Discussie Opinie

Vijfendertig jaar Memory Lane

Het recente boek over de historie van het accountantsberoep brengt Jules Muis tot het delen van een aantal leefregels, gebaseerd op zijn jarenlange ervaring in de praktijk.

Jules Muis

Ik heb met plezier de recente publicatie van auteurs Kees Camfferman en Luc Quadackers, 'Blijvend zoeken naar balans; Het Nederlandse accountantsberoep 1960-1995', gelezen. En weer bevestiging gevonden dat het verleden te belangrijk is om ongeschreven aan de toekomst over te laten.

De verslagperiode dekt mooi precies de tijd dat ik vanaf de NIVRA-water-en-brood-avondopleiding (jaren zestig), tot en met mijn laatste baan (1994) als executive partner (Europe) bij (toen) Ernst & Young het openbare beroep heb mogen 'bedrijven'.

Dus lezing van deze informatieve geschiedbeschrijving deed me, als piepklein radertje in het verhaal, herinneren aan mijn eigen praktijkervaring en kwetsbaarheden. Met name de mentale krukken die me op cruciale momenten in de praktijkuitoefening, en bij instituutsbetrokkenheid, hielpen op controversiële kruispunten staande te blijven.

Het gaat om - ik formuleer het wat dik - leefregelconstanten annex troostgedachten, getoetst in de hitte van de toen dagelijkse strijd. Wat ook in die 35 jaar de stand van de techniek, de reglementering van het beroep of de maatschaps- of beroepspolitiek was, het voelt me ook nu nog actueel aan. Misschien ook voor anderen.

Hierbij, in bescheidenheid:

  1. Geluk hebben? Hoort er bij. Het is geen recht maar een toevalsvoorrecht. Koesteren!
  2. Het verschil onderkennen tussen gelijk hebben, gelijk krijgen en je gelijk halen. Altijd in de wetenschap dat je ook nog ongelijk kunt hebben en/of krijgen.
  3. Werken binnen een dol-interessant maar kwetsbaar beroep aan verantwoorde transparantie van jezelf en van anderen; ten behoeve van nog weer anderen. Het is iedere nieuwe dag een uitdaging, hoe soepel de dingen gisteren ook liepen.
  4. Inhoudelijke objectiviteit is belangrijker dan formele onafhankelijkheid.
  5. Pecunia: Je kunt maar één paar schoenen tegelijk dragen.
  6. Het begrijpen van de know why achter iedere know how is even belangrijk als omgekeerd.
  7. Het onderkennen van het kantelpunt van gebruik naar misbruik van expertise is beroepsbepalend.
  8. Realiseer de pijnlijke realiteit dat, als regel, korte termijn might-makes-right meestal right-makes-might aftroeft. Spoiler alert: Op langere termijn kan nog van alles gebeuren
  9. Als meer van je wordt gevraagd dan je kunt verantwoorden, op de werkvloer of daarbuiten (cliënten), los dat op in de veronderstelling dat je altijd twee bazen hebt: de huidige en zijn/haar opvolger. Als het geen pijn doet, kan het niet goed zijn.
  10. De brutalen hebben de halve wereld, de niet-brutalen nog steeds de andere helft.
  11. Houd en/en-denken vast als regel, of/of alleen als het niet anders kan.
  12. Besef: Er zullen altijd slimmere mensen zijn dan jezelf.
  13. Als je het niet begrijpt, doe dan niet alsof.
  14. De wet van de verminderde meeropbrengsten is méér dan een economisch-wetenschappelijk handvat; het heeft universele toepassing.
  15. De exponentieel groeiende impact van IT, naast de boterzachte duurzaamheidsbelangstelling, vraagt van iedere poortwachter een even exponentieel sterker vermogen om fact van fiction - of, nog lastiger, van faction - te onderscheiden. En daarmee integer om te gaan, binnen een for-profit-praktijk-verdienmodel.
  16. Een accountantsopleiding zonder eerst een gezonde portie wetenschapsleer is als het behangen van de slaapkamer terwijl het dak lekt. Het geeft je geen langeafstandsvleugels.
  17. Overdenk de dingen niet, humor doet wonderen.
  18. Pech? Hoort erbij.

Wat vindt u van deze opinie?

Reageer Spelregels debat

Jules Muis verliet in 1995 het openbare accountantsberoep en was vervolgens vice president en controller van de Wereldbank en directeur-generaal en chief internal auditor van de Europese Commissie. Van 2014 tot eind 2020 was hij lid van de Public Interest Oversight Board (PIOB). Muis was van oktober 2012 tot oktober 2015 ook lid van de Board of Auditors van het European Stability Mechanism (ESM). Jules Muis schrijft op persoonlijke titel.

10 reacties

Ron Heinen

@Jules Muis

Aansluitend bij deze opinie over het delen van een aantal leefregels, gebaseerd op jarenlange ervaring in de praktijk, zou ik graag een toelichting van je willen op hetvolgende. In je reactie op:

https://www.accountant.nl/achtergrond/2023/11/ochtendsessie-accountantsdag-2023-meer-tegendruk-nodig-in-de-accountancy/

stel je: "Ook daar gloort het risico van een verwachtingskloof aan de horizon; en als je goed kijkt, zelfs onder je neus."

Wat bedoel je hier precies mee ?

Wat betekent hier "zelf onder je neus" ?

Jan Bouwens

Dank je Jules. In reactie op leefregel 2. Het is waar dat elk wetenschappelijk verworven inzicht van vandaag, morgen onwaar kan blijken te zijn. Het is geen troost dat het zelfde geldt voor het werk dat we in de praktijk verrichten en voor opvattingen die we hebben. We (praktijk en academicus) moeten roeien met de riemen die we hebben.

Willem van Wijngaarden

Frisse en ware stellingen van Jules. Vooral begin en eind; alles zit tussen geluk en pech. Dat moeten wij ook alle critici op ons mooie beroep vertellen. Dat is namelijk in vrijwel elke professie het geval. Ook accountants zijn niet onfeilbaar.

Sandra Schreuder

Prachtige leefregels, niet alleen voor accountants maar voor ieder mens/professional. Dank voor het delen!

Aleks Kayhan

Het boek van Kees Camfferman en Luc Quadackerszijn net als jou bijdrage in dit opiniestuk boeiend en prikkelend. Met een mooie basis filosofie. Klasse Jules.

Marcel Pheijffer

Prachtig leefregels Jules. Wederom met humor (zie 17) geschreven!

Alexander Vissers

Meteen een erratum: ik bedoel het boek Hoofdstukken uit de geschiedenis van het Nederlandse accountantsberoep na 1935 van de Hen, Berendsen en Schoonderbeek uit 1995, met name het hoofdstuk dat heel treffend heet "De strijd om de wettelijke regeling". Op pagina 110 wordt in een naschrift de "radicale wending" die het wetgevingsproces in 1993 kreeg beschreven. Hierin wordt ook beschreven dat de herhaalde pogingen van de minister om (uitsluitend) het beroep van wettelijk auditor te regelen tegen een door lobby opgeworpen muur in de Kamer strandde. Een beroep dat er op gericht is te controleren of anderen aan wettelijke voorschriften voldoen heeft alles in het werk gesteld om een wet die niet aan de Richtlijn voldoen te doen invoeren en dat met vier jaar vertraging. Polderen heeft ook zo zijn keerzijde. De geschiedenis van het accountantsberoep kun je anders dan met gemengde gevoelens bezien.

Arnout van Kempen

Jules, ik geloof niet dat er een auteur is op deze site die ik liever lees :)

René J.A.M. Vromans

Een waarheid als een koe.

Wat mooi om mee te geven, dank.

Alexander Vissers

Beste Jules, dank voor je inzichten. Ook ik heb het boek over de periode 1960-1995 onlangs nog gelezen. Een must-read! Als je daarin de objectieve weergave leest over hoe accountants, beroepsverenigingen en beroepsorganisaties zich decennialang uit titeldrang als kleine kinderen hebben misdragen schaam je haast accountant te zijn. Als je verder leest hoe ze de invoering van Richtlijn 1984/253 jarenlang, (tot 1993!) hebben weten te blokkeren en uiteindelijk het pleit zonder rekening te houden met de geest van de Richtlijn middels initiatiefwetsvoorstellen hebben beslecht wordt je helemaal stil. En als je je dan realiseert dat de hedendaagse ongerijmde wet- en regelgeving terug te voeren is op deze broedertwist wordt je heel stil. Dus zeker, dan moet je steun zoeken in hogere waarheden.

Reageren op een artikel kan tot drie maanden na plaatsing. Reageren op dit artikel is daarom niet meer mogelijk.

Aanmelden nieuwsbrief

Ontvang elke werkdag (maandag t/m vrijdag) de laatste nieuwsberichten, opinies en artikelen in uw mailbox.

Bent u NBA-lid? Dan kunt u zich ook aanmelden via uw ledenprofiel op MijnNBA.nl.