Discussie Opinie 25 februari 2020

Een audit board of betere planning?

De controle van oob’s onderbrengen bij een audit board is niet de oplossing. Beter is om te kijken naar het planningsproces, meent Jan Bouwens.

Jan Bouwens

Op 25 februari worden in het FD twee medewerkers van Nyenrode aangehaald, die ervoor pleiten om de controle van organisaties van openbaar belang (oob's) in handen te brengen van een nieuw op te richten audit board. Deze ingreep zou tot verbetering van de kwaliteit van het werk van de accountant leiden omdat de commerciële druk die ligt op accountants ermee wordt weggenomen.  De kansen op succes van dit voorstel zijn klein en er is een veel goedkopere oplossing voorhanden. Namelijk door het prijsvormingsproces te ontkoppelen van de planning van het werk.

Als ik naar een controleteam kijk dat zulke grote bedrijven controleert (zeg Shell), dan vind ik daarin naast registeraccountants ook specialisten zoals analisten en econometristen. Die specialisten spelen een cruciale rol in de controle van de boeken. Ik vroeg me af of deze specialisten dan ook in dienst van de audit board moeten komen. Als dat niet het geval is, moet de accountant van oob's deze mensen van buiten inhuren. Op dit moment komen deze leden meestal uit de eigen organisatie, waardoor het betrekkelijk eenvoudig is hen aan te sturen. Als zij van buiten moeten komen ligt zo’n afstemming veel moeilijker. Als zij ook in semi-overheidsdienst moeten zijn, wordt het moeilijk om de talenten bij zeg McKinsey, ING, Shell of Akzo-Nobel weg te kapen tegen een overheidstarief.

Voorts is het onwaarschijnlijk dat de best getalenteerde accountants ooit nog de hele grote oob's zullen controleren. Zeg dat in het voorstel de audit board-accountant € 170.000 verdient. Om dit werk aan te kunnen moet deze accountant  minstens even goed en slim zijn als de financiële baas wiens werk hij of zij controleert (zeg de cfo van Shell). Zou, gelet op het beoogde inkomen, betrokkene dan al niet veel eerder dan dat deze toekomt aan de controle van Shell, zijn vertrokken uit de professie?

Een veel effectievere oplossing om de commerciële druk weg te nemen, is te bereiken door het biedingsproces te ontkoppelen van de werkplanning. Degene die het (benodigde) werk inplant, moet niet op de hoogte zijn van de met de te controleren organisatie overeengekomen fee, maar moet op eigen gezag het werk inplannen. Dat bevordert de kans op een goede prijs en op een realistische planning van werk.

Jan Bouwens is hoogleraar accounting UvA en research fellow University of Cambridge.