Irene Kramer

Na stemmige klassieke muziek tijdens het binnenlopen van het cortège en het gebed door de rector, klinkt AC/DC's Back in Black door de Tilburgse aula. Dat nummer uit 1980 draait Klüth altijd aan het begin van zijn colleges. Als de muziek zachter wordt, worden de studenten vanzelf stil. Zo werkt het ook voor de aanwezigen bij de oratie. Bij deze gelegenheid is er een extra reden voor de muziekkeuze: de all-black toga die Klüth draagt. De titel van zijn inaugurele rede is Accountants, het zijn soms net mensen.

 Taal is emotie

De hoogleraar schetst een beroep dat permanent in beweging is, ook al gaat dat niet volgens iedereen snel genoeg. "Verandering als enige constante." Volgens hem is erkenning voor stemming en emotie essentieel in dat veranderproces. "Stemming en emotie hebben invloed op gedrag, en gedrag bepaalt resultaat", doceert hij. En die stemming komt vanuit de interne taal: "Het stemmetje in je hoofd, dat je stemming bepaalt."

Ook de taal die anderen over ons uitspreken en wij - als accountants - met anderen gebruiken, is belangrijk. Anders nadenken over communicatie en meer precisie in taal nastreven, kan een opening bieden om tot de juiste acties en interventies te komen. "Door onbewust en onbedoeld vaag taalgebruik zitten we namelijk gevangen in ons eigen denken en daardoor komen we niet tot de acties die het beroep positief kunnen veranderen." Dat vraagt iets van accountants zelf. "Want we hebben alleen onze eigen communicatie in de hand."

'Stemming en emotie hebben invloed op gedrag, en gedrag bepaalt resultaat.'

"Taal is emotie", stelt hij, en die emotie moet terug in het accountantsberoep. "Wij controleren geen bedrijven, maar mensen in bedrijven. Dat betekent in mijn ogen dat we ook die ander moeten kennen, herkennen en erkennen. [..] Het is ons mens-zijn als accountant dat antwoord geeft op de vraag 'het klopt wel [logica], maar deugt het ook [emotie]?'. En daarvoor is het nodig onszelf goed te kennen."

Achter het stuur

"Ik denk dat de maatschappij vraagt om sterke accountants, die wendbaar en weerbaar zijn, zodat ze voor de maatschappij waakzaam kunnen zijn." Die drie w's zijn de rode draad in Klüths lonkend perspectief, waar accountants "weer achter het stuur van onze eigen bus" zitten. "Dat vraagt onder meer dat accountants weer fouten moeten mogen maken, maar ook dat zij zich naast beroepsuitoefening moeten bekommeren om hun eigen beroepsontwikkeling.

'Stop met het gebruik van het woord 'sector'. Het is een vrij beroep.'

Naast uiteraard luisteren om te begrijpen: wat vraagt het maatschappelijke verkeer nu echt van ons?" En als het gaat om professionele oordeelsvorming: "Stop met het gebruik van het woord 'sector'. Het is een vrij beroep." Dat laatste is een mooie gesprekstarter tijdens de receptie na afloop.

We weten allemaal dat de oratie is afgelopen, als Human van Rag'n'Bone Man instart: "Got no way to prove it, […] but I'm only human after all." Accountants, het zijn soms net mensen. "Niet alleen specialisten in het controleren van cijfers, maar complete mensen met stemmingen, emoties en uitdagingen." Die menselijk kant laat Klüth ook zien in zijn dankwoord.

Soms net wetenschappers

Sinds 2017 kent Tilburg University de functie professor of practice. Hoogleraren die de banden met de praktijk versterken en een rolmodel zijn voor studenten. KPMG maakt de leerstoel mede mogelijk door het beschikbaar stellen van de benodigde tijd.

"Zorgvuldig, objectief, degelijk", zijn allemaal eigenschappen van accountants die goed van pas komen in de wetenschap, aldus de rector in zijn afsluitende woorden. Hij parafraseert dan ook de titel van de oratie: "Accountants, het zijn soms net wetenschappers."

De inaugurele rede van Guido Klüth 'Accountants, het zijn soms net mensen' is in zijn geheel te lezen.