Marjan Heemskerk vraagt zich af of Internationale Vrouwendag nog steeds nodig is.

Discussie Column 18 maart 2025

Is de emancipatie nu 'af'?

Het was zaterdag 8 maart jl. weer Internationale Vrouwendag. Zo'n dag is reden voor reflectie. Ook over de dag zelf. Want is zo'n dag, speciaal voor vrouwen en aandacht voor ongelijkheid, nog wel nodig? Of kunnen we nu (eindelijk) zeggen dat de emancipatie zover gevorderd is, dat we deze dag wel kunnen afschaffen? Is dit project 'af'?

Voordat ik dit ga onderbouwen, wil ik eerst mijn duidelijke mening geven. NEE, het emancipatie 'project' is nog lang niet af. JA, er is nog ontzettend veel werk te verzetten op het gebied van gelijkheid. 

Stel: je werkt op een accountantskantoor. En in jouw eigen team laat de diversiteit een mooie verdeling zien. Misschien is het nu nog 40:60, maar ja, het blijft wel een mannenberoep hè. Je ziet de voordelen van een betere verdeling ook wel in en plukt de vruchten hiervan in je team.

Of je hoort de vrouwen uit je omgeving er ook niet meer over klagen. Ze zeggen niets over een loonkloof, dus dan zullen ze het wel goed onderhandeld hebben. Als je niets hoort, zal het wel goed zijn.

Beleid, maatregelen en quota zijn onzin

Wat ook nog een mogelijkheid is, is dat je meent dat een beleid, maatregelen en quota een averechts effect hebben. Je hebt met eigen ogen gezien hoe bij jou op kantoor vrouwelijke collega's wél die promotie kregen, terwijl ze daar duidelijk minder geschikt voor waren dan hun mannelijke collega's. Voor jou het bewijs dat quota niet werken.

Allemaal voorbeelden uit je eigen kleine inner circle. Je eigen bubbel waar je je in bevindt. Want bekijk het eens wat breder dan je eigen team, je eigen kantoor. Kijk eens naar het hele land.

In de accountancy is momenteel 37 procent vrouw. Toegegeven, dat is een stuk meer dan de twintig procent toen ik startte in de accountancy. Wat we wel nog steeds zien, is dat er significant minder vrouwen in topfuncties te vinden zijn.

In een raad van bestuur en raad van commissarissen vinden we verbazingwekkend weinig vrouwen. Juist die vrouwen zijn nodig om een voorbeeld te zijn voor jonge vrouwen. Die laten zien: 'het kan wel'.

Het is niet voor niets INTERNATIONALE Vrouwendag

Maar ik daag je uit om nog een stapje verder te kijken: verruim je blik eens naar het buitenland. President Trump stuurde begin dit jaar een memo uit waarbij overheidsdiensten wordt gesommeerd per direct te stoppen met diversiteits- en inclusiviteitsprogramma's. Het is weggooien van belastinggeld, aldus de president.

Een van de instanties die daaraan gehoor gaf, is NASA. Voor kort nog bekend als een van de beste werkgevers voor vrouwen. Zij hebben een lange historie op het gebied van diversiteit en inclusie. Zo waren zij een van de eerste overheidsinstellingen waar vrouwen van kleur konden werken en topposities konden bekleden. Foto's van deze vrouwen hingen aan de muren van NASA, maar zijn in allerijl weggehaald na het verzoek van Trump. Ook de website wordt grondig onder handen genomen. Artikelen waar de prestaties van vrouwen uit de geschiedenis van NASA werden geprezen, zijn bijvoorbeeld verwijderd.

Is dat omdat ze denken dat de vrouwenemancipatie 'af' is?

Nee, wereldwijd zijn mannen aan de macht die de tijd terug willen draaien. En het gevaar is dan dat die mannen worden nagepraat. Wellicht wel door jouw kantoorgenoten.

Op dus naar de volgende Internationale Vrouwendag. Is zo'n dag nog nodig? JA! Absoluut. Laten we de successen vieren, maar ook juist nu doorpakken in wat we al bereikt hebben.