Anja Jalink

Goede bedoelingen alleen zijn niet voldoende, aldus Hofsté, zelf registeraccountant, bestuurder en recent gekozen als ‘machtigste commissaris van Nederland’. “We hebben die quota ook echt nodig, om een zet in de goede richting te geven. Zeker bij veranderingen in een organisatie is het een heel goed moment om diversiteit aan te kaarten. Maak ook alvast een wensenlijstje.”

Hofsté ziet al wel gebeuren dat remuneratiecommissies zich ontwikkelen, met een bredere hr-visie. “Voor goede leiders moet er goede aanwas zijn. Diversiteit moet dus breder opgepakt worden door raden van commissarissen.” De voorbeelden die zij zelf had waren vooral mannen, maar haar vrouwelijk rolmodel was Neelie Kroes. “Zij ging in haar tijd mee in de mannenwereld. En toch was het zelfs voor haar toch anders als vrouw. Zij heeft haar standpunt ten opzichte van vrouwenquota ook aangepast.”

'Je wordt als leider completer door als toezichthouder te werken'

Het werk als commissaris heeft haar leiderschap veranderd, stelde Hofsté. “Je wordt als leider completer door als toezichthouder te werken. Je ziet veel meer andere bedrijven opereren en je leert de juiste vragen te stellen. Je krijgt met heel veel verschillende mensen te maken. Daar groei je zelf van.” Het eerste commissariaat is het lastigst. “Het is echt een kwestie van netwerken. Je vinger opsteken. Je erin verdiepen waar je van toegevoegde waarde kunt zijn.” Vrouwen moeten niet te bescheiden zijn, meent Hofsté. “Vrouwen hebben de neiging dat ze alles heel goed willen doen. Laat je het daarbij, dan zien niet veel mensen dat. Zoals bij een lampenkap. Je moet jezelf ook laten zien. Als je het niet ook uitstraalt naar je omgeving, dan kom je er niet!”

Bijeenkomst

Hofsté sprak op 8 maart tijdens het Women Leadership Event, georganiseerd door NBA en IMA (Institute of Management Accounting) in het kader van Internationale Vrouwendag. Dit jaar geheel digitaal, met als dagvoorzitter Sandra Lutchman.

Alain Mulder en Gwen van Berne (IMA) doken in de cijfers en lieten zien dat er inmiddels veel meer vrouwen in de financiële functie werken dan dertig jaar geleden. “Maar meer vrouwen betekent nog niet gelijk doorstroming naar de top”, aldus Van Berne.

Ingrid Hems (NBA) benadrukte het belang van sponsors. “Ik dacht: als ik dit kan (voorzitter NBA-ledengroep Accountants in Business), dan kan ik misschien ook meer. Dan kan ik misschien ook commissaris worden. Binnen de NBA heb ik een sponsor gevonden. Nu wil ik ook graag sponsor zijn voor anderen.” Vrouwen onderschatten zichzelf, stelde Hems. “We kunnen veel meer dan we denken. Steun elkaar, doe aan namedropping, zoek dit soort meetings op!”

Geven vrouwen anders leiding?

Vervolgens werd de thermometer in de groep van 170 deelnemers (waarvan negentig procent vrouw) gestoken, aan de hand van drie stellingen. Geven vrouwen anders leiding? 95 procent meende van wel. De tweede stelling ‘Vrouwen zijn vooral goed in ‘zachte’ leiderschapsstijlen, mannen vooral in ‘harde’ leiderschapsstijlen’ leverde minder consensus op. 39 procent was het eens met de stelling. Op de derde stelling, wat nu een goede leider is, antwoordde 35 procent dat die betrokken en begripvol moet zijn. 65 procent meent dat een goede leider niet alleen betrokken en begripvol is, maar ook daadkrachtig en dominant.

NBA-voorzitter Marco van der Vegte erkende dat hij in het begin van zijn carrière vooral dominant en taakgericht was, maar nu inzet op situationeel leiderschap en reflectie. “We reflecteren op elkaar na de vergaderingen.”

Voorbeelden helpen

'Vrouwen zijn betere leiders, maar niet omdat ze zo 'vrouwelijk' leidinggeven'

De 21e eeuw, en specifiek de huidige coronacrisis, zou volgens sommigen vragen om ander leiderschap. Daarbij wordt vaak gerefereerd aan ‘vrouwelijk’ leiderschap, waarin vrouwen dan ook nog weer beter zouden zijn. “Vrouwen zijn betere leiders, maar niet omdat ze zo ‘vrouwelijk’ leidinggeven”, aldus Janka Stoker, hoogleraar leiderschap en organisatieverandering aan de Rijksuniversiteit Groningen. “Ze doen het beter omdat ze zich eerst als leider moeten bewijzen.”

Ja, vrouwen geven iets anders leiding dan mannen, reageerde Stoker op de stellingen. “Maar de verschillen tussen mannen en vrouwen zijn klein. Kleiner dan bijvoorbeeld de verschillen binnen de groep mannen, of binnen de groep vrouwen. Vrouwen scoren daarbij op alle leiderschapsstijlen iets hoger. Mannen scoren alleen hoger op (het meestal niet effectieve) passief leiderschap.”

Wat is dan een goede leider? De ‘androgyne’ leiders, die zowel daadkrachtig als invoelend zijn, doen het altijd beter. “Hoewel vrouwen het dus over de hele linie gezien beter doen, hebben zij nog altijd last van het feit dat het stereotype beeld van een goede leider niet strookt met het stereotype beeld van een goede vrouw”, stelde Stoker. “Maar dat beeld verandert. Dus ja, aantallen helpen, een quotum helpt. Vrouwelijke voorbeelden maken het verschil!”

Zorg voor pioniers

Topman James Michael Lafferty van FFH (Fine Hygienic Holding) verhaalde openhartig hoe hij bij zijn bedrijf in het Midden-Oosten, dat bij zijn aantreden nog verlieslijdend was, diversiteit introduceerde. Van nul naar 33 procent vrouwen, met ook andere nationaliteiten en binnen een jaar winstgevend. Hij deelde vijf take aways:

• als 80 procent van je aankopen gedaan wordt door vrouwen, moeten er ook vrouwen in het bestuur zitten
• alle mannen die niet voldeden zijn ontslagen en vervangen door een vrouw
• wees creatief in het neerhalen van barrières voor vrouwen (een fabriek met alleen vrouwen, dus ook in de top, is een mogelijkheid in een gesegregeerd land)
• zorg voor pioniers en rolmodellen
• bescherm de pioniers.

“Don’t get bitter, get better!” was zijn boodschap voor de mannen in het bedrijf. Wees niet boos op de vrouwen die hun intrede doen, zorg dat je zelf de moeite waard blijft.

Anja Jalink is hoofdredacteur cm:Controllers Magazine.