Omar El Messaoudi verliet begin dit jaar het bestuur van NBA Young Profs. Hij krijgt vanuit de young profs dit najaar een opvolger als columnist op deze site. In deze laatste 'brief' geeft hij het beroep nog enkele boodschappen mee.

Discussie Column 27 september 2024

Risalah

Met een voldaan gevoel schrijf ik deze laatste column voor Accountant.nl. Meer dan dertig columns en een aantal jaren verder is de tijd daar gekomen. Het was een mooi avontuur, waarbij ik veel nieuwe mensen heb leren kennen en tot mooie inzichten ben gekomen. Ik heb talloze reacties ontvangen, gesprekken gevoerd en evenementen bijgewoond als gevolg van mijn opinies. Het is mooi om te zien dat een aantal columns ook geleid hebben tot daadwerkelijke acties vanuit de sector. Het wordt tijd om verder te varen en de oceaan verder te exploreren.

Risalah is het Arabische woord voor 'brief of boodschap'. Ik zie deze column dan ook als een boodschap die ik de sector nog wil meegeven, alvorens ik mijn oranje pen opberg. Een brief waarin ik vanuit mijn optiek de belangrijkste zaken schets waarmee de sector heeft te handelen de komende tijd. Zie het niet als een brief met kritiek, maar als een brief die hopelijk zorgt voor de juiste dynamiek.

Er spelen zich vele zaken af binnen de sector. Verschillende thema's zijn meerdere malen aangehaald. Denk aan fraude, het beroepsprofiel en duurzaamheid. Het is naar mijn idee belangrijker om te focussen op een aantal thema's, om die dan goed beet te pakken en af te ronden, dan om verschillende ballen proberen hoog te houden. Liever minder doen en goed doen, dan veel doen en slecht doen. Het is niet voor niets dat Bruce Lee zei: "Ik ben niet bang voor de man die tienduizend trappen eenmaal heeft geoefend, maar ik ben bang voor de man die één trap tienduizend maal heeft geoefend."

Onderstaand heb ik vijf thema's opgenomen, waarvan ik vind dat die komende tijd de nodige aandacht behoeven. Het zijn voornamelijk procesmatige thema's en thema's die een beroep doen op onze manier van denken en werken. Onderstaande is gebaseerd op mijn eigen jarenlange studies, observaties, gevoerde gesprekken en het belangrijkste: mijn gevoel. Laten we dat niet vergeten, beste accountants. Waar is die tijd gebleven dat wij ook gevoel gebruikten in ons vak?

1. Agile

Een begrip waarmee iedereen is platgegooid de afgelopen jaren. Bij alle organisaties waar ik rondgelopen heb is dit wel een kernbegrip geworden. De meeste passen het toe, of proberen het toe te passen. Het is niet dé oplossing, maar het brengt wel wat meer duidelijkheid en structuur. Iets waaraan onze sector echt wel behoefte heeft. Naast dat ik jarenlang in het bestuur van de NBA Young Profs zat, was ik ook aanwezig bij talloze evenementen, werkgroepen en vergaderingen. De hoeveelheid aan 'belangrijke thema's' groeit met de jaren. Het lijkt net een klimplant; het blijft zich maar uitzetten, zonder duidelijke richting. De NBA dient agile toe te passen. Haal de agenda's leeg. Maak de planning leeg. Kies twee belangrijke thema's uit, definieer een eindproduct, deel dat op in deelproducten en ga aan de slag. Zorg voor tussentijdse oplevering en evaluatie. Dat klinkt logisch toch? Het is maar de vraag of dit wel wordt gedaan. Ik zal een voorbeeld noemen. Het beroepsprofiel. Wie weet wat de status hiervan is? Wie weet wat het eindproduct is? Wat zijn de deelproducten? Wie weet wat het proces is? Het laatste wat ik meekreeg is het goede stuk van de Expertgroep Educatie. Waar is dat stuk nu gebleven? Allemaal vragen die leiden tot nog meer vragen en onduidelijkheden. En ik zit redelijk dicht op de bal. Wat dan te denken van de duizenden andere accountants in de sector, die vanaf de tribunes meekijken?

2. Jong talent

Op basis van de evenementen die ik bijwoonde, de talloze gesprekken die ik heb gevoerd en mijn tijd als voorzitter, heb ik opgemerkt dat velen het belang van de jonge generatie wel inzien, maar er vervolgens niets concreets mee doen. Ik schrok toen ik laatst hoorde dat het zomerfestival voor de young profs dit jaar geen doorgang heeft gekregen. Een evenement voor en door de jonge generatie. Het hoogst scorende evenement van de NBA, wat vele vruchten heeft afgeworpen. Een afweging van kosten in relatie tot het aantal deelnemers. Dit is slechts een voorbeeld van de vele praktische drempels waar de jonge generatie nog tegenaan loopt. Je mag als jonge accountant meekijken en af en toe wat roepen, maar de daadwerkelijke beslissingen en acties liggen elders. Waarom zit er geen young prof in het bestuur van de NBA, om maar een vraag te stellen?

3. Olifant

Gek dat je plotseling een dier noemt, Omar. Ik leg het even uit. Afgelopen jaren heb ik meerdere malen opgemerkt dat de sector erg gevoelig is voor berichtgeving. Zodra er zich ergens een fraudegeval voordoet of een ontwikkeling (AI, duurzaamheid), dan is het alle hens aan dek. Er moet worden vergaderd, er moeten lijstjes komen, er moeten wijzigingen komen, er moeten experts en werkgroepen komen. Waarom eigenlijk? Hebben wij de huidige situatie en stand van zaken wel goed in de gaten? Hebben wij wel eens onderzoek gedaan naar de hoeveelheid werk die er wordt verzet en hoeveel werkzaamheden er goed gaan? Waarom laten wij ons zo snel leiden door de media? Dat gebeurt vaak als je zelf niet in control bent. Als je zelf niet weet wat je al hebt of doet, dan is een extern bericht al gauw de waarheid. Wij moeten veel meer onderzoek doen naar de eigen sector en de sterke punten inzichtelijk maken. Wij moeten niet wachten op een extern bericht om te gaan bewegen. Wij hebben het altijd over een in control-verklaring. Wellicht een idee om dat voor onszelf ook te doen? Zo creëren we een sterke huid en zijn we niet gevoelig voor berichtgeving. We luisteren er wel naar en evalueren het, maar het zet ons niet per definitie direct in beweging. Het hebben van een olifantenhuid en olifantenoren, dat is waar ik op doel.

4. Bubbel

"We zijn onafhankelijk!", "Het is wettelijk verplicht!", zijn bekende reacties die ik regelmatig krijg op de vraag waarom klanten op korte termijn niet voor Google of een andere IT-reus zullen kiezen, als het gaat om het toetsen van betrouwbaarheid van data. "Fungeren als vertrouwenspersoon voor het maatschappelijk verkeer", is een zinsnede die wij allemaal wel kennen. Wat nu als een machine dat sneller, goedkoper en beter kan? Wat nu als de wettelijke verplichting wegvalt? Is "onafhankelijkheid" dan nog steeds onze reddingsboei? Wat maakt ons uniek? Wat zorgt ervoor dat organisaties niet om ons heen kunnen, nu en in de toekomst? Dat zijn belangrijke vragen die wij dienen uit te werken. Laten we zelf die bubbel knappen, reflecteren, leren en acteren. Gisteren al.

5. Diversiteit

Weer een begrip dat afgelopen jaren aan bekendheid heeft gewonnen. Wel een belangrijk begrip. We zijn inmiddels divers, maar toch één. Verschillende prachtige mensen met eigen uiterlijke kenmerken en innerlijke kenmerken. We zijn wel allemaal mens met veelal dezelfde basisbehoeften (we moeten allemaal ademhalen en zo nu en dan een broodje naar binnen werken). Het is geen geheim meer dat de sector divers is. Het is ook geen geheim meer dat verschillende onderzoeken aantonen dat diversiteit juist zorgt voor een betere kwaliteit. Het is immers een bundeling van verschillende ervaringen, inzichten, lessen, perspectieven en intuïties. Tot zover fijn. Waarom haal ik dit begrip eigenlijk aan? Als voorzitter van de NBA Young Profs kreeg ik regelmatig de vraag waarom er zo weinig accountants met een multiculturele achtergrond aanwezig zijn op de verschillende evenementen. Mijn antwoord daarop was altijd simpel: "Dan moet je niet alleen jazz draaien." Oftewel: Als jij als hiphop-liefhebber lid wordt van een muziekclub waar vervolgens het hele jaar door alleen jazz wordt gedraaid, dan moet de organisatie niet gek opkijken wanneer jij niet komt opdagen of jezelf uitschrijft. Als een grote groep van de leden zich niet gehoord voelt door de club of zich minder verbonden voelt met de club, dan is afwezigheid vaak het gevolg. Uitschrijving hebben wij ook al gezien. Probeer als NBA, maar ook als kantoor, vaker te luisteren naar de geluiden uit deze diverse groep, om vervolgens daarop een programma of evenement te organiseren. Kijk naar de gemiddelde besturen. Wie lopen er daar voornamelijk rond? Kijk naar de gemiddelde grootschalige evenementen. Wie staan daar op het podium?  

Tot slot wil ik nog aangeven dat het bovenstaande en meer uiteindelijk valt of staat met de passie waarmee wij het beroep uitoefenen. Dat ene vuurtje. Toen ik op een koude nacht met wat vrienden door IJsland reed (de mensen die er zijn geweest kunnen beamen hoe grof de natuur daar is), zagen wij plotseling een auto aan de kant staan. De wegen waren amper verlicht en het regende hevig. We besloten om langs de weg te parkeren, om na te gaan wat er aan de hand was. Met moeite kreeg je de autodeur open. Het stormde. Verderop zagen wij een kletsnatte persoon wanhopig aan de autoband trekken, die was lek als een mandje. Zonder te aarzelen veranderden we in het team van Max Verstappen en de auto was opgeknapt.

Wij vroegen die persoon naar wat achtergrond. Waarom had hij de wegenwacht niet gebeld, of een familielid? Waarom was deze persoon nog hevig bezig om de auto zelf te repareren? Waarom wilde hij zijn weg vervolgen? Het was een docent en hij kon niet een dag overslaan om de leerlingen wat bij te brengen. Over dat vuurtje heb ik het.
Het ga jullie goed.