FYI
Bijna zeventig dagen kwijt aan administratie - In den beginne was er: de accountant - 'Bankiers gaan topless' - Verhitte bankiers - Down Under - Sokkel - 'Welke superhelden zouden de beste accountants zijn?' - Espresso to go - Ingeschreven.
Dit artikel is verschenen in Accountant Q3, 2017
Bekijk alle artikelen uit dit nummer
Bijna zeventig dagen kwijt aan administratie
Voor medewerkers op een accountantskantoor veel te weinig, maar voor andere organisaties toch iets om nog eens over na te denken: kantoormedewerkers besteden gemiddeld 552 uur per jaar aan repeterend administratief werk. Dat zijn 69 werkdagen.
DJS Research deed in opdracht van automatiseerder Unit4 wereldwijd onderzoek naar productiviteit en tijd die mensen op kantoor besteden aan hun belangrijkste werkzaamheden. Omgerekend kost het productiviteitsverlies door administratieve beslommeringen in de elf onderzochte landen samen meer dan vijf biljoen dollar per jaar. Daarvan neemt de VS al ruim de helft voor haar rekening (2,87 biljoen dollar).
Medewerkers in Singapore zijn relatief de minste tijd kwijt aan repeterend administratief werk. Daar staat tegenover dat ze ook de minste tijd besteden aan hun primaire taken: maar zestig procent. Het meest productief zijn kantoormedewerkers in Noorwegen, die 81 procent van hun tijd aan de belangrijkste werkzaamheden besteden. Goede tweede is Zweden (78 procent), gevolgd door (opmerkelijk!) Frankrijk (76 procent).
Generaties
Professionals ouder dan 41 jaar spenderen meer tijd aan primaire verantwoordelijkheden dan die tussen de 26 en dertig jaar. Mensen boven de vijftig jaar zijn juist (niet zo verrassend) het langst bezig met het verzamelen en invoeren van data.
Veel respondenten laten terugkerend administratief werk liever door technologie overnemen. Negentig procent van de Nederlandse respondenten geeft aan dat ze de huidige technologie daarvoor ook vertrouwen. Vooral jonge professionals menen dat automatisering hen gelukkiger maakt. Goed nieuws voor de Unit4’s van deze wereld.
In den beginne was er: de accountant
De allereerste persoon die in de geschreven geschiedenis wordt genoemd is een accountant.
Althans, dat stelt Yuval Noah Harari, die het boek Sapiens: A Brief History of Humankind schreef. Het boek kwam uit in 2014 en is nog altijd een enorme bestseller. Harari bespreekt in zijn werk de complete geschiedenis van de mensheid en gebruikt daar ook allerlei historische teksten voor. Hij gaat wat dieper in op enkele van de alleroudste geschreven teksten die door de eeuwen heen bewaard zijn gebleven. Die teksten werden vijfduizend jaar geleden gemaakt in Sumer (gelegen in Zuidoost-Irak). Sumer wordt beschouwd als de eerste echte samenleving ter wereld; het eerste rijk met een centrale administratie en wetten.
De alleroudste tekst die bewaard is gebleven staat op een kleitablet uit 3200 voor Christus: “29.086 eenheden gerst 37 maanden. Kushim”. Historici zijn het er over eens dat de meest waarschijnlijke interpretatie is dat Kushim iemand was die erop werd vertrouwd dat hij bijhield hoeveel er van bepaalde goederen werd verhandeld, of wat het bezit van iemand was. Archeologen hebben nog honderden van dit soort tabletten gevonden, die allemaal soortgelijke teksten bevatten. De theorie is dat schrift destijds voor weinig anders werd gebruikt.
Harari weet het mooi te duiden: “Het is tekenend dat de eerste opgeschreven naam in de geschiedenis de naam van een accountant is, in plaats van een profeet, een dichter, of een geweldige veroveraar.” Oftewel, koningen komen en gaan, maar bijhouden hoeveel bezit je hebt... Dat is van alle tijden.
'Bankiers gaan topless'
Dat was de kop van Süddeutsche Zeitung van 12 juni 2017, in reactie op het afschaffen van de dassenplicht voor bankmanagers bij de Duitse bank Sparkasse.
De Duitse revolutie op dassengebied zou allemaal begonnen zijn bij de topman van Daimler, Dieter Zetsche. Dieter deed in 2015 zijn stropdas permanent af. Hij kon destijds niet meteen op bijval rekenen en het werd hem verweten het dasloze bestaan te hebben afgekeken van directeuren uit het Amerikaanse Silicon Valley. Er waren echter ook enkele andere directeuren, zoals de managers van Bosch en Siemens, die zijn voorbeeld volgden. Niet lang daarna besloot supermarktketen Aldi dat managers niet meer aan de Krawattenpflicht hoefden te voldoen. Ook Lidl is inmiddels overstag en in juni van dit jaar kwam daar dus Sparkasse bij; een echt Duits instituut, waarmee de trend toch wel gezet lijkt te zijn.
Enquête
Het meegaan van Sparkasse leidde destijds dan ook tot flink wat media-aandacht, ook in Nederland. ‘Duitsland dumpt dassenplicht’ kopten de kranten. De Sparkassefilialen gingen niet overal meteen overstag. De filialen in München begonnen zelfs een enquête, waarbij de klant werd gevraagd of zij het goed vinden als bankmanagers geen stropdassen meer hoeven te dragen.
Bij de big four in Duitsland is het beeld vooralsnog gemengd. Een kleine zoektocht op internet levert op dat de meeste kantoren een das niet verplicht stellen, maar dat die in de praktijk wel veel wordt gedragen, zeker als er klantcontact is. Op een forum over kledingvoorschriften merkt iemand op dat de meeste big four-kantoren een mantra hebben: ‘kleed je altijd net iets netter dan de klant’. Anderen merken op dat er per kantoor wel redelijk wat verschillen zijn, maar dat het pak met stropdas nog altijd overheerst. Dat is aan de Amsterdamse Zuidas inmiddels anders. Dasloos lijkt daar meer en meer het devies. The brain needs oxygen.
Verhitte bankiers
De Britse bank Barclays gebruikt hittesensoren om te zien of bankiers wel achter hun bureau zitten.
Het lijkt vreemd, in een tijd van flexibel werken, thuiswerkdagen en het mobiele kantoor, maar toch heeft de Britse bank Barclays recent sensoren gemonteerd onder de bureaus van zijn medewerkers, aldus persbureau Bloomberg. De sensoren detecteren zowel warmte als beweging en brengen zo in beeld of iemand wel achter zijn of haar bureau zit.
Big brother is watching you, zo lijkt het, maar volgens de bank zijn de kastjes niet bedoeld om de bankiers in de gaten te houden. Ze moeten vooral helpen bij ‘het optimaliseren van de kantoorindeling’. Een mooie aanduiding voor kostenreductie: via de kastjes is nu zichtbaar hoeveel de verschillende werkplekken worden benut. Mogelijk wordt het straks dus vechten om de laatste vrije stoel bij Barclays, als de bank op basis van de data aan het snoeien gaat in het aantal werkplekken.
Volgens Bloomberg hadden de bankmanagers in ieder geval heel wat uit te leggen aan hun personeel over het plaatsen van de zwarte kastjes onder de bureaus. De bank claimt echter dat het personeel keurig vooraf op de hoogte is gesteld van het hoe en waarom, al kunnen verschillende personeelsleden zich daarvan niets herinneren. Mogelijk zaten ze niet achter hun bureau toen dat bericht werd verspreid.
De actie van Barclays is overigens niet uniek. Eerder installeerde de Britse krant The Daily Telegraph ook al vergelijkbare sensoren. Maar journalisten zijn niet zo mak en na een storm van kritiek werden ze daar al snel weer verwijderd.
Down Under
Tom Ooms (PwC) vertrok in maart 2015 voor twee jaar naar Sydney, Australië. Een kwartaalbericht.
Terugkijken
Het is tijd. Na tweeëneenhalf jaar Sydney is het tijd om terug te keren naar Nederland. Een tijd van veel administratieve rompslomp, zoals: het regelen van verzekeringen, stopzetten en aanmelden voor gas/water/licht, verhuizen, pensioenpotjes, belastingzaken, noem maar op. Tegelijkertijd is het ook een tijd van reflectie.
Ik krijg geregeld de vraag wat ik het meeste ga missen van Australië. De easy going way of living, de stranden, het mooie weer, de ontelbare verschillende restaurants en de collega’s en vrienden die we hebben mogen maken gedurende deze mooie tijd. Daarnaast is de professionele en persoonlijke ervaring onbetaalbaar en iets wat ik in mijn gehele verdere carrière als bagage met me meedraag.
Natuurlijk zijn er ook wat dingen die ik absoluut niet ga missen. Ongedierte (kakkerlakken, jagerspinnen), vroeg donker in zowel de winter als de zomer. En de enorm trage internetverbinding. Wat betreft die laatste. Bij aankomst in Sydney hadden we een aantal maanden nodig om aan deze ‘beperking’ te wennen. We merkten al snel dat we in het dagelijks leven superafhankelijk zijn van bepaalde technieken, waaronder een goede internetverbinding. Je verwacht in ieder geval dat je ‘gewoon’ Netflix-films kunt streamen, even een YouTube-filmpje kan bekijken of een foto kunt versturen naar vrienden en familie zonder problemen. Niets is minder waar in Australië, waar nog steeds huishoudens zijn zonder internetverbinding en de gemiddelde snelheid van het internet nog steeds ver achter ligt op sommige Afrikaanse landen.
Waar ik controletechnisch weer naar uitkijk is de goede discussies over een datagedreven audit. Om elk jaar dit weer een stukje verder te brengen totdat we, hopelijk, de audit volledig op zijn kop zetten en richting continuous audit gaan.
Wat mij betreft gaat continuous audit niet alleen over financial reporting, maar ook over security en privacy, sustainability reporting en risk and controls in brede zin. Er is dus genoeg om naar uit te kijken.
Sokkel
Oud-KPMG-bestuurder Kees van Tilburg verruilde veertien jaar geleden het accountantsvak voor een wereldwijde zoektocht naar ruiterstandbeelden. Het resultaat daarvan is een lijvig boekwerk.
Van Tilburg kwam als accountant en KPMG-bestuurslid in menige wereldstad, waar hij gefascineerd werd door de prominente ruiterstandbeelden. “Veertien jaar geleden hield ik op met accountant te zijn, heb ik mijn titel teruggegeven en was mijn agenda leeg”, aldus Van Tilburg, die op zoek ging naar het verhaal achter de mannen op paarden op een sokkel. Daar bestond nog geen standaardwerk over, nu dus wel: het boek omvat 424 pagina’s en is liefst 3,1 kilo zwaar. Van Tilburg liet er 240 exemplaren van maken, helemaal in eigen beheer. En hij maakte er een website bij.
Geen lieverdjes
Voor het boek bezocht de oud-accountant met zijn echtgenote meer dan vijftig landen en maakte onderweg van alles mee. “Daar ging het ons ook vooral om”, benadrukt Van Tilburg. Slechts twee van de zevenhonderd foto’s in het boek zijn niet van zijn hand, waaronder het beeld van Kim Jong-il in Noord-Korea. “De meeste mannen op die paarden waren niet van die lieverdjes”, erkent de auteur. Gelet op de huidige discussie rondom standbeelden van vroegere heersers en krijgslieden maakt hij zich geen illusies: “Een aantal van deze beelden zal zeker sneven. Maar dat is niet nieuw. Ook in oorlogen en revoluties sneuvelen er beelden. Het ene moment ben je een held, het andere een boef, dat gaat in golven.” Wat Van Tilburg betreft kan er in de toekomst wellicht voor worden gekozen om beelden een andere plek te geven, zoals ook gedaan is in het Mementopark in Boedapest. “Zo haal je het vereringselement eraf, behoud je het beeld en kom je toch tegemoet aan mensen die zich erdoor gekwetst voelen.”
Tassen vol cijfers
Van Tilburg volgt het accountantsberoep nog wel, maar mist het niet. “Ik moet er niet aan denken dat ik nog steeds met die tassen vol met cijfers zou sjouwen”. Volgens hem is het vak “totaal van karakter veranderd”, vooral door mondialisering en Angelsaksische invloeden. “Het is heel formeel geworden. Toen ik begon had je alleen rekening te houden met goed koopmansgebruik”.
“Voor de kinderen” is hij inmiddels begonnen zijn 38-jarige loopbaan in de accountancy op schrift te stellen. “32 jaar daarvan voelden als een jongensboek. De laatste jaren werd het veel meer politiek. Dat had veel te maken met een hang naar meer inkomen.”
‘From Marcus Aurelius to Kim Jong-il. The story of equestrian statues throughout the ages’, Kees van Tilburg, oplage 240 stuks. Meer info via equestrianstatue.org.
'Welke superhelden zouden de beste accountants zijn?'
Batman, die dankzij zijn affiniteit met gadgets via blockchain-technologie de accountancy op zijn kop zet. Of Wonder Woman die met haar magische lasso goed zou zijn in het vangen van fraudeurs.
Het zijn vergaande conclusies uit een opmerkelijk artikel op de website van Journal of Accountancy. Volgens de auteur hebben veel superhelden krachten die goed aansluiten bij de accountancy. “Superhelden die in kaskrakers zitten deze zomer, zoals Wonder Woman en Spider-man: Homecoming hebben duizelingwekkende krachten om hun vijanden te bestrijden. En zij gebruiken hun intellect, vaardigheden en krachten om rampen af te wenden en om zaken recht te zetten in de wereld. Wat dat laatste betreft lijken superhelden op Certified Public Accountants. Je vraagt je bijna af wat de auteur aan geestverruimende middelen heeft gebruikt.
Vervolgens werd aan enkele accountants gevraagd welke superhelden goede accountants zouden zijn en waarom. Twee ondervraagden kiezen vol overtuiging voor Batman. “Net als Batman is een accountant erg analytisch en precies”, zegt een van hen. De andere Batmanfan kiest voor een redelijke dooddoener: “Accountants gebruiken ook hun expertise om bedrijfsbesluiten te beïnvloeden die een bedrijf kunnen maken of breken.”
Lasso
De fantasie slaat ook op hol bij een rekenmeester die kiest voor Iron Man. “Iron Man past zich snel aan bij veranderingen en wordt gerespecteerd vanwege zijn bedrijfsinzichten, wat een key skill set is voor accountants. Daarbij realiseert hij zich dat hij met zijn team, de Avengers, nog sterker is, en dat geldt ook voor accountants.”
Een vrouwelijke accountant die fan is van Wonder Woman komt tot een diepgaand inzicht over de Lasso van de Waarheid, een van de wapens van Wonder Woman die mensen dwingt tot, u raadt het al, het spreken van de waarheid. “Een wapen dat accountants over de hele wereld gebruiken”, zegt zij. “Cijfers vertellen een verhaal. En ze liegen nooit, als je weet hoe je ze moet lezen.”
Voor wie het aandurft: meer vergelijkingen tussen superhelden en accountants in Which superheroes would make the best CPAs? op journalofaccountancy.com.
Espresso to go
Voor wie onderweg regelmatig behoefte heeft aan het zwarte goud brengt Volkswagen een espressomachine voor tussen de autostoelen.
U kunt onderweg natuurlijk stoppen voor een plastic bekertje twijfelachtig bruin vocht uit een automaat bij een benzinestation. En op een aantal plaatsen langs de snelweg wordt door de Starbucksen van deze wereld inmiddels een smakelijke doubleshot espresso of caramel macchiato latte geschonken, heel verantwoord gemaakt van ‘zachtkruidige Guatemala Antigua’. Maar u moet maar net in de buurt zijn. En goedkoop is anders. Wie niet wil wachten op de koffieautomaat op de plaats van bestemming, kan nu bij de autobouwer uit Wolfsburg terecht voor een mobiele espressomachine. Voor 199 euro krijgt u een compact maar serieus ogend espressomakertje (voorzien van stoere temperatuurmeter), twee kopjes en een opbergtas, plus de eerste 25 espressopads.
Niet de eerste
De koffiemachine is geschikt voor elk autotype, mits voorzien van een bekerhouder waar het ding in past. Gezien de hoogte van het apparaat niet te dicht op de versnellingspook graag (tenzij u een automaat heeft). En VW is natuurlijk niet de eerste die dit bedenkt: in 2012 bracht Fiat al een bijna identiek ogende espressomachine van Lavazza, toen speciaal gemaakt voor de 500L, de opgerekte familieversie van de vertrouwde Fiat 500. Hoe dan ook: u kunt onderweg genieten van vers gemaakte caffeïne. Niet gek tijdens een lange autorit, of om ’s ochtends wakker te worden in de file. Energieker dan ooit stapt u daarna uw kantoor binnen. De espressomachine is online te bestellen via shop.volkswagen.nl.
Ingeschreven
Sharief Mohamed (28) ontving op 2 juni 2017 zijn RA-diploma. Hij is werkzaam als auditor bij KPMG. Drie vragen.
Hoe leuk is het werken in de auditpraktijk?
Ik vind het erg leuk, het is zeer afwisselend en je werkt met veel enthousiaste collega’s. Je leert in korte tijd verschillende typen ondernemingen op financieel en operationeel gebied te analyseren.
Welk persoonlijk doel staat op je KPMG-badge?
‘Ik bouw aan een duurzame klantrelatie.’ Een open en eerlijke samenwerking tussen mij, als accountant, en de klant is naar mijn mening essentieel voor het uitvoeren van een goede controle. Wanneer je enkel kijkt naar de cijfers, weet je mijns inziens niet wat er echt speelt.
Hoe ontwikkelt de auditpraktijk zich volgens jou de komende jaren?
Ik vind dat wij de taak hebben om het vertrouwen van het maatschappelijk verkeer in de nabije toekomst te herstellen, onder andere door een verdere implementatie van de maatregelen in het rapport ‘In het publiek belang’. Maar als accountants moeten wij ook zelf het initiatief nemen in het aanbrengen van verbeteringen in de kwaliteit van onze controles. Ik hoop dat het maatschappelijk verkeer hierdoor in de toekomst weer een groter vertrouwen heeft in de professionele oordeelsvorming van de accountant.