Discussie Opinie 14 april 2025

BusySeasonTalks 183, wat hoor ik nou?!

Peter Schimmel geeft nog een keer uitleg over de term 'forensisch' accountant, na het luisteren naar de recente fraudespecial van de BusySeasonTalks.

Peter Schimmel

"Hemel", dacht ik, toen ik na dertig minuten en zes seconden mijn naam hoorde noemen door Arnout van Kempen in de Busy Season Talks #183 over fraude. In de daaraan voorafgaande drie minuten spitste ik al mijn oren vanwege de stelling dat forensisch accountants door hun vermeende focus op strafrecht "niet nuttig zouden zijn voor het controledomein". Het controledomein valt immers buiten het strafrecht. En zo werd ik bij naam gediskwalificeerd. En dat deed best een beetje pijn, want woorden doen ertoe. Waar zou het mis zijn gegaan tussen Arnout en mij?

Zouden die dertigduizend uur investering van mij in de NBA-postcodes 111, 1112, 1127, 1137, 1148 en 1153 en de niet te vergeten standaarden 200 tot en met 810, plus de VGBA, NV NOCLAR en VIO vergeefs zijn geweest? Zou de AFM ongelijk hebben als ze juist mij en mijn afdeling, weliswaar anoniem, als best practice in het zonnetje zet in de laatste twee rapporten over frauderisicoanalyse? Zouden die ruim honderd forensic audit support-opdrachten, die wij dit jaar voor onze eigen externe accountants en van andere vergunninghouders uitvoeren, niet tellen? En dat alles omdat ik de term 'forensisch' hanteer? Misschien kan ik het nog goedmaken als ik wat aanvullende uitleg geef.

Het Genootschap Onze Taal schrijft over het woord 'forensisch' het volgende: "Het forum was bij de Romeinen het centrale, belangrijkste plein van de stad. Er werd gehandeld, omgeroepen en rechtgesproken. Vanwege dat laatste kon het bijvoeglijk naamwoord forensis 'gerechtelijk' ontstaan; daaruit is forensisch voortgekomen." Geen woord over strafrecht, maar daarover zal bij de Romeinen ook rechtgesproken zijn.

Nou hebben velen de neiging bij rechtspraak meteen te denken aan strafrecht en eerlijk gezegd gebeurt dat ook regelmatig bij het woord 'forensisch'. Ik neem dat niemand kwalijk. Voor een commercieel forensisch accountant, zoals ik, is daar echter slechts aan de zijde van de verdediging iets te zoeken en dan gaat het inderdaad meestal over fraude en corruptie. Maar ook al zou ik altijd binnen het strafrecht dienen, weet dan dat alle geschilbeslechting is gediend met goed geverifieerde feiten, in feite dé rechtvaardiging van mijn vak. Immers, mijn kerncompetentie is sporenonderzoek in een financieel-economische dataomgeving, ter verkrijging van feiten en de zekerheid rond die feiten. En laat nou juist dat essentieel zijn bij een volgens standaard 240 verplichte evaluatie, in het geval zich aanwijzingen voordoen van fraude of corruptie. Op die wijze worden feiten achterhaald om (door de externe accountant) te bepalen of sprake is van vermoedens van fraude of corruptie. En wat te denken van het mogelijk in opdracht van de hoogste leiding uit te voeren onderzoek, om feiten te achterhalen om te bepalen of sprake is van een materiële afwijking in de jaarrekening ten gevolge van fraude?

Wat Arnout terecht te berde had kunnen brengen, is dat mijn vak in beginsel niets met fraude of corruptie heeft te maken. Immers, een forensisch deskundige moet vooral weten van feitenvaststelling en bewijs ten bate van de oordeelsvorming door anderen, bijvoorbeeld rechters, maar ook accountants. Anderzijds, als vanwege dat misverstand over strafrecht dagelijks tegen je gezegd wordt dat jij de specialist bent op het gebied van fraude- en corruptie(beheersing), van preventie, afschrikking, detectie tot onderzoek, dan wil je niet teleurstellen. En zo is het gekomen, dat ik al sinds jaar en dag goed geïnformeerd ondersteuning geef ten bate van de oordeelsvorming door externe accountants. En tot plezier van het maatschappelijk verkeer, want hoe fijn is het dat een lastig onderwerp als fraude of corruptie tot het bot wordt uitgediept door een specialist? Raar eigenlijk dat sommige accountantsorganisaties, zelfs in de top 10, niet of zeer weinig gebruikmaken van ons specialisme. Misschien komt dat omdat ik het nooit goed heb uitgelegd. Moet ik toch een keer doen.