Als accountants zeggen dat ze meer toegevoegde waarde willen leveren door naar het bredere plaatje van een organisatie te kijken, moeten ze dat wel gaan doen, stelt Omar El Messaoudi.
Discussie ColumnCollege(bank) van bestuur
De media stonden er afgelopen weken vol van: studenten van verschillende universiteiten die in opstand kwamen en zich uitspraken tegen de huidige ontwikkelingen in de wereld. Ook docenten en ander personeel sloten zich aan. Ik volgde vooral de ontwikkelingen rondom de UvA. Ik heb een binding met deze universiteit, omdat ik daar mijn opleiding tot accountant heb afgerond. Het waren mooie tijden. Ik mocht er les volgen van goede docenten. Maar de huidige situatie was vooral grimmig, met demonstraties en vervolgens enorme wagens met mannen in uniform bewapend met gummiknuppels. Het escaleerde. Vervolgens lees je dat het college van bestuur van de universiteit toestemming gaf voor dat optreden van de politie. Het eigen personeel en de studenten hebben daardoor het vertrouwen verloren in het huidige college van bestuur.
Ik wil hier de focus leggen op de rol van de accountant, van de hierboven genoemde universiteit bijvoorbeeld. Stel dat wij omwille van de casus even van de berichtgeving uitgaan en die als waarheid bestempelen. Het college van bestuur heeft inderdaad ingestemd om de politie in te schakelen en greep vervolgens niet in toen de politie met geweld het eigen personeel en de eigen studenten probeerde te verdrijven.
Ik denk even terug aan de collegebanken. Een college van bestuur is in Nederland het centrale bestuursorgaan van een hogeschool of universiteit. Zij bepalen in principe het reilen en zeilen van deze universiteit. Zowel op strategisch, tactisch als cultureel niveau. Zij horen de weerspiegeling te zijn van de universiteit, zou je kunnen zeggen. Mooie termen als Tone at the top en Leadership komen dan op. Deze termen blijven echter slechts termen, als ze niet juist in de praktijk worden toegepast.
Ik vraag mij dan oprecht af hoe de accountant van deze universiteit de wedstrijd aangaat. Hij komt vol passie binnen en krijgt vervolgens allerlei informatie voorgeschoteld, spreekt wat mensen, drinkt koffie met het college van bestuur en gaat aan de gang. Waarmee, zou je kunnen zeggen? Hebben de gebeurtenissen invloed op zijn controleaanpak? Worden de gedragingen van zo'n college van bestuur en de invloed op de rest van de universiteit meegenomen in het geheel, of staart de accountant zich alleen blind op de jaarcijfers? Is dit dan niet hét moment om je te laten gelden als accountant? Die extra toegevoegde waarde waarover we het altijd hebben tijdens mooie evenementen? Ik kan mij niet voorstellen dat je als accountant helemaal niets met de gebeurtenissen doet. De cijfers vloeien voort uit processen en input van mensen. Mensen die dan weer werken binnen een bepaalde cultuur, aangestuurd door zo'n bestuur. Als er bovenin een mankement is, sijpelt dat dan niet verder de gehele tent door?
Zou het anders zijn bij een commerciële tent? Stel dat we een autodealer nemen. Het personeel staakt, omdat ze vinden dat er te veel wordt gesjoemeld met de auto's die ze verkopen. Ze stoppen met werken en slaan wat tenten op nabij de garage. De eigenaar van de autodealer belt de politie en grijpt vervolgens niet in als de politie geweld toepast. Het personeel wordt van het terrein weggehaald. De volgende maandag kom jij als accountant vrolijk binnenstappen. Pak je de jaarrekening dan beet onder het genot van een kopje koffie, of is je aanpak ietwat veranderd?
Ik ben verder ook benieuwd hoe dit soort gebeurtenissen worden meegenomen in het hele ESG-verhaal. Rapporteren over duurzaamheid wordt steeds belangrijker en de accountant wil hierin een rol gaan nemen. Een element van ESG is social. Als bovengenoemde gebeurtenissen daar niet in terugkomen en de accountant daar niet op gaat letten, dan moeten we onszelf echt achter de oren krabben. Toch? Walk the talk. Als we roepen dat we steeds meer toegevoegde waarde willen gaan leveren door naar het bredere plaatje van een organisatie te kijken, dan moeten we dat wel gaan doen. Anders zijn we al gauw te vergelijken met een fata morgana: zodra het echt heet wordt, is er eigenlijk niks.
Ik ben tot slot benieuwd hoe andere accountants in de sector zouden omgaan met dit soort kwesties. Stel dat jij accountant bent van deze universiteit, hoe zou jij omgaan met deze gebeurtenissen? Ik hoop dat wij door middel van dit soort dialogen en casussen onze rol nog sterker kunnen maken.