Terwijl de implementatie van de CSRD in Nederland met vertraging kampt, wordt in Brussel gewerkt aan een nieuwe versie. Arjan Brouwer vraagt zich af of ze elkaar in de wielen gaan rijden.

Discussie Column Vandaag

Den Haag Centraal

Als ik voor vergaderingen in Brussel of Parijs moet zijn, neem ik altijd de trein. Het is een milieuvriendelijke en comfortabele optie. Een groot deel van die vergaderingen gaat de laatste jaren over de ontwikkelingen en uitdagingen op het gebied van duurzaamheidsverslaggeving.

Na een lange aanloopperiode zijn die ontwikkelingen vanaf 2021 met een sneltreinvaart gegaan. De CSRD-trein is in korte tijd in elkaar gezet en vertrok eind 2022 met donderend geraas uit Brussel. Niets of niemand leek hem te kunnen tegenhouden. Na een geplande tussenstop op station Den Haag zou hij uiterlijk 6 juli 2024 doordenderen en zonder vertraging zorgen voor de verspreiding van hoogwaardige duurzaamheidsinformatie in heel Nederland.

Maar net als bij de Eurostar is de snelheid er bij de CSRD-trein er ergens bij de Nederlandse grens behoorlijk uit gegaan. Het is nu februari 2025 en van het splinternieuwe, glimmende prestigeobject lijkt de glans behoorlijk af te zijn. Het gerucht gaat dat mensen hem hebben zien aankomen op Den Haag Centraal, maar dat station heeft hij nog steeds niet verlaten. Zou hij staan weg te roesten op het rangeerterrein De Binckhorst?

Bij een vertraging van meer dan een halfjaar zou de NS op stevige kritiek vanuit Den Haag kunnen rekenen. Maar voor de CSRD-trein lijkt dit geen bezwaar. Sterker nog, in Den Haag is hiervoor een unieke oplossing bedacht. Het maakt niet uit wanneer de trein Den Haag verlaat, zodra hij vertrekt moet iedereen net doen alsof hij al lang geleden voorbijkwam en er nooit sprake was van enige vertraging.

De grote beursfondsen maken over 2024 hun jaarverslag op, terwijl er geen Nederlandse wet is die voorschrijft dat dit een duurzaamheidsverslag op basis van de ESRSs moet bevatten. Maar ze moeten er rekening mee houden dat er op enig moment in 2025 een wet wordt aangenomen waarin wordt bepaald dat dat wel had gemoeten. Wat daarvan de praktische implicatie is? Niemand die het weet. Je zou toch raar staan te kijken als de NS een nieuw traject opent in de loop van 2025 en je vervolgens een brief op de mat krijgt met een boete, omdat je in 2024 geen kaartje hebt gekocht voor de trein die toen niet reed.

Niet alleen in Den Haag lijkt het eerste exemplaar van de CSRD-trein met problemen te kampen. In Brussel wordt met dezelfde snelheid gewerkt aan een nieuwe versie. De werktitel suggereert dat het deze keer een wat minder indrukwekkende (omni)bus wordt. Het zal waarschijnlijk minder rapportagevereisten bevatten en voor een deel van de ondernemingen zorgen voor vertraging (uitstel) van de eerste duurzaamheidsrapportage. Eind februari zullen we hierover meer weten.

Het lijkt erop dat dit alternatief in Brussel eerder het licht gaat zien dan dat de CSRD-trein Den Haag verlaat. En het is de vraag of en hoe ze elkaar in de wielen gaan rijden. Zou de Brusselse omnibus de CSRD-trein inhalen? Of zal de CSRD-trein Den Haag toch nog verlaten? En als dat zo is, hoe lang zal de omnibus dan in Den Haag moeten wachten voordat hij zijn reis kan vervolgen? Een situatie dat Europa de CSRD al lang heeft afgeschaald en uitgesteld, maar Nederlandse ondernemingen onder het originele regime blijven vallen – omdat het in Den Haag erg lang duurt voordat de wissel wordt omgezet – is zo mogelijk nog ongelukkiger dan de situatie die nu is gecreëerd.

Over de vraag of duurzaamheidsrapportages van de omvang van CSRD/ESRS versie 1 voor alle ondernemingen wenselijk zijn en of afslanking en uitstel voor een bepaalde groep een goed idee is, verschillen de meningen. Wat me wel een mooie gedachte lijkt, is een overheid die hierbij vooroploopt, een relevant duurzaamheidsverslag publiceert en hierin tijdige, goede, consistente en uitvoerbare wetgeving hoog in de dubbele materialiteitsanalyse opneemt. Dat is ook het mooie van reizen met de trein. Je kunt je ogen dicht doen en lekker wegdromen.