Out of print: Drucker over management
Rond management als beroep is de laatste twintig jaar veel misgegaan. Er is te veel van, het wil zich met alles bemoeien, ook als inhoudelijke kennis beperkt is.
Dit artikel is verschenen in Accountant Q1, 2015
Bekijk alle artikelen uit dit nummer
Het vervuilde onze taal en onze omgangsvormen. Het voedde cynisme, soms zelf immoreel gedrag. Het is voortdurend bezig zichzelf in te dekken, onder meer door management consultants in te huren die controversieel beleid van alibi voorzien. Het eiste - en kreeg - steeds hogere salarissen en deelde in winsten, maar niet in verliezen. En als het aantoonbaar faalde, moesten gedupeerde organisaties monsterbedragen betalen om de brokkenmakers te lozen.
Een tijd geleden vond ik in een stapel afgeschreven boeken van de Piersonbibliotheek van de economische faculteit van de UvA, ‘An introductory View of Management’ van Peter Drucker. Aardig detail: blijkens stempels op het schutblad begon deze bundel zijn leven in de bibliotheek van het ‘Pychologisch Laboratorium’ van dezelfde universiteit.
De vraag die meteen opwelde was: zijn de managementgoeroes van de sixties en seventies - mensen als Drucker dus - medeverantwoordelijk voor de cultuur in de boardrooms van vandaag?
De in Wenen geboren maar naar de VS gevluchte joodse Harvard-hoogleraar Drucker (1909-2005), schreef een indrukwekkende reeks boeken. Vooral zijn concept ‘management by objectives’ bleef hangen en hij werd beroemd. Wie zich veertig jaar geleden als manager serieus nam, had zeker ‘Management: Tasks, Responsibilities and Practices’ uit 1973 gelezen. ‘An introductory view’ was de versie voor studenten die in 1977 verscheen (met vragen aan het eind van elk hoofdstuk zodat je jezelf kon overhoren).
Zaaide Drucker het zaad? Eerlijk gezegd: ik heb daarvan niets kunnen vinden. Integendeel. Waar het gaat over financiële prikkels waarschuwt hij: ‘The carrot of material award has not, like the stick, lost its effect. It has become so potent that is must be used with great caution’. In een paragraaf over performance schrijft hij: ‘Integrity is the absolute requirement of managers.’
En al veertig jaar geleden was Drucker doordrongen van ‘duurzaam’ denken (het rapport van de Club van Rome kwam uit in 1972). ‘The demand for more is going to run up against the limitations of the earths resources and the need to preserve the environment.’ Ook veroordeelt hij het krampachtig mijden van risico's dat managers nu verkopen als ‘behoedzaam beleid’: ‘To try to eliminate risk in business enterprise is futile.’
Het boek komt überhaupt niet gedateerd over. En het is ook doorspekt met anecdotes en weetjes. Bijvoorbeeld dat de Duitse bankier Georg Siemens het concept ‘directiesecretariaat’ bedacht. Nooit bij stilgestaan!
Nee, ik vrees dat wij, gewone burgers, zelf verantwoordelijk zijn voor die managementuitwassen. Liepen wij, mondige kiezers, consumenten of aandeelhouders, immers niet na elke beoordelingsfout van een hotemetoot verontwaardigd te hoop? Dwongen wij dat indekgedrag niet af? Die trend is echt van ná Druckers gouden jaren.