Discussie Opinie 27 mei 2024

Je kunt niet tegen je zin in slim zijn

Werken aan de verbetering van de opleiding is prima, maar we moeten ook het echte probleem onder ogen zien. Hoe motiveer je mensen om te studeren en als accountant een leven lang te leren?

Richard Knops

Het vernieuwen van en zorgen voor een toekomstbestendige en studeerbare accountantsopleiding, zowel in Nederland als in andere landen: we zijn er maar druk mee. Het doel hierbij is eenduidig: kennis, vaardigheden en expertise overbrengen aan nieuwe generaties, om accountant te worden en zo het personeelstekort dat er nu ligt opvangen. 

We willen nieuwe generaties iets onderwijzen dat ze helpt bij hun toekomst in de accountancy. Een toekomst die overigens voor iedereen onbekend is, zeker met de komst van nieuwe technologieën. De instroom van nieuwe studenten staat al jaren onder druk en daarom moeten we dingen anders doen, zo stelt men. Maar komt dit nu echt door de opleiding zelf? Ik twijfel hieraan. 

Wanneer ik mensen op kantoren spreek, hoor ik dat structureel de zin om naar school te gaan gewoon afneemt. Jonge mensen verkiezen werk en privézaken boven studeren. Studeren intern gebeurt wel, maar vooral in opdracht van de leidinggevende. De mensen die wel studeren gaan graag naar school, maar vooral omdat het zo'n perfecte hangplek is voor gelijkgestemden. De prijs die ze moeten betalen om er te blijven is voldoendes halen. De echte motivatie voor schoolvakken ontbreekt. “Het handboek jaarrekening, de COS en de belastingalmanak zien er vaak ongelezen uit, als ik deze in de boekenkasten van kantoren zie liggen.”

Hoe komt dat nu en hoe verander je dit? Dat is iets dat mij bezighoudt. Een belangrijke oorzaak is de werkomgeving: het verplicht stellen van wet- en regelgeving, urenverantwoording, werkprogramma's en overige regels beperkt per definitie de ruimte tot groei voor de medewerkers. Hoewel ik hier voor ben, is dit wel iets om rekening mee te houden. 

Anderzijds willen we graag dingen doen die fun and easy zijn en zorgen voor directe voldoening. Wanneer mensen een webinar over accountancy bekijken, wordt dat vaak versneld of niet geheel tot het eind bekeken, terwijl een filmpje van een accountant die karaoke zingt op een verjaardagsfeestje wel helemaal wordt afgekeken. Ligt aan de doelgroep, zeggen ze dan op kantoor, maar is dat zo? Blijkbaar vinden we dat leuker. Hoe motiveer je mensen nu om te studeren? Dat moet de vraag zijn waar we ons mee bezig moeten houden, in mijn ogen. Niet zozeer de inhoud; ik vind de opleiding die er nu ligt prima.

"Sommige mensen hebben slechte ervaringen met onderwijs, anderen willen wel een opleiding volgen. Maar de gekozen opleiding wordt niet wenselijk geacht, omdat het niet past binnen de core business van het bedrijf." Ik pleit zelf al geruime tijd voor meer gespreid leiderschap. Dit is een methode waarbij je de medewerker zelf de eigen inrichting van het werk en ontwikkeling laat bepalen. Zo focus je niet op het zijn van accountant, maar specialiseer je je in deelgebieden. Persoon x is bijvoorbeeld verantwoordelijk voor het personeel, persoon y voor samenstellen, persoon z voor fiscaal en ga zo maar door.  

Ook denk ik dat we moeten accepteren dat onderwijsmethoden meer moeten aansluiten bij de behoeften van tegenwoordig. Leren in spelvorm via je device bijvoorbeeld. Ik ben zelf als accountancydocent aangesloten bij zo’n platform, Soofos, en je ziet gewoon dat de behoefte naar die vorm van onderwijs groeit. Leren in je eigen tijd, waar je zelf wilt.

We mogen dus wat mij betreft doorgaan met het verbeteren van de opleiding tot accountant, maar we moeten wel het echte probleem onder ogen blijven zien. Wat brengt mensen in beweging? Hoe motiveer je mensen, hoe maak je een leven lang leren aantrekkelijk? Onderwijs, het is aan u!