Dat stelde professor Hans Gortemaker tijdens het tiende symposium van NEMACC, het mkb-kenniscentrum van NBA en Erasmus Universiteit Rotterdam samen. Volgens Gortemaker ligt er een "waaier aan nieuwe diensten" klaar voor accountants in het mkb, want stakeholders hebben steeds meer behoefte aan zekerheid bij toekomstgerichte informatie.

Dat blijkt uit onderzoek dat de hoogleraar deed in opdracht van het kenniscentrum. Onder meer rondom duurzaamheid is er behoefte aan assurance op maat. Duurzaamheid wordt meer en meer gezien als voorwaarde voor het voortbestaan van ondernemingen. Tegelijk is de rol van de accountant in het mkb vaak meer die van gesprekspartner dan van 'assuranceprovider', aldus Gortemaker.

Het onderzoeksrapport beschrijft tien stappen die accountants kunnen doorlopen om assurance bij niet-financiële informatie te kunnen verschaffen. Bedreigingen bij zulke nieuwe terreinen zijn onder meer het ontbreken van voldoende deskundigheid bij de accountant zelf en tekortkomingen in de it-omgeving en de kwaliteit van het dataproces bij de opdrachtgever. Maar "als wij het niet oppakken, pakken anderen het op", waarschuwde Gortemaker, die gelooft in een "prachtige toekomst voor ons beroep".

Verdienmodellen

NBA-bestuurslid Jan Wietsma gaf een inkijkje in lopend onderzoek naar verdienmodellen in het mkb. Kleine kantoren worstelen met hun kwaliteitsbewaking, het aantrekken van voldoende gekwalificeerde medewerkers en het bieden van voldoende mogelijkheden voor opleiding en permanente educatie. De gemiddelde omzet per klant daalt, zo blijkt uit het onderzoek, door digitalisering en een toename van het aantal zzp'ers. Volgens hem bestaat er bij kantoren nog te weinig gevoel voor urgentie om te veranderen. "Het gaat toch goed zo, is vaak de reactie."

Mkb-accountants moeten beter zicht krijgen op hun eigen kostprijs en doen er goed aan na te denken over toekomstbestendige verdienmodellen, aldus Wietsma. Hij schetste daarvan een aantal voorbeelden, zoals een 'freemium'-model, waarbij een aantal basisdiensten gratis is en inkomsten worden verkregen via advertenties in software of premiumdiensten als advies. Andere mogelijkheid is 'value pricing', waarbij per type dienst wordt bepaald welke waarde wordt toegevoegd voor de klant.

Mkb-accountants moeten realistisch durven kijken wat een klant eigenlijk oplevert, stelde Wietsma. Hun dienstverlening mag wat kosten. En voordelen van efficiënter werken moeten niet altijd worden doorgegeven aan de opdrachtgever. "U heeft niet voor niets uw accountantsopleiding gevolgd en doet uw PE, daar mag best voor betaald worden." Het onderzoek verschijnt in de loop van 2020.

Adviserende accountant

Elly van der Velden en Ruud Snoeker deden voor NEMACC onderzoek naar praktische handvatten voor de adviserende mkb-accountant. Hun bevindingen zijn door de Commissie MKB van de NBA inmiddels in een handreiking gebundeld. Daarin wordt onderscheid aangebracht tussen de verschillende typen adviesdiensten.

Communicatie is een aandachtspunt, benadrukten de onderzoekers. Belangrijk voor de adviserende accountant zijn projectmanagementvaardigheden, omgaan met weerstanden, goed kunnen luisteren en zelfreflectie. De belangrijkste vaardigheid is empathie en dat is niet makkelijk aan te leren. "Maar ook wie dat minder heeft kan een goede adviseur worden."

Het NEMACC-symposium op 16 december in Nieuwegein, dat 376 bezoekers telde, was het tiende in de rij van het kenniscentrum. Op 6 mei 2020 organiseert NEMACC, opgericht door de NOvAA bij de fusie met het NIVRA in 2013, een afsluitend symposium, zo kondigde dagvoorzitter en onderzoeker Antoinette Rijsenbilt aan.

In totaal heeft NEMACC sinds de start 28 afgeronde onderzoeken opgeleverd.