Martijn Slot

Hoe zorg je ervoor dat je organisatie niet alleen verandert, maar ook echt vernieuwt? Die vraag wierp dagvoorzitter Rens de Jong op. De accountant vertolkt hier een grote rol in. Bedrijfskundige en sociaal psycholoog Arend Ardon brak een lans voor zijn eigen accountant, die zich onderscheidt. "Niet vanwege zijn dossierkennis, dat is een vanzelfsprekendheid. Hij onderscheidt zich omdat hij zich in mij verdiept. Hij kent mijn situatie heel goed. Hij is geïnteresseerd in de business en vraagt mij over de zorgen waarmee ik rondloop. Hij houdt mij af en toe een kritische spiegel voor. Dat kan ongemakkelijk zijn, maar het helpt mij wel.

En ik neem geen enkele beslissing waar echte consequenties aan zitten, zonder dat ik even met hem daarover praat. Over mijn zakelijke afwegingen, maar ook als dat samenhangt met privé-afwegingen. Ik noem hem voor de grap wel eens mijn consiglieri, waar hij vervolgens weer een beetje ongemakkelijk van wordt." Verwijzend naar de film The Godfather: "Het enige wat ik hem nog niet gevraagd heb, is of hij een keer een paardenhoofd in een bed legt. Dat hoor je een consiglieri eigenlijk ook te kunnen vragen."

Invloed

Een accountant kan dus inspireren. Niet alleen zijn of haar klanten, maar ook als leidinggevende voor het eigen team. Daarbij is het zaak om een veilig klimaat te creëren, waarin mensen kunnen leren. "In je leven kom je mensen tegen die van invloed zijn op je professionele en persoonlijke levenspad", aldus Ardon.

'Als collega of leidinggevende vervul je een voorbeeldrol en heb je grote impact op de ontwikkeling van de professionals waarmee je samenwerkt.'

"Mensen die wat voor je betekent hebben, waardoor je net die ene stap kon maken. Dat kunnen je ouders zijn en dat kan ook een docent zijn van de lagere of middelbare school." Vaak, blijkt uit onderzoek, gaat het ook om leidinggevenden of collega's met wie iemand gewerkt heeft. "Mensen die je op cruciale momenten hebben geholpen om te zijn waar je nu bent als professional. Als collega of leidinggevende vervul je een voorbeeldrol en heb je grote impact op de ontwikkeling van de professionals waarmee je samenwerkt. Over hoe zij aan tafel zitten bij de klant en welke kansen ze krijgen en de ontwikkelstappen die ze maken. Die invloed zit vaak in hele kleine gedragingen."

Volgens Ardon is niets zo besmettelijk als gedrag, wat hij omschreef als 'sociale infectie'. "Wij laten ons beïnvloeden door mensen met wie we ons identificeren. Dat kan dus heel goed een leidinggevende zijn en dat maakt de impact zo groot."

Veranderingen

In een paneldiscussie ging De Jong met drie accountants in op het beroep. Volgens Agnes Koops, voorzitter raad van bestuur van PwC Nederland, is het vak de laatste jaren flink veranderd. "De digitalisering neemt toe en we hebben nu ook te maken met de komst van de CSRD. Maar sommige dingen veranderen ook niet. Je moet uiteindelijk een audit doen die de toetsing kan doorstaan. En die audit doe je samen met je team en in samenwerking met de klant." Eric Hutten, bestuursvoorzitter Moore MKW, benadrukte dat de teamdynamiek anders is geworden. "Vroeger werkte je in een team met veel collega’s die allemaal in dezelfde ruimte zaten. Tegenwoordig werk je veel meer samen over de grenzen heen en met teams die ergens anders zitten. Het is complexer geworden."

In die wereld is het volgens Hutten noodzakelijk om accountants te blijven trainen. "Dat ze de kwaliteit kunnen blijven waarborgen. Innovatie is noodzakelijk om bij te blijven. In het maatschappelijk debat vind ik dat we een belangrijke taak hebben om te vertellen wat wij als accountants kunnen betekenen en hoe wij kunnen helpen." Koops stelde dat de sector het lastig vindt om te innoveren. "Bij innoveren hoort ook fouten durven maken, weet je wel hoe ingewikkeld wij dat vinden?" Mark Vaessen, voorzitter Accountancy Europe en sinds kort bestuurslid van IFAC, onderschreef die mening. "Innoveren moet. Je hebt geen keuze om het niet te doen, zeker met de opkomst van kunstmatige intelligentie en digitalisering." Volgens Koops is het wel noodzakelijk dat daarin de juiste balans wordt gevonden. "Aan de ene kant willen we digitalisering en AI gebruiken, maar aan de andere kant moet het dossier van de klant ook gewoonweg kloppen."

Aantrekkelijkheid onder druk

Zijn er straks nog wel voldoende accountants, vroeg De Jong aan het slot van de paneldiscussie. "Er is te weinig instroom. Niet alleen bij de mannen, maar zeker ook bij de vrouwen", erkende Koops.

'We moeten als sector beter onder het voetlicht brengen waarom ons vak zo leuk is.'

"De aantrekkelijkheid staat onder druk. We moeten als sector beter onder het voetlicht brengen waarom ons vak zo leuk is. Dat wij klanten echt van advies kunnen voorzien en op die manier waarde kunnen toevoegen." Volgens Hutten moeten we veel positiever over het werk praten. "Nu komen veelal de negatieve berichten in het nieuws. Ons vak gaat veel verder dan alleen cijfers." Koops vulde dat aan: "Wij mogen meekijken in de keuken van allerlei organisaties. Van groot tot klein. We gaan daarbij om tafel met raden van besturen. Wie kan dat nog meer zeggen?"

Vaessen vindt dat er naar de opleidingen moet worden gekeken. "Je kunt in Nederland alleen je accountantstitel halen via een universitaire opleiding. In andere landen zijn er veel meer routes. Mogelijk moeten wij het vak toegankelijker maken voor andere opleidingsniveaus."

Ruimte creëren

Na de paneldiscussie was het podium aan musicus Dominic Seldis, tevens jurylid van het tv-programma Maestro en spreker. Hij vertelde zijn levensverhaal, de kennismaking met de contrabas en hoe hij uiteindelijk een plek wist te bemachtigen in het Koninklijk Concertgebouworkest. Daarnaast deelde hij inzichten in de thema's samenwerking, leiderschap en het belang van doorzettingsvermogen. Zijn boodschap voor het publiek: "Om een bijdrage te kunnen leveren en, in mijn geval, artistiek te kunnen zijn, heb je ruimte nodig. En iedereen om je heen heeft dat ook nodig. Ik moedig je aan om ruimte te creëren voor andere mensen om net zo briljant te zijn als jij bent. Dan gebeuren er geweldige dingen."

Goede energie

NBA-voorzitter Kris Douma keek bij de afsluiting terug op een geslaagde Accountantsdag en sprak van "goede energie" onder de aanwezigen.

'De EU Taxonomie kan waarschijnlijk wel de prullenbak in.'

Hij kwam nog even terug op de zorgen rondom de CSRD en de oproep van Ingrid Thijssen om te bezien of er toch ruimte moet zijn voor andere assurance providers dan alleen accountants. "We snappen dat dat veel werk is. Maar ik pleit ervoor om de verschillende audits bij elkaar te houden, in plaats van dat het in verschillende audits uit elkaar valt. En als je toch iets aan de regelgeving wilt doen, dan zeg ik: full speed ahead met de CRSD. De EU Taxonomie kan waarschijnlijk wel de prullenbak in", aldus Douma, die hoopte dat de positieve energie zou blijven. "Het vak biedt mooie kansen en is leuk om in te werken. Laten we proberen de jongeren erbij te krijgen. Want waar kun je nou beter impact maken dan als accountant bij de controle van de jaarrekening?"

'Zorg dat je telt', was het thema van de Accountantsdag. Maar hoe doe je dat? De reacties uit de zaal resulteerden in een wordcloud: zoek de verbinding, luister naar je klant, inspireer en blijf in gesprek.

• De livestream van de Accountantsdag 2024 is terug te kijken via het YouTube-kanaal van de NBA.