Marc Schweppe

Circa vijftienhonderd NBA-leden en andere belangstellenden bekeken op 24 november het slotevent van het jubileumprogramma 'Springlevend', waarin de relevantie van het beroep centraal stond. Het werd een compacte, gevarieerde online versie van de oorspronkelijk op deze datum geplande Accountantsdag, door dagvoorzitter Rens de Jong bij de start zelfs ook even zo aangeduid.

NBA-voorzitter Marco van der Vegte benoemde enkele mijlpalen uit 125 jaar georganiseerd accountantsberoep. De Pincoffs affaire toonde destijds de noodzaak voor het beroep om zich te organiseren. Maar ook het rapport 'In het publiek belang' uit 2014 is memorabel. "Terug naar de basis, naar waar we voor staan als accountants: onze maatschappelijke relevantie."

Thimon de Jong, oprichter van Whetston, denktank over menselijk gedrag en vertrouwen, bezorgde het jarige accountantsvak een 'cadeautje': het vertrouwen in instituties en in vitale beroepen is als gevolg van de pandemie flink gestegen. Dat geldt ook voor accountants en andere financial services. Daarbij helpt het als organisaties wat formeler communiceren. En het beroep mag ook best weer trots uitdragen. "Laat dat vertrouwen over je heen komen, laaf je eraan."

Wereld redden

Vertrouwen en transparantie zijn cruciaal voor een welvarende maatschappij, stelde oud-Unilever-ceo en Imagine-oprichter Paul Polman. "We hebben het accountantsberoep uitgevonden om ons in dat opzicht eerlijk te houden." Zowel Polman als DSM-cfo en co-ceo Geraldine Matchett sluiten zich graag aan bij de eerdere uitspraak van Peter Bakker dat accountants de wereld kunnen redden.

Het onderscheid tussen duurzaam en 'traditioneel' ondernemen vervaagt steeds meer. Dat maakt zekerheid verstrekken bij niet-financiële informatie een van de grootste kansen voor de toekomst van het accountantsberoep. Daarbij moeten ze net zo gedegen te werk willen gaan als bij financiële informatie, benadrukte Matchett. Om te komen tot een betere, duurzame samenleving moeten we grote, meetbare stappen zetten, aldus Polman. "Measure what we treasure." Dit is het moment voor het beroep om daarin een rol te spelen. "Thank you accountants, for saving the world."

Country manager Monique Donders van vermogensbeheerder Blackrock zag ook een verschuiving naar duurzaamheid, als het gaat om waardecreatie binnen ondernemingen. NBA-voorzitter Van der Vegte deelde de visie van Matchett en Polman om inzicht te geven in "de echte prestaties van ondernemingen". Maar daar is wel eenduidige informatie voor nodig. "Er is een veelvoud aan rapportages, het is nu best moeilijk om de echte prestaties van een bedrijf te beoordelen." Tegelijk moet het accountantsberoep niet te veel ineens willen, de traditionele taak van de accountant moet eerst helemaal op orde zijn.

Ewout Irrgang, lid van het college van de al meer dan twee eeuwen oude Algemene Rekenkamer, feliciteerde het jarige accountantsberoep. "Ik kan uit ervaring zeggen dat er ook na 125 jaar nog heel veel moois kan komen." Het gaat bij de verantwoording van publiek geld steeds meer om waar dat uiteindelijk toe leidt "en daar hoort je 'klimaatafdruk' ook bij", aldus Irrgang. "De rol van de accountant is om de verbinding te leggen tussen de inzet van financiële middelen en de bredere resultaten van de inzet daarvan." In de wereld van nu is het volgens hem "niet goed genoeg meer" om alleen naar financiële informatie te kijken.

Standaarden

De verschillende standaarden voor niet-financiële informatie vormen nu nog te veel een "alfabetsoep", aldus Donders van Blackrock. "Het is voor ons belangrijk om relevante, vergelijkbare en consistente informatie te hebben." Zij juicht het dus toe dat diverse organisaties die werken aan een raamwerk van nfi-standaarden dit jaar de handen in elkaar hebben geslagen. Van der Vegte vindt dat accountants bij het bepalen van eenduidige standaarden zeker een rol moeten spelen, maar de overheid moet in dat opzicht de regie nemen.

Irrgang sprak waardering uit voor het accountantsberoep dat, via de NBA, zorgen heeft uitgesproken ten aanzien van de juiste besteding van subsidiegelden rondom de coronacrisis. "Het past bij een modern beroep om je daar publiekelijk over uit te spreken."

Vivienne de Leeuw, cfo van Havenbedrijf Rotterdam, beschouwt het havenbedrijf als een goede "thermometer van de wereldeconomie". Ondanks de coronacrisis is de haven volledig operationeel gebleven in de afgelopen periode en "open for business". Blijvende veranderingen door de crisis zijn in haar optiek zowel de digitalisering, als ook een versnelling in energietransitie. De Leeuw gaf het accountantsberoep mee om minder achteruit te kijken en meer vooruit. "Het gebeurt in de toekomst, niet in het verleden."

Gordijnen open

In 2008 publiceerde het toenmalige NIVRA een fictief jaarverslag van een accountantskantoor in 2020, Zilch. Opsteller Nart Wielaard zag toen ruimte voor een partij die "zwaar datagedreven" zou opereren, iets wat zeker nog geen gemeengoed was. Wielaard verwacht dat we in 2030 een discussie zullen voeren over bedrijfsdata, zoals die nu gevoerd wordt over privacy en persoonlijke data. Daar kunnen accountants ook een rol in spelen.

Accountant Maxime Asjes van Deloitte verwacht een breder beroep, met meer aandacht voor doelen en KPI's van opdrachtgevers en binnen kantoren meer samenwerking. Fou-khan Tsang (Alfa) hoopt dat het toch vaak wat conservatieve accountantsberoep "de gordijnen open" doet. "Als je jezelf de waakhond van het maatschappelijk verkeer noemt, moet je daar wel middenin gaan staan."

NBA-voorzitter Van der Vegte gaf het beroep ter afsluiting mee trots te zijn. "We zijn relevant, nu nog meer dan anders." Het beroep is tegelijk aan het veranderen en hij riep collega's, in welke rol ook, op om daaraan actief bij te dragen. "Dan denk ik dat we er over 125 jaar nog steeds staan."

In totaal hebben zo'n zesduizend belangstellenden in november deelgenomen aan de vier webinars en de verkiezing van de Slimste Accountant, in het kader van het jubilerende accountantsberoep. Terugkijken van alle events kan via nba.nl/springlevend.

• Bekijk het slotevent van de jubileumreeks 'Springlevend'