Accountant
NBA-platform voor accountants en financials
Overig
Magazine Podcast Dossiers Nieuwsbrief Contact
Home >Discussie> Opinie > 2021 > 1 > Circulaire economie vereist doorbreken van vicieuze cirkel
Discussie Opinie

Circulaire economie vereist doorbreken van vicieuze cirkel

Leestijd van ongeveer 3 minuten 10 reacties

Om een nieuwe, circulaire onderneming van de grond te krijgen is financiering onmisbaar. Precies daarin zit voor veel initiatieven de moeilijkheid, aldus Lucas Geusebroek.

Lucas Geusebroek

"Er is een intensivering van beleid nodig om in 2050 volledig circulair te zijn", concludeert het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) in zijn eerste Integrale Circulaire Economie Rapportage 2021. Het PBL beschrijft samen met zeven andere kennisinstellingen de haalbaarheid van deze ambitie. De publicatie bevat veel leerzame informatie, maar opvallend is datgene wat er (bijna) niet in staat. In de 258 pagina's komt het woord 'financiering' maar één keer voor. Aangezien veel aandacht gaat naar obstakels en prikkels in de transitie naar een circulaire economie, is dat opmerkelijk.

Om een nieuwe, circulaire onderneming van de grond te krijgen is financiering onmisbaar. Precies daarin zit voor veel initiatieven de moeilijkheid, zoals een ondernemer in het FD van 22 januari 2021 treffend beschrijft: "De technieken zijn bewezen, de businesscase is rond (…) Alleen met de financiering wil het niet vlotten. De fabriek kost minimaal € 50 mln en financiers willen graag garanties. Die kan de start-up niet geven." De klassieke kip-ei situatie: zonder bewezen businessmodel geen financiering en zonder financiering geen bewezen businessmodel. Hoe kunnen we deze vicieuze cirkel doorbreken?

Natuurlijk heeft niet elk circulair ondernemersplan evenveel kans van slagen. Maar binnen een lineair economisch systeem begint zo'n plan per definitie op achterstand, ten opzichte van bedrijfsactiviteiten die ons meer vertrouwd zijn. Activiteiten waarvan meer ervaringsgegevens bekend zijn en die zich al lang tot een 'volwassen markt' hebben kunnen ontwikkelen.

Wat kunnen we hieraan doen? Het antwoord klinkt door in een andere observatie van het PBL: "Het aantal wetenschappelijke publicaties over de circulaire economie is zowel internationaal als in Nederland toegenomen, vooral vanuit technische disciplines. Er is vooralsnog minder aandacht voor vragen als: Hoe zet je een succesvol circulair businessmodel op?"

Coalitie

Hier ligt dus een belangrijke sleutel, waarbij financiële expertise een cruciale rol vervult. Om die reden is in 2019 de Coalitie Circulaire Accounting opgericht door de NBA en Circle Economy. Een coalitie waarin zij samen met bankiers, juristen en andere experts case-studies uitdiepen, mede gesteund door Invest-NL. Zoals Product-as-a-Service, waarbij de producent verantwoordelijk blijft voor - en eigenaar van -  zijn product en materialen (in deze coalitie toegepast door wegen- en gevelbouwers). Welk model er ook wordt gekozen: het doel is dat grondstoffen zo langdurig en hoogwaardig mogelijk worden (her)gebruikt. Dat bereiken we door het slimmer benutten van rest- en afvalstromen, maar vooral ook door onderhoud, reparatie en (modulair) ontwerpen voor een lange levensduur.

De ondernemer in het FD-artikel doet een duidelijke oproep. "Hij hoopt vooral dat er snel iets gaat gebeuren, dat er meer fondsen beschikbaar komen voor de validatie van bedrijfsmodellen bijvoorbeeld. 'Begrijp me niet verkeerd, we hebben veel medestanders (…) Maar uiteindelijk hebben we gewoon financiering nodig.'" Vanwege bestaande regelgeving "komen product-als-dienstbedrijven als relatief financieel ongezond uit de screening van kredietverstrekkers", zo staat in de PBL-rapportage. Accountants en met name financials zijn in de positie om aan een moderne validatie van die businessmodellen een waardevolle bijdrage te leveren. Daarvoor is vereist dat zij thuis zijn in de principes van de circulaire economie, in de hindernissen en kansen op weg naar 2050.

Dit begint met de erkenning dat we ons bevinden aan het begin van een transitie, waar circulaire bedrijfsmodellen oplossingen bieden voor take-make-waste risico's die vaak nog te weinig (financieel) worden onderkend. Voor een gelijk speelveld zijn nieuwe spelregels noodzakelijk, zoals een eerlijke beprijzing en transparante rapportage van de maatschappelijke en ecologische kosten (externalities) van onze lineaire manier van produceren en consumeren. Pas dan is een faire en complete risicobeoordeling mogelijk en wordt de meervoudige, lange termijn waardecreatie inzichtelijk, waardoor financiering dichterbij komt.

Op 1 februari start voor de zesde keer de Week van de Circulaire Economie. Voor iedere organisatie, individu en professie een goed moment om frisse ideeën op te doen en om stil te staan bij de vraag: ben ik onderdeel van het probleem, of van de oplossing?

Wat vindt u van deze opinie?

Reageer Spelregels debat

Lucas Geusebroek is beleidsmedewerker Beroep & Maatschappij bij de NBA.

Gerelateerd

10 reacties

Lucas Geusebroek

De Nationale Conferentie CE die vandaag plaatsvindt, verwijst naar 2 recente en relevante bijeenkomsten & video's in dit verband:

"Partijen uit de financiële wereld, ondernemers en de overheid hebben allemaal hetzelfde doel voor ogen: de transitie naar de circulaire economie versnellen. Toch blijkt dit in de praktijk nog lastig. Circulaire ondernemers krijgen financiering vaak niet rond. Banken en andere investeerders hebben grootste plannen wat betreft de circulaire economie, maar lopen tegen knelpunten aan in risicomodellen, wet/regelgeving en meer. In juli 2020 heeft een ronde tafel plaatsgevonden waar alle partijen uit de financiële wereld om tafel zijn gegaan met Stientje van Veldhoven (Staatssecretaris van het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat). Tijdens dit overleg zijn vijf actielijnen opgesteld om de financiering van de circulaire economie op te schalen en te versnellen. O.a. Stientje van Veldhoven, bankiers en circulaire ondernemers komen aan het woord in deze documentaire. Zij spreken een gezamenlijke "call to action" uit en schetsen de problematiek rondom de funding gap voor de circulaire initiatieven. Bekijk hier de documentaire: https://vimeo.com/490686720

In december 2020 was de werkconferentie met de financiële sector over de financiering van de circulaire economie. De aangesloten partijen zijn gecommitteerd om hiermee verder aan de slag te gaan. In deze korte video vertelt Roald Lapperre hoe en op welke vlakken er aan deze problematiek gewerkt zal worden: https://vimeo.com/506125006 "

Jan Weezenberg

Geachte Heer Geusenbroek,
Hierbij wat inspiratie voor Uw volgende column.

Accountant.nl is bij uitstek geschikt voor communicatie over dit belangrijke onderwerp.

Vrijwel niemand gaat frequent op de website van NBA kijken of er wat nieuws is.

Toch : Over follow-up op onderstaand bericht is wellicht veel te vertellen.

Als Financiering een knelpunt is
En de financiers willen alleen meewerken als er binnen IFR acceptabele rapportering wordt ontworpen
Is financiering geen probleem voor 12 trillion dollar, zoals het verslag vermeldt.

Vriendelijke groet,
Jan Weezenberg



Bron: Website NBA
(relevante fragmenten uit verslag)

Roundtable discussion on measuring the private sector's contribution to the attainment of the Sustainable Development Goals
23 April 2018 13:30 - 17:00

• United Nations HQ, New York The SDGs provide business with a framework to translate global needs and ambitions into business solutions helping companies to better manage operational and regulatory risks while also unlocking potentially historicmarket opportunities.

• In 2017, the Business and Sustainable Development Commission’s Better Business Better World report pointed to USD 12 trillion of economic opportunities that could be opened up annually if the ambitions of the SDGs are realized by 2030.

• Paul Hurks, NBA said: “The increasing quest by investors for corporate reporting on SDGs emphasizes
that SDG information is in fact pre-financial information. Inclusion of SDGs in business' strategy is inevitable for business to keep a long term license to operate in sustainability terms but implicitly also to
• keep the business viable in financial terms.”

Lucas Geusebroek

‘Wees de verandering die je wilt zien in de wereld’ is de veelgeciteerde boodschap van Gandhi (die het overigens in andere bewoording zei). Met waardering voor de betrokken reacties hieronder, onderschrijf ik van harte dat om te verduurzamen verandering nodig is op zowel systeemniveau als op menselijk niveau, en alles daartussen.

Dit is dan ook wat motiveert om als beroepsgroep juist sámen met universiteiten, banken, technische experts en pionierende ondernemingen als coalitie te werken aan antwoorden en oplossingen, die ‘open source’ worden gedeeld en de noodzakelijke transitie (en funding) vooruit kunnen helpen.
In elk geval rond de 10.000 NBA-leden zijn als accountant in business nauw betrokken bij strategische bedrijfsbeslissingen en het bevorderen van een gezond en ‘houdbaar’ businessmodel.

Over de fundamentele verschillen tussen geld en echte waarde, hopelijk meer in een volgende column.

Ron Heinen

In de Zembla uitzending van afgelopen donderdag op 20.30h werd voor de zoveelste keer weer duidelijk dat de RaboBank een van de grote problemen is bij deze transitie.

Als het kapitaal voor circulair boeren als risico-kapitaal werd gekwalificeerd door de Rabobank dan is de financiering van deze transitie een stuk makkelijker en verloopt de transitie een stuk sneller.

Echter Nederlandse banken zoals de RaboBank weigeren hun deel van het risico bij deze transitie op zich te nemen.

Nederlandse boeren zijn hier slachtoffer van.

Jan Weezenberg

Geachte auteurs,
“Laat NBA het aan de Universiteiten overlaten" schreef ik.

*Daar gebeurt al van alles.
*De VU heeft een aparte vakgroep.
Daar staat een compleet verhaal van Teece ter beschikking van de studenten.
Het is met hele kleine lettertjes te lezen op mijn PC scherm .

*Ook uitgeverij BOOM verkoopt via Bol.com voor minder dan 40 euro een belangwekkend boek:
P. W. van der Pijl
Business Model Shifts
6 wegen naar nieuwe waardecreatie voor klanten

De zesde weg beschrijft in hoofdlijnen een casus van de circulaire economie

*Ook nog de moeite waard over reeds bestaande kennis:
Business Models, Business Strategy and Innovationwww.bmcommunity.sitew.com › Root › 8jig8-business
David J. Teece ... connections with business strategy, innovation management, and economic theory. ... In essence, a business model [is]

a conceptual, rather than financial, model of a business.


Dit alles betekent dat we te maken hebben met interdisciplinair werken in projecten.
Daar kan ik veel over vertellen, maar op deze web staan de limieten dat niet toe.

Ik hoop mijn aanbeveling “Laat het aan de Universiteiten over “ voldoende heb onderbouwd.

Vriendelijke groet,
Jan Weezenberg

Rob Jacobs

Interessant artikel Lucas ! Je schrijft o.a.:"Dit begint met de erkenning dat we ons bevinden aan het begin van een transitie, waar circulaire bedrijfsmodellen oplossingen bieden voor take-make-waste risico's die vaak nog te weinig (financieel) worden onderkend." 'Circulair' is overigens niet altijd 'duurzaam', maar afgezien daarvan: als we dit erkennen, ligt een deel van de (lange termijn-)oplossing m.i. in het onderwijs van de toekomstige accountants. Ik begrijp dan ook niks van de recent gepubliceerde CEA-eindtermijnen die per 1-9-2021 van kracht zullen zijn. Het woord 'circulair' komt hierin overigens niet voor. Echter, volgens de redactieraad "voldoen de huidige eindtermen inhoudelijk en geven ze opleidingen alle ruimte om actuele ontwikkelingen in de curricula te verwerken. CEA voert wel een aantal redactionele aanpassingen door in twee eindtermen en in (de structuur van) het rapport.". ..Ik begrijp daar helemaal niks van...

Jan Weezenberg

@esther van grunsven 29 januari 2021
Geachte Mevrouw van Grunsven,
Lucas Geuzenbroek schrijft :
"De fabriek kost minimaal € 50 mln en financiers willen graag garanties. Die kan de start-up niet geven." De klassieke kip-ei situatie: zonder bewezen businessmodel geen financiering en zonder financiering geen bewezen businessmodel".

Met Uw uitgebreide, zeer deskundige, reactie(s) slaat U de spijker op de kop.

Als ik zie wat er allemaal moet veranderen en welke deskundigen daarbij aan de slag moeten , kan ik niet anders concluderen dan dat NBA hier geen rol van betekenis kan spelen.

Funding is geen vakgebied van accountants!

NBA kan dit dus beter aan Universiteiten overlaten.

esther van grunsven

Dan als laatste:
Het ontwikkelen van nieuwe businessmodellen is het fundament, de grondlegger om te komen tot een nieuw/herziend recept met nieuwe (en oude) ingrediënten voor een nieuw economisch model, ‘A new era for accounting and accountability’. De meetindicatoren, waarmee de doelstellingen van de circulaire (solidaire en inclusieve) economie, de waarde-creatie, (mens en natuur) tot uitdrukking kan worden gebracht moeten worden ontwikkeld. De verwonderingsvraag is, alvorens we nieuwe business modellen vorm willen geven, ‘wat is geld’ en ‘wat is profit’ en hoe moeten we dit ‘definiëren’ in het nieuwe economische model. Een object van onderzoek, waarbij de technologische ontwikkelingen in huidig en toekomstig tijdsbeeld bepalend zijn. Bij het definiëren van’ geld’ (als ruilmiddel, rekeneenheid, oppotmiddel, kredietmiddel en gokmiddel) staan de volgende vragen centraal:
-Is het een object?
-Is het een handeling?
-Of zou het beide functies kunnen vervullen?
Goede groet en mooie dag!
Esther

esther van grunsven

vervolg:
Transitiefase van de Economie
Motivatie:
-De reële economie sluit niet meer aan bij de financiële economie, het geld regeert en de uitgangspunten van een casino-economie doen opgeld;
-‘Mens en Natuur’ centraal: sluit niet aan bij het huidige (subjectieve) winstbegrip;
-De huidige technologische ontwikkelingen sluiten niet langer aan op de financiële economie.
Voorhanden, bijvoorbeeld:
-Wetenschappelijke literatuur waar uiteen wordt gezet (wordt aangetoond) dat het ‘huidig economische stelsel’ niet langer voldoet. Zie onder andere de eerste uiteenzettingen op het gebied van regeneratieve economie: http://capitalinstitute.org/8-principles-regenerative-economy en het Institute for New Economic Thinking waar regelmatig publicaties plaatsvinden van onderzoek;
-De ontwikkelingen van o.a. GRI/CSR/MVO/Reporting 3.0 et cetera, vragen om waakzaamheid. Verslaggeving-technisch (accountability-accounting) bouwen deze voorstellen slechts verder op de bestaande systemen van de economie en berusten soms op zelf-evaluatie wat mogelijke dubbelzinnigheden introduceert en leiden tot een niet te overziene cumulatie van ‘complexiteitslagen’.

esther van grunsven

Dank Lucas voor je mooie opinie en ook het aanhalen van die vicieuze cirkel.
Vanuit de Radboud Universiteit betrokken geweest bij de ontwikkeling van nieuwe Business Modellen ihkv CE onder de bezielende begeleiding van Jan Jonker. Hij heeft met zijn gouden team inspirerende publicaties neergezet, die meer dan de moeite waard zijn om te lezen. Tweemaal in de rol als financieel adviseur betrokken geweest bij de hackathon van de RU om de werkgroepen bij de ontwikkeling van nieuwe business modellen bij te staan met financieel advies. Voor mij is er uiteindelijk een conclusie overeind blijven staan en die is: 'De nieuwe Business Modellen passen niet binnen het huidig economisch model (steeds meer binnen Europa) gestoeld op Angelsaksische grondslagen. De uitgangspunten van het huidig economisch model moeten dus wijzigen (circulair, solidair en inclusief als fundamenten_grote denkers waaronder Saskia Sassen en haar man Sennet). Zolang er maatschappelijk in brede zin geen duidelijke overstap is gemaakt naar zogenaamde circulaire accounting (dus het streven naar waarde creatie en geldbegrip iig op de tweede plaats zetten of zelfs loslaten) lijkt het stil te staan.

Reageren op een artikel kan tot drie maanden na plaatsing. Reageren op dit artikel is daarom niet meer mogelijk.

Aanmelden nieuwsbrief

Ontvang elke werkdag (maandag t/m vrijdag) de laatste nieuwsberichten, opinies en artikelen in uw mailbox.

Bent u NBA-lid? Dan kunt u zich ook aanmelden via uw ledenprofiel op MijnNBA.nl.

Relevantie Datum