Een accountant als poortwachter is als het om fraude gaat kansloos, volgens Peter Schimmel. Hij geeft daarvoor tien redenen.
Peter Schimmel
Wil je me op de kast jagen, dan moet je me zeggen dat de accountant wordt geacht poortwachter te zijn als het om fraude gaat. Op een gegeven moment denk je dat je het zo vaak hebt uitgelegd, dat iedereen wel weet dat er nauwelijks iets onzinniger is dan een poortwachter, als het om fraude gaat. Maar goed, dan blijk je buiten de AFM te hebben gerekend (Agenda 2023), waar je eerder zelfs langs bent geweest om uitleg te geven.
Ja, de accountant heeft er naar te streven dat hij (of zij) bij de controle van de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang mist ten gevolge van fouten of fraude. Ja, daartoe moet hij een adequate frauderisicoanalyse verrichten. Nee, daarmee is hij niet verantwoordelijk voor het voorkomen en ontdekken van fraude-incidenten, want voorkomen en ontdekken ligt buiten zijn macht en daarom buiten zijn verantwoordelijkheid. Ik kan daar de volgende redenen voor opnoemen.
Niet op te lossen
Velen gaan ervan uit dat je goede en slechte mensen hebt, maar verzuimen te beseffen dat iedereen wel eens even niet deugt en soms wat langer. “Een beetje integer bestaat niet” is kul, afkomstig uit de fantasie van een ministeriële tekstschrijver. De aard van het frauderisico - complex, adaptief en emergent - maken het verschijnen ervan volstrekt onvoorspelbaar. Alle menselijk functioneren, handelen en nalaten is daarom vanuit controleperspectief suspect, altijd. Een frauderisicoanalyse doet daar niets aan af of toe en zet je zelfs op het verkeerde been.
De accountant toetst volgens de controlestandaarden de administratieve organisatie en maatregelen van interne beheersing (AO/IB) op opzet, bestaan en werking. Die AO/IB richt zich echter vrijwel uitsluitend op de gelegenheid. Zoals een ieder weet, omvat de fraudedriehoek nog twee elementen die bij elkaar minstens 2/3, maar vermoedelijk 4/5 van het probleem vormen (het complexe, adaptieve en emergente deel: de factor mens). Bedenk bovendien dat gelegenheid voor een fraude weliswaar nuttig is, maar niets veroorzaakt.
Accountants zijn beperkt aanwezig bij de klant, wellicht maar 10 procent van de bedrijfstijd. De fraude kan zomaar in die andere 90 procent bedrijfstijd plaatsvinden en dan ieder geval niet tot ontdekking door de accountant leiden.
De aard van het risico omvat opzettelijke verhulling, speciaal gericht op diegenen die er naar op zoek zijn. Wat je zintuigelijk niet kunt waarnemen, is niet te vinden (controlestandaard 240 paragraaf 6).
Wellicht op te lossen
Voor zover van nut (zie hiervoor), gaan frauderisico-analyses uit van statische fraude- en corruptiefenomenen (inkoopfraude, agenten, gebruik contanten), maar niet van voor de organisatie specifieke dynamische/adaptieve fraudescenario's. Bovendien worden er geen of nauwelijks frauderisicofactoren-analyses uitgevoerd per scenario, noodzakelijk om de achterliggende individuen te kunnen begrijpen, om op hun reactie te kunnen anticiperen.
Mensen in de organisatie weten in het algemeen meer van wat er in de organisatie gebeurt, dan buitenstaanders. Er wordt echter door de accountant jaarlijks vermoedelijk minder dan tien minuten en op een vaak inadequate wijze met het bestuur over fraude en integriteitsbeheersing gesproken. Er wordt niet of weinig met de werkvloer van de klant gesproken over fraude en integriteitsbeheersing.
Het is de verantwoordelijkheid van het bestuur om fraude te ontdekken en te voorkomen, maar er is geen controlestandaard die vereist dat de opzet, het bestaan en de werking van dat beleid van dat bestuur (if any) wordt getoetst.
Veel gehanteerde controlemiddelen deugen niet voor fraudedetectie (steekproeven, three way match).
Accountants zijn slechte onderzoekers, omdat zij menen te moeten vaststellen dat iets juist, volledig of tijdig is. Maar dat zijn geen feitelijke waarnemingen, maar oordelen op basis van normen, die zelf aan wijziging en interpretatie onderhevig zijn.
Accountants krijgen vaak niet de informatie die aanwijzingen voor het ontstaan van fraude kunnen omvatten, maar vragen daar ook zelden naar (ontslag-, verloop-, en verzuiminformatie HR per afdeling, inhoud klokkenluidersmeldingen, medewerkerstevredenheid).
Poortwachter
Wellicht moet ik ook milder zijn, als het om het begrip poortwachter gaat. Ik zie een poortwachter als iemand die er voor zorgdraagt dat een bepaald kwaad niet door de poort gaat. Het zal duidelijk zijn, wat betreft fraude is dat mijns inziens kansloos.
Wellicht moet ik het gaan zien als iemand die bij de poort staat te wachten en toevallig soms iets opmerkt. Hoe langer hij daar staat, des te meer gaat hij mogelijk opmerken, althans dat hoop ik. Ik denk dat ik het zo maar ga zien.
Bij uw eerste reactie op deze site vragen wij om een bevestiging.
Er is een bevestigingsmail naar het door u opgegeven e-mailadres gestuurd.
Tjibbe Bosman
Een elfde reden is motivated reasoning. Indien men belang heeft bij een bepaalde uitkomst (conclusie: geen fraude of frauderisico - want dan een betere realisatie van het controle-budget) zal men onbewust met argumenten komen die dit doel dienen. Daarnaast vormt het "outcome effect van professional skeptism" (https://doi.org/10.2308/accr-51448) een belangrijk probleem. Assistent accountants worden (onbewust) door hun meerderen gestraft voor het uitvoeren van gerechtvaardigd aanvullend controlewerk, indien achteraf blijkt dat er geen fraude of fouten uit dit aanvullende werk worden gevonden. Voor onderzoek zie ook: https://doi.org/10.5117/mab.93.35766
hein kloosterman
Aansluitend op de reactie van Arnout van Kempen een blik op de 'normale' controle. Een financial audit omvat beoordeling van de interne beheersing en gegevensgerichte werkzaamheden. Daarnaast moeten de schattingen (en/of balansposten) worden beoordeeld. Mocht de interne beheersing niet toereikend zijn dan is fraude niet uitgesloten. Het gegevensgerichte deel van een controle kan uitgevoerd worden met detailcontroles of met andere methoden en technieken (b.v. cijferanalyse). Als er, hopelijk, detailcontroles worden uitgevoerd kan de hoeveelheid werk met behulp van steekproeftheorie worden gemodelleerd. De modellering houdt in dat de geselecteerde boekingen goed moeten zijn. En goed voor wat betreft alle relevante beoordelingsaspecten. Dus ‘goed’ houdt ook in dat er beoordeeld is op fraudemogelijkheden en die dan nadrukkelijk uitgesloten zijn. Ferry Geertman en ik hebben in de Essaybundel Statistical Auditing (ISBN 978-90-816974-0-8; paragraaf 3.10) drie columns van ons over Statistical Audit en fraude bij elkaar gevoegd. Daarin is meer gedetailleerd bovengenoemde aanpak weergegeven.
Ron Heinen
@Alexander Vissers
Citaat: "Het is een opinieartikel en daarom is het ontbreken van een verwijzing naar empirisch onderzoek begrijpelijk. De eerste vraag die gesteld moet worden is, hoeveel gecontroleerde jaarrekeningen van organisaties van openbaar (of wezenlijk) belang zijn materieel fout als gevolg van fraude? Bitter weinig, anders zouden we het wel weten. " Op de link
https://photos.app.goo.gl/8ZCBDvBBRZqSoEVy9
is onderzoek te vinden naar detectie van fraude in jaarrekeningen met artificial intelligence nadat de jaarrekening is goedgekeurd door de externe accountant.
Om het artificial intelligence systeem te trainen is een uitgebreide lijst samengesteld van jaarrekeningen met fraude. Dit zijn er niet bitter weinig zoals jij stelt.
Alexander Vissers
Het is een opinieartikel en daarom is het ontbreken van een verwijzing naar empirisch onderzoek begrijpelijk. De eerste vraag die gesteld moet worden is, hoeveel gecontroleerde jaarrekeningen van organisaties van openbaar (of wezenlijk) belang zijn materieel fout als gevolg van fraude? Bitter weinig, anders zouden we het wel weten. Fraude is een obsessie, geen significant probleem. Die paar die er zijn, zijn spectaculair spreken tot de verbeelding en iedereen kan ze opnoemen: Parmalat, Madoff, Wirecard, Steinhoff en nog een handvol, met name verdoezelde verliezen. Klein vergeleken met bijvoorbeeld de verliezen ten gevolge van de Dieselfraude en daar kan de accountant nu werkelijk niet op aangekeken worden en verwaarloosbaar vergeleken met de verliezen uit de sub-prime collaps. Altijd spectaculair maar tegelijkertijd beperkt in aantal en zelfs belang, minder dan een promille van de totale beurskapitalisatie van de westerse beurzen. Gemeenschappelijke deler is de "management override".En daar staat de accountant . @Lex van Almelo: Wat accountants wel kunnen? Accountants zijn er goed in te voorkomen dat in grote omvang onzinnige en foute jaarrekeningen geproduceerd worden. Ze kunnen vooral goed controleren wat er wel in staat veel minder goed in wat er niet in staat, volledigheid slechts voor zover mogelijk. In het recht geldt de regel "negativa non sunt probanda" maar voor accountants zou dat niet moeten gelden? Voor het overige verwijs ik naar Jules Muis die onvermoeibaar hamert op de systemische risico's, daar speelt de muziek, niet bij huis tuin en keuken fraude.
Marcel Scholte
Ik wens iedere controlerend accountant een goede fraude toe, dat geeft pas echt inzicht in wat mogelijk is en wat niet. Dat helpt om de mindset te wijzigen welke een controlerend accountant eigen is. Dan pas komt er (iets) meer bergrip wat mogelijk is, en hoe daar mee om te gaan.
Er bekruipt mij af en toe het gevoel dat er twee paralelle werelden bestaan, nog steeds.
Het stuk van Peter zou geen roepende in de woestijn moeten zijn...
Arnout van Kempen
In aansluiting op wat Lex schreef, ik probeer in cursussen over fraude de verantwoordelijkheid van de accountant volgens de NV COS te duiden, gesplitst naar wat ex ante moet gebeuren (COS 200 en deel 240) en wat ex post (COS 240, eventueel NOCLARR, WWFT en WTA).
De accountant moet haar controle zodanig inrichten dat met een redelijke mate van zekerheid alle materiële afwijkingen als gevolg van fraude worden ontdekt. Dat is een belangrijke, maar ook betrekkelijk beperkte, opdracht. Met het axiomatisch voorbehoud er bij is het probleem van Peter de facto ook ondervangen: wat de accountant niet KAN wordt van de accountant ook niet verwacht.
Maar ALS de accountant een redelijk vermoeden van fraude heeft, moet wel worden gehandeld volgens de WWFT, COS 240, WTA en NOCLAR. De rol die Lex beschrijft dus: niet wegkijken.
Zo heb je best een nuttig en samenhangend stuk regelgeving dat ook gewoon uitvoerbaar is. Het gaat mis als je van de accountant meer gaat verwachten dan diens taak uitvoeren.
Hein Kloosterman
Lekker pittig artikel! Jammer van het (weer) verfoeien van steekproeven! Mits goed opgezet is het een prima middel om te toetsen. Bij een goedkeuringssteekproef kijken of de gestoken elementen allemaal "fraudevrij" zijn zou al de wens van de AFM (n.m.m.) inwilligen.
Ron Heinen
Aansluitend op m'n eerdere reactie op deze opinie is het bekijken van "TRUST NO ONE. The hunt for the crypto king" op Netflix inzichtgevend hoe gemakkelijk een ponzi scheme opgezet kan worden door een Crypto Exchange.
Johan Peters
Dag Lex, wanneer accountants boeven zijn geweest door regels te negeren dan horen zij achter tralies. Maar dat zijn (hoop ik) toch echt uitzonderingen. Accountants maken geen regels en moeten de door anderen gemaakte regels onverkort toepassen op straffe van (...). Een goed voorbeeld is NOW. Daarbij hebben accountants letterlijk van de overheid als instructie meegekregen dat ze hun eigen morele oordeel moeten uitschakelen en alleen moeten vaststellen of de aanvrager wel of niet aan de wettelijke eisen voor NOW steun voldoet. Iedere accountant kan jou voorbeelden noemen van partijen die moreel ten onrechte NOW ontvingen en van partijen die moreel ten onrechte geen NOW ontvingen. Kortom, wanneer het de maatschappij uitkomt, dan moet ik mijn morele kompas uitschakelen, maar wanneer het de maatschappij niet uitkomt, dan ben ik ineens de morele hoeder van de economie. Ik heb vooral behoefte aan duidelijke, eenduidige, realistische en gecodificeerde verwachtingen op het gebied van accountants en fraude. En met mij velen vermoed ik. Ik verzeker jou dat Nederland dan echt op zijn accountants kan rekenen.
Lex van Almelo
De term poortwachter is de Nederlandse vertaling van Gatekeeper - het begrip dat de Amerikaanse hoogleraar rechtsgeleerdheid John Coffee in 2006 introduceerde omdat onder anderen accountants en juristen in moreel opzicht faalden bij de grote boekhoudschandalen aan het begin van dit millennium. Door de regels strikt uit te leggen en de bedoeling ervan te miskennen, gaven zij legale boeven toegang tot de kapitaalmarkt. Accountants zegenden de boekhoudfraude af met goedkeurende verklaringen die kapitaalverschaffers en beleggers in slaap susten en uiteindelijk dupeerden. Het gaat er niet om dat accountants volgens de regels fraude moeten ontdekken, want dat hoeft inderdaad niet. Het gaat erom dat accountants niet wegkijken bij fraude(signalen). Het gaat dus niet om de accountant als ‘sfeerbeheerder’ (@Joerie Frietman) maar– om bij het Vlaams te blijven - om de accountant als ‘buitenwipper’. Kan Peter Schimmel niet eens een opinie schrijven over wat accountants wel (behoren te) kunnen in plaats van niet?
Jack Lous
Interessante discussie. De bijdrage en de reacties tot nu toe zijn allemaal geschreven door de bril van de accountant, wat op een forum als dit natuurlijk begrijpelijk is. Wat ik mis, is de invalshoek van de onderneming zelf. Laat ik uitgaan van een CFO of CEO die zich intrinsiek verantwoordelijk voelt voor het voorkomen danwel tijdig ontdekken van fraude in zijn/haar organisatie. Wat zou hij/zij moeten doen? De organisatie en AO/IB volledig optuigen volgens Starreveld e.a.? Geen enkele functievermenging toestaan? De cultuur, indien nodig, proberen aan te passen? Klokkenluidersregeling instellen? IT-controls verdubbelen? Volgens mij zijn twee scenario's interessant in deze discussie: 1. Het lukt de CFO/CEO niet om fraude uit te bannen. Peter geeft in zijn artikel m.i. een aantal argumenten hiervoor. Als dat de conclusie is, kun je moeilijk stellen dat van de accountant dan wel verwacht kan worden dat hij/zij een eventuele fraude ontdekt. 2. Het lukt de CFO/CEO wél om de organisatie zodanig in te richten en van checks & balances te voorzien, dat fraude nagenoeg voor 100% wordt voorkomen dan wel onmiddellijk wordt ontdekt. Als dat het geval is, zouden we als accountants toch in staat moeten zijn om alles wat deze CEO/CFO heeft bedacht, te toetsen op opzet, bestaan en werking...? En als deze laatste vraag met 'nee' moet worden beantwoord, is er inderdaad geen andere conclusie dan dat we als accountant het hoofd in de schoot moeten leggen als het gaat om fraudedetectie...
Alexander Vissers
Standaarden die op een abstract resultaat gericht zijn zijn betekenisloos. Je kunt alleen uitvoerbare gedragingen en handelingen voorschrijven. Het ergste in deze discussie is dat het belang van fraude zo mateloos overdreven wordt. Ieder jaar is er wel een gemeenteambtanaar die middels valse facturen tonnen aan zich of familieleden laat uitbetalen, maar dat is op een begroting van miljarden betekenisloos. Zeker het is pijnlijk als de balans van Madoff een zwart gat blijkt, daar had dan ook geen kritische accountant naar gekeken. En het is pijnlijk als er groot gat blijkt te zitten in de balans van Steinhoff maar daar had een Nederlandse accountant bitter weinig aan kunnen veranderen. De vroegere Duitse standaard dat de accountant slechts verantwoordelijk was voor de selectie van de accountant van een buitenlandse dochter was in ieder geval veel realistischer. Enron was een staaltje financial engineering off-balance sheet ver over het randje, niet eens zo zeer "fraude". De echte risico's en mega verliezen, veel groter dan de dotcom verliezen bleken bij de sub-prime bankencrisis, door de wetgever gecreëerd. financial engineering. Niet voor niets ligt de focus van USGAAP en IFRS op de financial instruments, daar speelt de muziek. Fraude is meestal pijnlijk, altijd vervelend zelden belangrijk. Laat fraude niet van een degelijke jaarrekeningcontrole afleiden. Daarnaast stuit je al gauw aan de grenzen van wat verdragen en mensenrechten toelaten, fishing expeditions zijn nadrukkelijk niet toegestaan en bij de wettelijke controle van de jaarrekening is de accountant een verlengstuk van de staat.
Peter Schimmel
De essentie van mijn betoog lijkt velen te ontgaan: de aard van het frauderisico is complex, adaptief en emergent. Dit aspect en de gevolgen daarvan ontbreken tot mijn verbazing en ergernis in de gangbare literatuur over fraude (zie bijvoorbeeld publicatie 'Fraude' Kluwer 2016 of COSO Fraud Risk Management 2016), maar schemert wel door in paragraaf 6 van standaard 240 en het menselijk deel van de fraudedriehoek. Dat gaat om de aard van het risico, veroorzaakt door het wezen mens. Bedenk dat 'complex' iets anders is dan 'gecompliceerd', want in beginsel onoplosbaar, onvoorspelbaar en vaak onvoorstelbaar. Bedenk dat 'adaptief' een risicoanalyse van bruto naar netto-risico zinloos maakt en vermeende poortwachters machteloos. Wellicht ter verheldering: ook virussen zijn complex, adaptief en emergent. Alle ballen daarom op het responsplan (en de door mij al gesuggereerde verbeteringen, die ook Marcel zouden moeten aanspreken). En laten we vooral een constructieve dialoog blijven voeren. Er moet niet één iemand gelijk hebben, maar het liefst een heel beroep.
Johan Peters
Het is maar op bar weinig plaatsen in de maatschappij dat functionarissen een resultaatverplichting hebben. Politie lost niet alle misdaad op. Het UWV krijgt niet alle werklozen aan het werk. De belastingdienst achterhaalt niet alle zwartspaarders. Enzovoorts, enzovoorts. Wat je wel mag verwachten is dat ze, gegeven hun omstandigheden, hun maximale best doen om het beoogde doel te bereiken: een inspanningsverplichting. Hoog over staat deze inspanningsverplichting in de COS en zelfs in de WWFT uitgewerkt. In de discussies die gevoerd worden, is het altijd een resultaat (niet ontdekte fraude) wat wordt aangehaald om te betogen dat er onvoldoende is ingespannen. Dat is hoe dan ook onjuist.
Het ongelofelijk beperkte aantal fraudes op jaarbasis afgezet tegen de circa 20.000 wettelijke controles bewijst niets (zijn ze er niet? doet de accountant ook nu al goed zijn werk? worden ze helemaal nooit ontdekt?). Het roept wel een vraag op: in hoeverre is het proportioneel en subsidiair om alle gecontroleerde organisaties in Nederland te belasten met anti-fraude maatregelen als het over de volle breedte van het speelveld niet tot iets leidt, om welke reden dan ook? Welke "resultaatverbetering" is dan nog het (realistische?) doel? Zero tolerance, vanzelfsprekend, zero fraud, onhaalbaar.
De huidige inspanningsverplichtingen, in zijn zuivere vorm, daar zal geen accountant moeite mee hebben (ik in ieder geval niet).
Over het niet gecontroleerde domein heb ik geen gegevens en geen mening, daar acteren bovendien veel niet-accountants.
Marius Gerrits
Accountants worden opgeleid om fraude te ontdekken. We hebben de middelen om fraude op te sporen door toepassen van bijv. capaciteitscontroles, maar passen deze niet toe want te duur. In mijn gesprekken met collega MKB accountant hoor je altijd de angst dat een klant dan wegloopt, in de praktijk begrijpt en verwacht de klant dat deze controles worden uitgevoerd. Bij de grote kantoren is het nog erger; ooit, tijdens een cursus over de rechte rug vertelde een collega dat een partner al jaren ontoereikend controleerde, maar hij durfde er niets over te zeggen want dat zou einde carriere betekenen... Die mentaliteit veranderen is moeilijk tot onmogelijk, zoals de afgelopen decennia al hebben bewezen. Zolang de grote kantoren de dienst uitmaken in ons beroep zijn 'de foxes in charge of the henhouse'
Ron Heinen
Wanner je bijvoorbeeld ‘Madoff: The Monster of Wall Street’, zie
als voorbeeld case neemt dan is het direct duidelijk dat deze ponzi scheme fraude heeft kunnen ontstaan doordat de accountants (zoals de SEC) hun werk niet goed deden.
Een voorbeeld case uit de huidige tijd zijn de controles welke door accountants bij cryptobedrijven worden uitgevoerd.
Het is overduidelijk hoe de fraude door deze cryptobedrijven werkt.
Wanneer er een accountantscontrole van een cryptobedrijf komt dan sturen andere cryptobedrijven voor de controle even voldoende cash naar het cryptobedrijf dat gecontrontroleerd wordt zodat alle cryptoposities gedekt zijn met cash.
Nadat de accountantscontrole afgelopen is worden deze cashbedragen weer teruggestort.
Deze manier van frauderen duurt al jaren, zie ook de eerdere bijdragen van Marcel Pheijffer op
Ik meen dat aan de geboorte van het vak in Nederland de Pincoffs affaire ten grondslag ligt. Zo ongeveer iedereen die ik de afgelopen jaren wel eens iets vertelde over het beroep was in de veronderstelling dat de accountantscontrole (mede) gericht was op het ontdekken van fraude. Nu kunnen we onderling schrijven waarom dat volgens onze controlebijbel niet het geval is. Als Marcel constateert dat de kans dat de RA fraude ontdekt nog kleiner is dan een toevalstreffer dan moet je daar wat mee. Naar buiten toe, naar de lezer van het FD, het 'maatschappelijk verkeer'. Deze discussie speelt al decennia. Tijd voor het NBA om daar eens een campagne aan te wijden?
Mike Tagage
Op 8 februari 2022 heeft de NBA een Praktijkhandreiking over Soft Controls gepubliceerd. Het doel van deze handreiking is de accountant, in het kader van de jaarrekeningcontrole, concrete handvatten te geven bij het verkrijgen van inzicht in cultuur en gedrag binnen organisaties, alsmede in de soft controls. Dit inzicht draagt positief bij aan het signaleren van potentiële risico’s op afwijkingen van materieel belang en het hier vervolgens op adequate wijze op kunnen inspelen met gerichte werkzaamheden. Door bij het onderzoek naar de AO/IB meer nadrukkelijk ook de menselijke kant te onderzoeken/mee te nemen (tevens als surplus op de trend van data-analyse) kan de accountant mogelijk eerder op het spoor komen van onregelmatigheden.
Albert Bosch
Ik ben het met de stelling van Peter eens, al zou ik op een enkele reden nog wel wat tegen in kunnen brengen.
Ik zie een controle van een jaarrekening zonder het aspect fraude als een puzzel. Vooraf weet je vrij goed uit hoeveel stukjes de puzzel bestaat en wat ongeveer de afmetingen zijn. Je weet ook enigszins (maar uiteraard niet volledig) hoe het plaatje er normaliter uit zal komen te zien. En zelfs als je een puzzelstukje mist, kan het totaalplaatje wel voldoende duidelijk zijn.
Een fraude of fraudedetectie daarentegen is een mysterie. Geen idee of er een mysterie is om op te lossen, en zo ja hoe groot dat mysterie is, wie het bedacht heeft, wie er allemaal in figureren en hoe het er ongeveer uit zal zien. Een mysterie vinden en ontrafelen is erg moeilijk.
Om hiaat in een recente bijdrage van Marcel te dichten: gelukkig zijn de controlestandaarden, met name de inleidende paragrafen van Standaard 240, volstrekt helder over wat redelijkerwijs van een accountant wordt gevraagd en mag worden verwacht inzake fraude(detectie). Goed dat in deze bijdrage van Peter daar voor een deel naar wordt gerefereerd.
V.w.b. een verwijt van framing: daar hebben wij allemaal last van. Ik zie het bij Peter, ik zie het bij Marcel, ik zie het bij de AFM, ik zie het bij kantoren. En ja, ook bij mijzelf. Logisch ook, omdat framing wordt gevoed door onze ervaringen en observaties en onze eigen doelstellingen. Framing maakt een opinie ook niet persé minder ‘waar’, mits de opinie is onderbouwd met zo objectief mogelijke argumenten, feiten en redenaties. En conflicterende opinies kunnen dan heel verhelderend werken (althans, ik steek daar vaak veel van op).
Pieter de Kok
Inmiddels alweer zeven of acht jaar geleden hadden we een mooi debat met drie leden, Marcel, Peter en mijzelf (ale niet deskundig) rondom dit thema.
Ik las vorige week deze AFM boodschap 2023, blz 21 het volgende:
Voor externe accountants is als poortwachter een belang- rijke rol weggelegd om fraude(-risico’s) te detecteren en te adresseren in de wettelijke controle. De externe accountant dient over voldoende kennis, kunde, expertise te beschikken en een adequate rolopvatting …..,..
Ik heb op Linkedin de vraag aan de deskundigen gesteld: A: gaan we Fraude detecteren? B: we blijven cf standaard Frauderisicos benoemen, indicatoren team bespreken, bij signalen onderzoeken etc
Twee verschillende aspecten. Lees ik AFM tekst dan lijkt startpunt A. Iedereen die A kan in context van jaarrekeningcontrole mag morgen bij mij in de Audit starten voor een salarisbod niet te weigeren.
Dat Marcel niet meer reageert moeten we respecteren, ik zou van mijn beroepsgroep graag een duidelijk A of B horen. Met alle focus op dit onderwerp is het opvallend stil geworden rondom de vraag : waar staan we nu?
Goed dat Peter aandacht blijft vragen, ik hoop toch dat er meer concreet over dit thema vanuit de Wat Gaan We Dan Anders Doen vragen wordt gesproken.
Joeri Frietman
In aanvulling op Peter's zinsnede: 'Ik zie een poortwachter als iemand die er voor zorgdraagt dat een bepaald kwaad niet door de poort gaat.' De vergelijking met de poortwachter gaat mank. Dit middeleeuwse achterhaalde beeld gaat inderdaad niet op voor de accountant als een van de hoeders van het financiële systeem. Vaak is het zo dat fraudeurs ter goede trouw de 'poort' binnen komen van het financiële systeem. Eenmaal binnen creëren ze eerst vertrouwen waarna ze vervolgens dat vertrouwen misbruiken om de boel te misleiden. Vanuit dat oogpunt zou het beter zijn als er iemand was die dat soort figuren eruit kan 'zooien' op het moment dat ze de 'sfeer' binnen beginnen te verzieken. Ik moet dan eerder denken aan zo'n breedgeschouderde figuur bij een horecagelegenheid met zo'n V-tje op zijn/haar revers... In België hebben ze daar een mooi passend woord voor: 'Sfeerbeheerder'.
Marcel Pheijffer
Tsja, hier valt veel op te zeggen. Maar dat past niet in 2.000 tekens en dat ga ik ook niet proberen.
Maar laat duidelijk zijn: ben het niet met Peter en de reageerders en met hun framing eens. Mijnargumentatie heb ik her en der in woord en geschrift reeds gegeven, ook in discussies met Peter. Ik hou het er voor nu bij daar kortheidshalve naar te verwijzen. Een herhaling van zetten zou voor eenieder uiterst vermoeiend zijn.
Alexander Vissers
Helemaal mee eens en ook nog eens benadrukken dat iets anders in strijd is met de mensenrechtenverdragen. Praktisch: fraude is een natuurverschijnsel, het is altijd en overal: niet uit te roeien, altijd storend zelden relevant. Interne controle is er op gericht dat iemand niet kan frauderen "and get away with it" niet dat hij niet kan frauderen. Het kan een tijd duren voordat de fraude opvalt.Ingaan op fraudes die er niet toe doen houdt de controle onnodig op. en de favoriete vorm van fraude, samenspanning werd vroeger als niet door het interne controlesysteem te detecteren gevoeglijk uitgesloten, in de Angelsaksische wereld werd de andere populaire vorm van fraude, "management fraud" uitgesloten. Door de SEC is daar een streep door gehaald maar dat betekent niet dat deze fraudes nu opeens kenbaar zijn. Voedt je cliënt op en laat het daarbij. Belangrijkste is dat het bestuur van de NBA er op toeziet dat deze boodschap goed overkomt. Accountants zijn er niet om fraude te bestrijden en op te sporen maar om jaarrekeningen te controleren. Ik hoop dat de voorzitter voortaan in zijn uitingen de verwachtingskloof overbrugt en niet breder trekt dan hij al is.
Arnout van Kempen
Ik geloof dat ik het hier 100% mee eens ben.
En de publieke opinie, politiek en heel wat accountants misschien niet, maar de regel gever nadrukkelijk wel. COS 200 geeft expliciet aan dat de rol van de controlerend accountant is met een redelijke mate van zekerheid vast te stellen dat een jaarrekening vrij is van materiele afwijkingen als gevolg van fraude.
Dus NIET het vinden, laat staan voorkomen, van fraude. Dus NIET iets dat vast interessant is, maar geen afwijking (een afwijking is herkenbaar aan het feit dat deze hersteld kan worden) Dus NIET een afwijking die voor de gebruikers niet relevant is voor te nemen beslissingen.
De Wta stelt in andere bewoordingen en iets minder nauwkeurig, de facto precies hetzelfde.
En waar zijn accountants dan wel benoemd als poortwachters? In de WWFT. En daar is de verantwoordelijkheid ook al niet fraude te ontdekken, laat staan te voorkomen. Onder de WWFT is de verantwoordelijkheid enerzijds veel ruimer (niks materialiteit, niks afwijkingen, maar gewoon alles melden dat te melden valt) maar anderzijds veel beperkter (geen fraude, geen verdachte transacties, maar “ongebruikelijke transacties”, en dat betreft alleen de handelingen van je klant die je ziet. Geen opsporingsplicht dus)
Kortom, volgens mij vind je de wet- en regelgeving aan jouw kant Peter. Nu de politiek, toezichthouders, journalisten en commentatoren, accountants, etc etc nog :)
Reageren op een artikel kan tot drie maanden na plaatsing. Reageren op dit artikel is daarom niet meer mogelijk.
Aanmelden nieuwsbrief
Ontvang elke werkdag (maandag t/m vrijdag) de laatste nieuwsberichten, opinies en artikelen in uw mailbox.
