Starters begeleiden gaat om het zien van potentie en mensen helpen om zich te ontwikkelen, aldus Annebeth Roor, die tijdelijk een koffiebedrijf in Nepal ondersteunt.

Discussie Column 07 mei 2024

Wat je van een blinde man kan leren over starters begeleiden

Het is een herkenbaar beeld: Een starter in z'n eerste maand, die vol energie wil laten zien dat hij of zij goed werk levert. Na de eerste wat grotere taak, geef je feedback over wat er moet worden aangepast. Alhoewel dit volstrekt normaal is in je eerste maand, is de starter toch een tikkeltje teleurgesteld. Je legt uit dat dit volkomen normaal is als je net start en dat je het eerst jaar snel groeit in je werkzaamheden. Starters begeleiden gaat namelijk om het zien van potentie in collega's en ze daarin coachen.

Onlangs zag ik hiervan een fantastisch voorbeeld. Govinda, een blinde man die ik hier in Nepal leerde kennen. Ik werk hier tijdelijk bij het sociale koffiebedrijf 80dayscoffee, als onderdeel van een EY Ripples-project. 80dayscoffee ondersteunt in Nepal koffieboeren en verkoopt door 'direct trade' de koffie van deze boeren in Nederland aan (accountants- en consultancy)bedrijven en particulieren. Govinda woont in een dorp waar deze koffie wordt verbouwd. Vorig jaar sprak Ben, de oprichter van 80days, met Govinda en vroeg hem of hij kon meewerken bij het verwerken van de koffiebessen. Tot dan toe had de blinde Govinda nooit betaald werk gedaan. Zijn beide ouders werken overdag, dus was hij vooral bij huis en was zijn wereld erg klein.

In overleg startte Govinda bij het pulpen van koffiebessen, het draaien aan de hendel van de pulpmachine waarin de koffiebes wordt gescheiden van de twee koffiebonen die erin zitten. Govinda geniet van het werk, maar kan door beperkte armkracht maar maximaal een uur per dag pulpen. Dit hield hem niet tegen, het tegenovergestelde gebeurde: Afgelopen jaar tilde hij dagelijks stenen rondom zijn huis om zijn armkracht te trainen. Het resultaat mag er zijn. Dit seizoen heeft hij het hele oogstseizoen gepulpt, meer dan tachtig dagen op rij. Alle koffie wordt door hem gepulpt en al staan er twee pulpmachines, hij laat niet toe dat iemand anders de koffiebessen pulpt. Hij is volwaardig lid van het team, samen met zo'n tien anderen, dat de koffiebessen wast, pulpt, fermenteert, wast en droogt.

Een fantastisch voorbeeld, op drie manieren. Als eerste zag Ben, in tegenstelling tot anderen, potentie in Govinda en gaf hem een kans op betaald werk. Als tweede greep Govinda die kans met beide handen aan. Hij liet zich niet ontmoedigen door zijn beperkte armkracht, maar trainde vele uren om sterk te worden. Zijn enthousiasme voor het werk werkte aanstekelijk voor de andere medewerkers. Als derde: Groei vraagt tijd en vallen en opstaan. Al zag Ben potentie, al was Govinda gemotiveerd… het eerste jaar kon Govinda nog niet leveren wat Ben in hem zag. Ervaring komt met de jaren.

Deze drie aspecten herken ik van mijn eigen start bij EY. Als gemotiveerde starter kreeg ik de ruimte om het werk op te pakken wat ik kon, maar ik was maar wat blij dat er een senior of manager was die meekeek, corrigeerde en uitlegde. Ik werd meegenomen naar gesprekken waar ik veel van leerde, maar waar ik niet direct zelf in de lead hoefde te zijn. Ik ontving feedback zelden als persoonlijke kritiek, omdat ik zelf zag dat ik me daardoor snel ontwikkelde. In theorie spreken we hier over een vaste mindset (fixed’ en groei mindset (growth). Bij een vaste mindset geloof je dat je capaciteiten vaststaan en dat iemand simpelweg iets wel of niet kan. Bij een groei mindset ga je ervan uit dat mensen hun capaciteiten - kennis, vaardigheden, karakter - kunnen ontwikkelen. Een groei houding geeft ruimte, zowel om te groeien als om feedback te geven. Ruimte om vragen te stellen. Om eerlijk te zijn over fouten, maar er ook voorbij kijken. Het geeft ruimte om eerlijk te zeggen dat je elke dag nog leert; of je nu één of veertig jaar ervaring hebt.

Govinda's verhaal is krachtig, zo krachtig als een groei mindset kan werken op de werkvloer. In de eerste plaats is het een houding; een houding van leren, opstaan bij tegenslag, inspanning zien als weg naar ontwikkeling. Ruimte voor ontwikkeling en weten dat kwetsbaarheid een kracht is. Waar je kan leren van de kennis en het succes van anderen en dat niet een bedreiging lijkt. In de praktijk betekent dit dat je feedback aan starters in een groeiperspectief plaatst. Je gaat ontwikkelgesprekken in met een open en geïnteresseerde houding, wetende dat groei van medewerkers er verschillend uit ziet. Nog een praktisch handvat is om aan de start van een project de ontwikkeldoelen van ieder teamlid te bespreken, inclusief de partner.

Door de drukte schiet het er helaas bij mij nog weleens in, maar mijn ervaring is dat een gesprek van een uur een groot verschil maakt. Het geeft het team ruimte om feedback te geven, juist op de punten waar collega's zelf het liefst op willen groeien. Met Govinda in het achterhoofd, ben ik benieuwd welke armkracht zich in jouw team kan ontvouwen.