Geef mij nu je angst
De angst voor een review is meer dan alleen de vrees van een accountant om betrapt te worden op een fout, meent Richard Knops. Maar het stimuleert ook om te excelleren.
Richard Knops
Ken je dat gevoel van angst voor de review? Het moment waarop je werk van dichtbij wordt bekeken; door je directe collega's tijdens een interne review of door externen, bijvoorbeeld tijdens een due diligence onderzoek of door de Autoriteit Financiële Markten (AFM). De spanning voorafgaand en tijdens zo'n review is diep voelbaar voor menig (assistent-)accountant. Het is de angst dat elk detail onder een vergrootglas komt te liggen, dat elke beslissing, elk oordeel en elke afweging opnieuw tegen het licht wordt gehouden. Niet door jouzelf, maar door anderen.
Interne reviews binnen de organisatie worden uitgevoerd om van elkaar te leren en te groeien als kantoor. De accountant reviewt de assistent-accountants en de accountants reviewen elkaar. Dit zal de externe toetser helpen bij de kwaliteitstoetsing van het accountantskantoor. Periodiek gaan daarom we met zijn allen samen zitten om de bevindingen te bespreken en elkaar van feedback te voorzien.
De interne review. Zelfs binnen de veilige muren van je eigen kantoor voelt het oordeel van een collega als een toets van je professionaliteit en vakmanschap. Het is de vraag of jij voldoet aan de standaarden die jullie samen verdedigen. En hoewel deze review misschien bedoeld is als leer- en verbetertraject, lijkt het soms meer op een delicate operatie, waar je fouten worden blootgelegd en waar de spanning op je schouders voelbaar is; elke stap tijdens het proces wordt immers bekeken. Want daar, tussen de cijfers en de opmerkingen, ligt de angst om tekort te schieten. En dat dan niet in stilte, maar open en bloot voor je hele team.
Tijdens een interne review wordt ontdekt dat de continuïteit van werk BV X ter discussie staat, terwijl de moeder BV Y vermogend is. Er is vooralsnog geen continuïteitsparagraaf opgenomen terwijl dit noodzakelijk lijkt; men twijfelt binnen het team, hebben we dit goed gedaan?
Deze angst wordt gevoed door de cultuur van precisie en perfectie. Accountancy is geen vak voor de snel voldane professional. Het is een vak waarin elk detail telt en waarin een enkele fout kan aanvoelen als een gebrek aan integriteit. De angst om iets te missen, om niet volledig op elk aspect voorbereid te zijn, is constant aanwezig. Hier is geen ruimte voor halve oplossingen. Dit is het werk waarvoor je staat, waarvoor je reputatie staat. En de spanning om elke keer die drempel te halen, leeft in het hart van elke accountant.
De post onderhanden projecten is geschat zie ik, waarop is dit gebaseerd? Ik twijfel aan de onderbouwing en de consistentie hierin, dit kan invloed hebben op de EBITDA en de prijs van de onderneming, zo stelt de externe reviewer. De twijfel slaat toe, ook bij de accountant.
De externe reviewer, aanwezig tijdens een due diligence onderzoek, een toetsing van de AFM of wellicht een ander soort instituut. Die iemand is niet je collega, het is niet iemand die jouw intenties begrijpt of zich met je werk identificeert. Het is een externe toezichthouder of belanghebbende, gewapend met de bevoegdheid om zonder genade te oordelen over de kwaliteit van je werk en je naleving van regels en voorschriften.
Het is hier waar de angst zich omvormt tot een vrees, want de impact van een negatieve review van de externe partij kan verstrekkend zijn. Dit is niet zomaar een beoordeling; dit is een oordeel dat kan resulteren in reputatieschade, verlies van klanten, of zelfs het op de tocht zetten van de continuïteit van het kantoor. Hier voel je de druk om aan elk aspect van de regelgeving te voldoen, om geen enkele misstap te maken, wetende dat er nauwelijks ruimte is voor vergissingen. De toetser vertegenwoordigt de kritische blik van de samenleving, een waakhond die niets door de vingers ziet. Voor veel accountants voelt het alsof je op eieren loopt, terwijl je probeert het loodzware gewicht van je beroep op je schouders te dragen. De angst voor een review is niet slechts een vrees om betrapt te worden op een fout, maar de angst dat jouw interpretatie, jouw beslissingen, jouw keuzes worden weggewuifd door een blik van buitenaf.
De externe toetser heeft het kwaliteitssysteem binnen het accountantskantoor en de werking ervan met een voldoende beoordeeld. De teamleden zijn zichtbaar blij en er worden zelfs high fives uitgedeeld tussen collega's op kantoor. Iets wat je op een normale dag zelden ziet.
Waarom leeft die angst in mij en blijft die zo hardnekkig? Omdat de accountancy een vak is waarin fouten niet alleen worden opgemerkt, maar consequenties met zich meebrengen die diep gaan. Het is een cultuur waarin elk detail ertoe doet en waarin elke stap je dichter bij een mogelijke misstap brengt. Interne en externe reviews houden je scherp, maar houden je ook in een constante staat van alertheid, die soms lijkt te transformeren in angst. Toch is er ook een andere kant aan deze angst. Het is deze spanning die accountants dwingt om hun vakmanschap steeds opnieuw te verfijnen, om elke dag een beetje beter te worden. Want wat zou de accountancy zijn zonder dat streven naar perfectie? De angst voor de review is de onzichtbare hand die ons drijft om niet alleen te voldoen, maar om te excelleren.
Dus als je de spanning voelt toenemen naarmate de volgende review dichterbij komt, houd dan in gedachten: dit is niet zomaar een angst, dit is het vuur waarin je je vaardigheden blijft smeden, waarin je professionaliteit steeds opnieuw wordt beproefd en versterkt. De angst voor de review is misschien wel het beste bewijs van je toewijding aan het vak. En hoewel de spanning nooit helemaal weg zal gaan, ligt hierin juist de kern van wat je werk zo essentieel maakt, waarom accountants er zijn.