft Bullough de nodige verhalen in huis die de wenkbrauwen stevig doen fronsen.

Bullough vervolgt zijn reis door de methoden van Moneyland met onder andere hoofdstukken over de handel in paspoorten en diplomatieke onschendbaarheid. Nagenoeg alle methoden van de Moneylanders om zichzelf ongrijpbaar en onkwetsbaar proberen te maken, worden door Bullough onder het vergrootglas gelegd. Overigens is het is al te makkelijk om enkel naar landen als Rusland, diverse voormalige Sovjet-republieken, Afrikaanse potentaten, de tropische off shore paradijzen etc. te wijzen. Al deze boeven kunnen hun geld alleen maar in Moneyland kwijt door de bereidwillige medewerking van West Europese financiële instellingen, advocaten en ook accountants die hun klantacceptatie wel wat strenger mogen insteken. Bullough gebruikt daar in zijn boek enkele malen stevige woorden voor. Goed, maar kunnen we er ook iets tegen doen?

Ja, in elk geval gedeeltelijk. Zo pleit Bullough voor het inmiddels in Engeland ingevoerde systeem dat bedrijven hun eindbegunstigden of werkelijke eigenaren openbaar vermelden. Dat kan heel wat schimmige eigendomsconstructies voorkomen. Ook internationale harmonisatie van wetten op financieel- en toezichtgebied is hoognodig en kan voorkomen dat de mazen tussen landen onderling al te makkelijk worden misbruikt. De illusie dat we het compleet kunnen oplossen heeft Bullough niet, maar in elk geval maakt hij met dit boek duidelijk wat de consequenties zijn als we niets doen.

‘Ik ben gefascineerd door schurken’, schrijft Bullough al op pagina 32 en gelukkig maar, want het heeft een mooi boek opgeleverd.

Oliver Bullough, Moneyland - Een zoektocht naar het verborgen geld van de superrijken en de multinationals, Thomas Rap 2019

Print 'hello world'

Les 1 van elke beginnend programmeur: het ‘Hello world’-programmaatje.

Niet schrikken, dit is geen boek over programmeren. Maar in tien hoofdstukken worden de basisbeginselen van digitale technologie helder
uitgelegd. Elk hoofdstuk neemt de lezer een stapje verder. We beginnen met de nul en de één van de oerbit en we eindigen met zelfrijdende auto’s.

En onderweg komen we onder andere Alan Turing, de cloud, relationele databases, machine learning en big data tegen. Alles in begrijpelijke taal uitgelegd, maar af en toe wel even goed kauwen op de formules.

Heeft u alle hoofdstukken netjes doorgelezen, dan volgt het afsluitend hoofdstuk over zelfrijdende auto’s waarin eigenlijk alle behandelde technieken samenkomen. Wel blijven opletten want op een gegeven moment gaat Kapteijn ervan uit dat het gesneden koek is voor de lezer als er een Bayesiaanse methode wordt gebruikt, die begint met een prior-verdeling om daarmee de onzekerheid in een datastroom te kwantificeren - en dit laatste weer op basis van Bayesiaanse posterior-kansen. Eh, bent u er nog? Dus absoluut geen gids hoe je verantwoord met social media omgaat of zo (daar zijn er al genoeg van), maar echt een focus op de ‘ouderwetse’ computer hardware en de wijze waarop digitale systemen interacteren en leren. Beschouw dit boek dus eigenlijk ook maar als een korte inleiding in Artificiële Intelligentie.

Prima boek dus, maar of de belofte van de flaptekst kan worden waargemaakt om ICT-schandalen te voorkomen en je eigen privacy te beschermen blijft toch een beetje de vraag. Bij ICT-miskleunen speelt ook de psychologie een grote rol en daar gaat dit boek niet over. Over privacy had Kaptein wel wat meer mogen opschrijven, en niet enkel omdat het momenteel hét thema in informatietechnologie is. Dit komt er nog een beetje bekaaid vanaf. Afgezien daarvan, een nuttig boek.

Maurits Kapteijn, Hallo wereld - Wat iedereen zou moeten weten over digitale technologie, Business Contact 2018, ISBN 978 90 470 1040 1

Denken als Marcel Boekhoorn

Accountants saai? Niet als we naar reilen en zeilen van Marcel Boekhoorn kijken.

In een zogenaamde serie ‘Top ondernemers’ worden wat tips en trucs van bekende ondernemers op een rijtje gezet. Boekhoorn (ooit werkzaam in
de accountancy) is natuurlijk bij het grote publiek bekend van onder andere Bakker Bart, Telfort, Ouwehands Dierenpark en - vorig jaar nog - de HEMA.

En wat leren we zoal van hem? In korte hoofdstukjes dat we ‘moeten leren van fouten’ of ‘de verliezen beperken’ en ‘lang leve de lol’. Redelijk voor de hand liggend natuurlijk, maar met leuke voorbeelden van Boekhoorn zelf lekker to-the-point opgeschreven.

Al met al een leuk tussendoortje zullen we maar zeggen.

Jan Bletz, Denken als Marcel Boekhoorn, Haystack 2019, ISBN 9789461263377