Joris Joppe werd blij van een leergang voor accountants, maar dat gevoel verdween de dag erna bij het lezen van de krant.

Discussie Column 24 april 2024

Iets minder dominee, iets meer koopman

Bubble, was het woord dat werd gebruikt. Door de roergangers van de Nest Academie voor accountants. Ik had het voorrecht om bij de afsluitende sessie van deze leergang te zijn. Een leergang die is bedoeld om de best and brightest van Neerlands overwegend grote accountantsorganisaties andere vaardigheden te leren. En om ze "uit hun bubble te halen".

De laatste inhoudelijke sessie van de dag ging over de verwachtingskloof. Licht verteerbare kost voor laat op de vrijdagmiddag. De sessie werd geleid door voomalig Nest-studenten en was doordrenkt met het ideaalbeeld van accountants. De termen algemeen belang en maatschappelijk verkeer werden veelvuldig en vol overtuiging gebruikt. Het voelde lekker, gewoon even net doen alsof. In een andere bubble. De middag werd afgesloten door Soufiane Touzani, succesvol ondernemer en een beroemd balkunstenaar met zijn roots in Rotterdam Zuid. Goed verhaal. Niks meer aan doen.

Hoe groot was het contrast met zaterdagochtend. Koffietje, iPad op schoot om het FD van de afgelopen week in te halen. Helaas kregen we als beroepsgroep weer volop aandacht. Bij het meest elementaire onderdeel van onze professie, integriteit, worden serieuze vraagtekens gezet. Of dat terecht is, mag je zelf bepalen. Zaterdagmiddag loop ik in de stad door Donner en valt mijn oog op een boek van 'The Rebel Accountant'. Ongezien gekocht. Om bij thuiskomst te ontdekken dat het gaat over hoe accountants en fiscalisten helpen bij belastingontwijking (en soms ontduiking).

Het lekkere gevoel van de vrijdagmiddag was inmiddels wel verdwenen. Mijn voorzichtige conclusie: Ik denk dat het maatschappelijk verkeer het zelf maar uit moet zoeken. Met zo'n vertrouwenspersoon heb je geen vijanden meer nodig. Daar gaan we met geen eed iets aan veranderen. Om mijn eigen cynisme te ontkrachten, heb ik de tekst er nog maar eens bijgepakt.

"Ik ben mij ervan bewust dat ik als accountant dien te handelen in het algemeen belang."

Het probleem zit natuurlijk bij de term 'algemeen belang'. Het klinkt als een soort absolute waarheid, die je maar op één manier kunt interpreteren. Niets is minder waar. Net als dat we heel makkelijk roepen dat we de 'vertrouwenspersoon van het maatschappelijk verkeer' zijn. Termen die duiden op een soort nutsvoorziening die je alleen maar met heel veel woorden uit kunt leggen. 

Als ik dat aan mijn vader, een overtuigd communist, later afgezakt naar hardcore socialist, had moeten vertellen, zou hij denk ik even stil zijn. Hij had me dan op gedecideerde toon uitgelegd dat we niets anders doen dan de aandeelhoudersklasse beschermen. Om vervolgens het volgende hoofdstuk van Das Kapital hardop voor te lezen. En zolang we luisteren naar partijen als de VEB en Eumedion en onderwerpen als continuïteit en fraude hoger op de agenda staan dan echte maatschappelijke thema's, heeft hij denk ik nog gelijk ook. 

We kunnen onszelf de vraag stellen of dat erg is (dat van die aandeelhoudersklasse bedoel ik dan hè). Accountants vervullen een waardevolle rol in een kapitalistisch systeem. Daar wordt voor betaald. Niks mis mee. Dat kapitalisme beter werkt voor de een en minder goed voor de ander (of de planeet), kun je natuurlijk accountants niet aanrekenen. Maar dan moeten we het ook wel zo verkopen. Gelukkig helpt het FD een handje, maar we moeten zelf ook wel consistent zijn. Tijd om die eed aan te passen. Iets minder dominee en iets meer koopman. De markt is er inmiddels denk ik wel klaar voor. 

Vrolijker word je er wellicht niet van (ik ook niet). Dan is het altijd goed om even uit je jaarrekening bubble te stappen. Mijn advies: Check gewoon wat YouTube-video's van Soufiane. Op zijn manier succesvol en toch nog steeds een gewone jongen van Rotterdam Zuid.

Net als mijn vader.