Magazine 15 juni 2018

Op zoek naar de balans

Vroeger kon je met een paar zitzakken, een extra dag vaderschapsverlof en een roeimachine in een stoffig kelderkamertje nog te boek komen te staan als vooruitstrevende werkgever. Die tijden zijn voorgoed voorbij; de werknemer van nu verwacht meer faciliteiten en meer vrijheid.

Dit artikel is verschenen in Accountant Q2, 2018

Bekijk alle artikelen uit dit nummer

» Download dit artikel in pdf

De nieuwe techbedrijven in Silicon Valley creëerden tijdens het eerste decennium van deze eeuw een duidelijke trend op het vlak van kantoorfaciliteiten en flexibel werken. Het nieuwe adagium: de werkplek moet een plek zijn waar je net zo graag komt als thuis. Gratis fruit en smoothies, ontspanningsruimtes met zaken als tafelvoetbal en spelcomputers, maar ook yogacursussen, een powernap-ruimte, hondenuitlaatservices, stomerijen, jaarlijkse sportevenementen, een klimmuur op kantoor: niets was te gek. Ook medische checkups, thuiswerken, extravagante bedrijfsuitjes, allerlei verlofmogelijkheden en zelfs inspiratiereizen werden toegevoegd aan het assortiment van opties waarmee de moderne werkgever haar werknemers tevreden kan houden.

Ook in Nederland doen we mee. Wat ooit onschuldig begon met het omruilen van de Senseo voor een Nespresso-apparaat en misschien één in hoogte verstelbaar bureau voor de liefhebber, is ontaard in een soort wedloop; in ‘moderne' kantoren struikel je haast over de bureaufietsen, pooltafels en in-house barristas.

Het is allemaal niet voor niets; vele onderzoeken wijzen uit dat het loont om de werknemer een beetje in de watten te leggen. Niet alleen omdat hij of zij dan beter presteert en het ziekteverzuim daalt, maar ook omdat goede kantoorfaciliteiten en riante secundaire arbeidsvoorwaarden de werkgever soms net dat streepje voor geven in een krappe arbeidsmarkt. Bijna alle accountantskantoren zien inmiddels in dat de tijden waarin je een werknemer blij maakte met ‘slechts’ een vast contract, een bureau en een auto voorbij zijn. De werknemer wil meer. Maar wat betekent dat precies in de praktijk? Wie biedt wat? Reden voor een rondgang langs een reeks accountantskantoren uit de Nederlandse top 10 (qua omzet).

Eten en drinken

Allereerst de levensader van de Nederlandse werknemer: koffie. Vroeger namen veel werknemers genoegen met een automaat die een vagelijk aan koffie denkende bruine drank perste uit een zakje siroop. Maar als werkgever word je inmiddels met de nek aangekeken als je geen barrista in huis hebt die een hartje in melkschuim kan maken.

Zo heeft KPMG een Coffee Corner met barrista, “waar professionals in informele setting kunnen vergaderen of even kunnen ontspannen”. Ook Mazars heeft een in-house barrista, “populair gedurende de hele dag”. Bij Deloitte kun je in alle grote kantoren eveneens een cappuccino met bijbehorende latte art regelen, net als bij Baker Tilly Berk.

Naast koffie wordt ook gezond eten door veel kantoren genoemd. PwC biedt “gratis fruit op iedere verdieping. In het bedrijfsrestaurant is er een groot aanbod van gezond eten en sappen”. Het kantoor is daarnaast niet vies van een beetje natuurlijke doping en biedt “ingrediënten die een power boost geven”. Ook BDO, Baker Tilly Berk, Deloitte, Alfa en Mazars hebben gratis fruit op kantoor staan.

Gezondheid

Naast gezond eten en drinken bieden veel kantoren ook allerlei andere zaken om de lichamelijke gezondheid op peil te houden of te verbeteren. Bijna elk kantoor heeft een regeling om fietsen naar het werk te stimuleren. Bij KPMG kun je diverse ‘vitaliteitworkshops’ volgen, zoals een ‘workshop slaap/werk-privébalans’. Je kunt ook gebruikmaken van een in-house fysiotherapeut en stoelmassages bestellen. Ook BDO en Deloitte hebben een fysio in huis.

De fysio bij PwC biedt naast het gebruikelijke aanbod ook adem- en ontspanningstherapie en dry needling. PwC heeft ook een ‘preventief spreekuur’ van een bedrijfsarts, voor als je gezondheidsklachten hebt zonder dat je verzuimt van je werk. BDO heeft een masseur in huis en organiseert daarnaast gezondheidsdagen, waarbij alle medewerkers health checks kunnen laten doen en lifestyleadvies kunnen krijgen. KPMG, Deloitte en PwC bieden ook gratis health checks.

Veel kantoren geven overigens aan bij klachten te kijken naar eventuele onderliggende oorzaken. Een opvallende in dit segment is het zorgverzekeringspakket van KPMG, waarbij KPMG-medewerkers en hun meeverzekerden “exclusieve voordelen” genieten.

Sporten

Bijna alle kantoren bieden ook een vorm van bedrijfsfitness, hetzij een korting op de sportschool of bedrijfsfitness op kantoor. Sommige kantoren organiseren zelf sportevenementen. Zo wordt er bij Alfa op sommige vestigingen wekelijks gesport met alle collega’s. PwC, Baker Tilly Berk en KPMG organiseren trainingen voor wedstrijden, en PwC heeft ook bedrijfsteams in hockey, golf en voetbal. Deloitte biedt heuse ‘clinics’ met topsporters, als onderdeel van het Deloitte FIT-programma. Deloitte geeft ook aan dat sportieve activiteiten, workshops en mindtraining erg populair zijn bij de werknemers: “We organiseren zo’n veertig activiteiten per jaar en we merken dat dit aantal ieder jaar toeneemt, vooral omdat collega’s meer en meer betrokken zijn en zelf activiteiten gaan aandragen.”

Mazars organiseert regelmatig fietsevenementen en voetbalcompetities, waar naast de medewerkers ook klanten en relaties welkom zijn. Bij Baker Tilly Berk wordt er zelfs aan bokstrainingen gedaan. Ook een opvallende is het ‘sporten tijdens de werkdag’ van BDO, waarbij je in dertig minuten (in je werkkleding) al je spieren traint. Hopelijk dus niet alleen gratis fruit bij BDO, maar ook gratis deodorant. Verder biedt BDO ook Zen-trainingen, voor “mentale fitheid”.

Speciale ruimtes

Veel kantoren hebben speciale ruimtes voor bijzondere ontspanningsmogelijkheden. Zo heeft KPMG de Balance Room. Die heeft niets met de jaarbalans te maken, maar wel alles met de balans in jezelf. “De Balance Room is er voor iedereen. Vind jij dat je de kamer nodig hebt, dan is dat zo. Je motivatie om de kamer te gebruiken is strikt persoonlijk en hoef je dus ook niet toe te lichten.” KPMG doet wel enkele suggesties: “Een afspraak met de fysiotherapeut, om te mediteren of te bidden, wanneer je een privé of moeilijk gesprek moet voeren, om te kolven, of om even tot jezelf te komen.”

Baker Tilly Berk heeft stilteruimtes en belhokjes, maar ook een gameroom. Mazars heeft een gebedsruimte, gamerooms met spelcomputers en een dartbord. Bijzonder populair is overigens het tafelvoetbal: alle kantoren die meededen aan de rondvraag hebben er een. En bij meer dan de helft wordt tafelvoetbal genoemd als een van de populairste ontspanningsmogelijkheden.

Meubilair

Zitten is het nieuwe roken, dat is goed doorgedrongen bij alle kantoren. Elk kantoor noemt verschillende mogelijkheden op het gebied van kantoormeubilair. Zo is de fietsstoel populair bij Alfa en bij PwC. Bij Mazars loopt er een pilot met de bureaufiets, maar die is “nog wat minder in trek”. Alle kantoren bieden in hoogte verstelbare bureaus en banken. PwC doet naast fietsstoelen en zitballen ook aan activity based working: “Dit maakt je werkplek dynamisch; per activiteit (bellen, vergaderen, concentreren) wissel je van ruimte.” BDO zegt steeds meer aan staand vergaderen te doen: “We merken dat staand werken en staand vergaderen upcoming is. In het begin waren sommige collega’s een beetje sceptisch, maar inmiddels zijn sommige ruimtes voor zittend vergaderen al opgedoekt.” Bij Alfa staan ze niet alleen, maar balanceren ze ook, op een balance board: “Hierdoor is het lichaam constant in beweging, terwijl staand werkzaamheden worden uitgevoerd.”

Feesten

Alle kantoren organiseren uiteraard personeelsfeesten. Mazars en Deloitte hebben zelfs barruimtes bij een aantal kantoren, waar op vrijdag geregeld iets wordt georganiseerd. Baker Tilly Berk organiseert sinds kort een ‘festival’: “Vorig jaar konden collega’s tijdens deze bijeenkomst in festivalvorm verschillende workshops bijwonen. Van leren omdenken, improviseren of presenteren tot een stoomcursus LinkedIn en leren hoe je niet meer wordt afgeleid. Vanwege het grote succes krijgt dat festival dit jaar een vervolg.”

Werk-privébalans

Geweldige kantoorfaciliteiten zijn natuurlijk fijn, maar tegenwoordig is een goede werk-privébalans voor veel werknemers minstens zo belangrijk. Overwerken is accountants niet vreemd, waardoor de sector kampt met een negatief imago op dit vlak. Recent publiceerde de NBA Young Profs samen met Nyenrode Business Universiteit nog een rapport waaruit bleek dat jonge accountants in het drukke seizoen gemiddeld zestig uur per week besteden aan werken en studeren.

Alle kantoren bieden tegenwoordig verschillende verlofmogelijkheden, flexibele werktijden en mogelijkheden om parttime te werken. Ook thuiswerken is overal mogelijk. Opvallend is de zorgregeling van PwC voor jonge kinderen of een ziek familielid: als je veertig uur werkt, minimaal twee jaar in dienst bent en tachtig procent wilt gaan werken om iemand te verzorgen, wordt gedurende de eerste twee jaar negentig procent van je salaris doorbetaald. Ook KPMG heeft een speciale regeling voor werknemers met kinderen.

Bij de grote kantoren bestaan daarnaast vaak mogelijkheden om werkuren in te zetten voor maatschappelijke projecten. Ook Mazars biedt werknemers die mogelijkheid. “Daarvoor hebben we onze Mazars Foundation opgericht, waarbij adviseurs bijvoorbeeld koken voor opvanggelegenheden, of mensen helpen met hun financiële administratie.”

Concurreren

Het is duidelijk dat accountantsorganisaties er inmiddels van doordrongen zijn dat je niet wegkomt met alleen wat window dressing; goede faciliteiten en oog voor de werk-privébalans zijn bij alle kantoren een vast onderdeel van de bedrijfsvoering.

Uit de antwoorden blijkt dat de ‘kleinere’ kantoren vooral op het gebied van de werk-privébalans proberen te concurreren met de grootste spelers. Mazars noemt dat ook expliciet: “Mazars wil zich juist onderscheiden ten opzichte van de big four-kantoren met een goede werk-privé balans. […] Als accountant of adviseur is het natuurlijk stevig doorwerken en juist de combinatie met alle andere aspecten van het leven is dan extra belangrijk. Daar haal je je energie vandaan.”

Maar ook de grote kantoren zeggen tegenwoordig meer oog te hebben voor de werk-privébalans. Er wordt binnen teams en interne workshops over gesproken. Dat leidt tot beter begrip als iemand ook in het drukke controleseizoen eens eerder naar huis moet. PwC gaf eerder al aan te sturen op een daling in overuren en productiviteit. Tegelijk blijft het geen nine-to-five-job. “Maar wel een hele waardevolle investering in je eigen ontwikkeling.”