Discussie Opinie

Duurzaamheid moet integraal onderdeel zijn van studie accountancy

Jonge accountants van nu zijn de leiders van de toekomst. Terwijl onze huidige leiders achterblijven, zullen zij onze planeet écht moeten redden. Toch is duurzaamheid nog steeds geen integraal onderdeel van de studie accountancy. Hoe kunnen we dit veranderen?

Alain Mulder

Tijdens het jaarlijkse congres van de EAA (European Accounting Association) van 11 tot 13 mei hoorde ik enkele effectieve suggesties, in het bijzonder tijdens de paneldiscussies van IMA (Institute of Management Accountants). Duurzaamheid zou diep in het denken van accountants verankerd moeten zijn, omdat juist wij ons bezighouden met de prioriteiten en keuzes die qua bedrijfsvoering gemaakt moeten worden. Duurzaamheid eist in toenemende mate keuzes van elke onderneming en het is ons vak om de cijfermatige analyse rondom die keuzes te maken: waaraan en waarom geven we ons geld uit? Duurzaamheid op korte en lange termijn is daarbij key.

Integraal denken

De leden van het panel gaven aan dat accountancystudies helaas veelal achterlopen. Terwijl de grote, succesvolle bedrijven verplicht worden om mee te ontwikkelen, blijft het onderwijs traag. Verandering gaat in veel te kleine stapjes. Hierdoor leiden we jonge accountants op voor een wereld die in de praktijk niet meer bestaat.

Waar deze tijd om schreeuwt, zijn accountants die integraal denken. De moderne accountant ziet niet alleen de boekhouding, maar het héle plaatje, en kan moeiteloos samenwerken met collega’s uit andere takken zoals de datawetenschap. Duurzaamheid is geen losse afdeling meer binnen het bedrijf, maar steeds vaker een integraal deel van alle bedrijfsprocessen. Daarom moet duurzaamheid bij de gehele accountancyopleiding betrokken worden.

Geef studenten realistische, inspirerende cases

Daarbij moeten studenten kunnen oefenen met casestudies. Met voorbeelden uit de praktijk kunnen we laten zien met welke lastige issues bedrijven nu al te maken krijgen. Zo leren we ze niet alleen integraal denken, maar wekken we tegelijkertijd hun interesse. We tonen aan hoe groot de verantwoordelijkheid van ons beroep is. We bieden ze een hoger doel, waarvan we wéten hoe belangrijk deze nieuwste generatie dat vindt. Accountancystudenten hebben de ambitie om werkelijk iets bij te dragen. Zo prikkelen we niet alleen hen, maar maken we ook andere jongeren nieuwsgierig. Duurzaamheid is een uitgelezen kans om te bewijzen dat accountancy geen statisch beroep is, maar juist levendig, uitdagend en actueel.

Overigens heeft duurzaamheid niet alleen betrekking op klimaat, maar het gaat ook over maatschappelijke verhoudingen. Het is een manier van oordelen. Een situatie op waarde schatten en daarop de juiste, verantwoorde reactie verzinnen. Oftewel: ethiek. Vroeger bleef ethiek in onze sector beperkt tot fraude. Maar inmiddels spreidt ethiek zich uit tot in alle haarvaten van een organisatie. Ethiek is beseffen hoe jouw bedrijf de samenleving beïnvloedt en daarin je verantwoordelijkheid nemen.

De denkfout die ons in de weg zit

Toen deze suggesties tijdens het congres werden besproken, vroeg iemand in het publiek zich af of de studie dan niet te omvangrijk werd. Met al die toevoegingen zoals duurzaamheid en nieuwe ethiek zouden er ook vakken moeten sneuvelen.

Maar in die vraag schuilt precies de denkfout die ons in de weg zit. Ethiek ís geen aparte stroming. Ethiek zou integraal onderdeel moeten zijn van élk vak. We moeten ethiek niet toevoegen, maar inlijven, tastbaar maken en actualiseren. Het is tijd om multidisciplinair en ervaringsgericht les te geven, zodat we de nieuwe generaties opleiden tot kritische, ethische denkers.

Alleen zo kunnen we de planeet beschermen en alleen zo kunnen we jongeren het hogere doel bieden, waaraan ze zo graag willen bijdragen.

Wat vindt u van deze opinie?

Reageer Spelregels debat

Alain Mulder is Managing Director Europe bij IMA, de wereldwijde vereniging van finance professionals. Hij houdt zich bezig met de Europese groei van het Certified Management Accountant-studieprogramma, waarin data en breed bedrijfsadvies centraal staan.

Gerelateerd

6 reacties

Rob Jacobs

Beste Alain, dank voor je interessante bijdrage. Ik onderschrijf de noodzaak om o.a. het accountancy-onderwijs (maar ook bv. controllers-opleidingen) te actualiseren en 'duurzaamheid' zoveel mogelijk te integreren in de verschillende vakken/onderdelen van de opleiding. Maar: wat is jouw definitie van 'duurzaamheid'? M.b.t, 'esg/duurzaamheidsverslaggeving' bijvoorbeeld, heeft IMA recent een statement afgegeven over de 'dubbele materialiteit' (onderneming centraal->'financial materiality; maatschappij centraal->'impact materiality'). De CSRD verplicht ondernemingen beide vormen van materialiteit in acht te nemen. IMA heeft recent een statement uitgebracht over duurzaamheids-informatie :(https://www.imanet.org/-/media/9354121b3db4442ea24abf805c167177.ashx?la=en) waarin de volgende passage voorkomt" This
has led to a debate on whether corporate reporting should follow single or double materiality. It is our
observation that this is creating wasteful delay and confusion in the market. We emphasize that not all users of corporate reporting (or even of financial reporting in the
narrower sense) are the same. A number of current global initiatives are unclear about the intended users and purpose of certain reporting proposals.
This lack of clarity can aggravate fragmentation and make operationalizing new mandatory disclosures problematic and excessively wasteful. Moreover, impact accounting is still a nascent area in terms of
identifying the key indicators and measurement, and for many informational demands a robust internal control environment is lacking. Moving ahead without this clarity can make the quality of sustainable business information on the market even less reliable than it is today and result in a loss of trust in accounting. " M.a.w. voorlopig niet aan de slag met met 'impact materiality'. En dus heft IMA een eenzijdige ('single materiality'-)blik op het thema 'duurzaamheid'. Of zie ik dat verkeerd?

Jan Bouwens

Er is geen bedrijf dat naar de toekomst kan kijken zonder de impact van het klimaat in beschouwing te nemen. Elk bedrijf staat direct (land beneden toekomstig zeepeil) of indirect bloot aan klimaatrisico's. Dat is reeds onderdeel van het curriculum; denk aan afschrijving van activa volgens IFRS. Waar het om gaat is dat we mensen meer gaan trainen op het realiseren van langetermijn doelen en ook hoe de attestering daarin zou kunnen werken. Studenten zijn slimme mensen die graag worden uitgedaagd. Ik was bij dezelfde meeting als Alain aanwezig en heb daar ook aandacht gevraagd voor andere methoden van leren, niet voor het vervangen van het bestaande. En ja, nieuwe ontwikkelingen dien natuurlijk in het curriculum te worden opgenomen en vervangen van nature het bestaande.

Arnout van Kempen

In het enthousiasme om een agenda te promoten is het hanteren van stropoppen natuurlijk een bekend en effectief middel, dus geen kritiek daar op natuurlijk.

Maar aangezien ik me toevallig zowel met “accountants” als met “ethiek” bezig hou, vind ik het toch redelijk te reageren op de zaken die nog niet door Alexander Vissers terecht worden opgemerkt cq genuanceerd:

Doen alsof accountants (let wel, auteur praat kennelijk met name voor AiB’s!!) op dit moment niet in staat zijn integraal te denken lijkt me nogal zwart/wit, net als de suggestie alsof accountants niet al heel lang met andere specialismen zouden samenwerken.

“Vroeger bleef ethiek in onze sector beperkt tot fraude” roept de vraag op in welke sector de auteur in hemelsnaam actief is.

Mensen een hoger doel bieden, terwijl ze dat al zo belangrijk vinden, lijkt me verder een logische denkfout.

Het hele betoog ronkt lekker, poneert waarheden waar je het in de basis onmogelijk mee oneens kan zijn, maar ik kan niet zeggen dat het mij erg motiveert zo. En ik ben bepaald geen scepticus als het gaat om de maatschappelijke verantwoordelijkheid van de accountant.

Alexander Vissers

Dit artikel is onbegrijpelijk. Duurzaamheid is al een voor van alles en nog wat misbruikt woord maar nu betekent het ook nog eens maatschappelijke verhoudingen. Het is daarnaast ook een afdeling binnen het bedrijf? Maar dat moet het niet meer zijn. Want het is nu opeens ethiek. Wiens ethiek? Joods-Christelijke Ethiek? Klassieke Griekse ethiek? Sharia? Accountants zijn geen moraalridders maar toetsen aan wet- en regelgeving en het adequaat reageren op onethisch handelen maakt daar deel van uit. Zolang geen mens weet wat duurzaamheid inhoudt en nog minder kan beoordelen of bepaalde keuzes meer of minder duurzaam zijn dan andere moeten accountants vooral het woord uit hun vocabulaire schrappen.

Alain Mulder

Dat zou je bijna @Jaap. Dank voor het delen van de opinie in de Masterclass. Ik ben erg benieuwd naar de reactie.

Jaap Wassink | NBA

@Alain; deelnemers aan de Masterclass docenten zouden kunnen denken dat dit afgesproken werk is.
Morgen organiseren we onze jaarlijkse Masterclass voor (hbo) docenten. Dit jaar staan de volgende onderwerpen centraal (naast kennismaking met Kris Douma): a) Arbeidsmarktontwikkelingen en b) Duurzaamheid.
Daarbij gaan we met ca 35 docenten van verschillende hbo's in gesprek hoe je Duurzaamheid kunt integreren, inpassen binnen je programma. Jouw opinie nemen we daarbij zeker mee.|
Mocht je overigens belangstelling hebben, er volgt een kort artikel.

https://www.nba.nl/nieuws-en-agenda/agenda-en-evenementen/2022/mei/masterclass-docenten-2022/

Reageren op een artikel kan tot drie maanden na plaatsing. Reageren op dit artikel is daarom niet meer mogelijk.

Aanmelden nieuwsbrief

Ontvang elke werkdag (maandag t/m vrijdag) de laatste nieuwsberichten, opinies en artikelen in uw mailbox.

Bent u NBA-lid? Dan kunt u zich ook aanmelden via uw ledenprofiel op MijnNBA.nl.