Tijdige wetgeving is een belangrijke randvoorwaarde voor goede verantwoordingsinformatie, aldus Arjan Brouwer. Dat geldt ook rondom de invoering van de Europese duurzaamheidsrichtlijn CSRD.

Discussie Column 21 augustus 2024

Het is een kwestie van geduld…

In mijn vorige column had ik het over mijn liefde voor muziek en voor meerdere uitleg vatbare wet- en regelgeving. Die column verscheen op 25 juni, ongeveer anderhalve week voor een nieuw belangrijk wetgevingsmoment. Uiterlijk 6 juli 2024 moest de Europese Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) zijn geïmplementeerd in de Nederlandse wetgeving. Deze CSRD is eind november 2022 aangenomen door de EU. De eerste Europese ondernemingen moeten op basis hiervan over het boekjaar 2024 duurzaamheidsinformatie publiceren op basis van de eind juli 2023 gepubliceerde European Sustainability Reporting Standards (ESRS).

Rapportage van duurzaamheidsinformatie op basis van de ESRS is geen sinecure. Een periode van vijf maanden om te bepalen welke informatie vanaf 1 januari 2024 op basis van de definitieve ESRS gemeten en verzameld moest worden én hiervoor de processen en controles in te richten, was op zijn minst uitdagend te noemen. Maar duurzaamheid en betrouwbare informatie daarover is van groot maatschappelijk belang en dus wordt van ondernemingen (en hun accountants) voortvarendheid verwacht bij de implementatie; getreuzel is geen optie.

Voordat de CSRD van toepassing is op Nederlandse ondernemingen en hieraan gerelateerde veranderingen - zoals nieuwe opleidingsvereisten voor accountants - kunnen worden doorgevoerd, moet deze nog wel worden geïmplementeerd in de Nederlandse wetgeving. Dat had op 6 juli jl. het geval moeten zijn. Niets blijkt minder waar. Er is een voorstel, maar de Raad van State, de Tweede en de Eerste Kamer zullen hun hoofd hierover nog moeten buigen. Dat betekent dat de wetgeving in Nederland (hopelijk) pas eind 2024 een feit zal zijn. Let wel, het gaat om wetgeving die de rapportage- en assuranceverplichtingen over het boekjaar 2024 voorschrijft.

Duidelijke wetgeving is belangrijk. Tijdige wetgeving is dat zeker ook. Helaas is late en onduidelijke wetgeving in de afgelopen jaren eerder regel dan uitzondering. Daardoor wordt de uitdaging voor ondernemingen en accountants om tot hoge kwaliteit te komen heel groot. Zowel de elektronische rapportage op basis van European Single Electronic Format (ESEF), als de rapportage van de EU Taxonomy-informatie, leverden in het eerste jaar grote uitdagingen op door laat uitgebrachte regelgeving en interpretaties ten aanzien van zowel de verslaggeving als de assurance daarbij. De ESRS zijn medio 2023 gefinaliseerd, maar in 2024 brengt de European Financial Reporting Advisory Group (EFRAG) nog volop Implementation Guidance uit over onderwerpen die medebepalend zijn voor de in het duurzaamheidsverslag op te nemen, en dus gedurende het jaar te verzamelen, informatie. Eerder deze maand heeft ook de Europese Commissie nog een 52 pagina's tellend document uitgebracht met interpretaties en verduidelijkingen van de CSRD.

Recent zagen we in Nederland het voorbeeld van de, zoals de NBA het noemde, imperfecte regelgeving ten aanzien van de rechtmatigheidsverantwoording door gemeentes. Die noodzaakte tot het uitbrengen van NBA Alert 48, om de uitdagingen die de ontstane situatie met zich meebracht het hoofd te bieden. En wanneer de nieuwe Corporate Governance Code, met daarin aangepaste eisen voor de met ingang van boekjaar 2025 beoogde Verklaring Omtrent Risicobeheersing, wettelijk verankerd wordt is ook nog de vraag. De eerste stap, het instellen van een nieuwe Monitoring Commissie Corporate Governance Code, moet nog worden gezet.

Natuurlijk kan een onderneming alvast anticiperen op wet- of regelgeving die in aankomst is en dat is vaak verstandig. Maar is het redelijk om dit van een onderneming te verwachten? Of zouden we van de wetgever mogen verwachten dat tijdige en goede wetgeving een hogere prioriteit krijgt? Het is al vaker gegaan over de rapportageketen. Voor goede verslaggeving en controle is meer nodig dan een goede accountant. Het vereist dat alle partijen die daarbij een belangrijke rol spelen verantwoordelijkheid nemen; de wetgever is er één van. Tijdige en goede wetgeving is een belangrijke randvoorwaarde voor kwalitatief goede verantwoordingsinformatie.

Om terug te gaan naar de muziek: als Rowwen Hèze op een festival of in een feesttent 'Het is een kwestie van geduld, rustig wachten op de dag…' inzet, barst het feest los. Dat wordt nooit saai. Maar als boodschap vanuit de wetgever begint het wel te vervelen.