Bij het herinrichten van een organisatie om duurzaamheid te stimuleren mag het menselijk aspect niet worden genegeerd, aldus Omar El Messaoudi.
Discussie ColumnKūkyo
Duurzaamheid is helemaal hot. Te heet, zou je kunnen stellen, waardoor het weer gevolgen kan hebben voor het milieu. Iedereen lijkt er mee bezig te zijn. Processen, rapportages, manier van werken, ze worden allemaal weer onder de loep genomen. Organisaties willen duurzaam zijn. Althans, duurzaam eruitzien. Duurzaam is groen. Duurzaam is goed. Maar wat schuilt er achter deze groene jas?
Zoals jullie weten, bestaat duurzaamheid uit een aantal elementen; ook wel de drie p's genoemd: people, planet, profit. Sommigen hebben het over vier p's en anderen over vijf of meer. Ik richt mij voor deze opinie even op de eerste drie.
Planet en profit, dat geloof ik wel. Althans, ik zie dat veel organisaties hiermee volop bezig lijken te zijn. De mooiste processen en rapportages worden uit de kast gehaald. Bewustwording over uitstoot en soortgelijke fenomenen staat hoog op de agenda's. Mijn focus gaat vooral naar people. In onderstaande definitie merk je dat de mens ook centraal staat. Het Brundtland-rapport van de Verenigde Naties (Our common future, 1987) definieert duurzaamheid als volgt:
"Sustainable development is development that meets the need for the present without compromising the ability of future generations to meet their own needs." (Duurzame ontwikkeling is een ontwikkeling waarbij de huidige wereldbevolking in haar behoeften voorziet, zonder de komende generaties te beperken om in hun behoeften te voorzien.)
Met de CSRD-richtlijn verplicht de EU grote bedrijven in Nederland om over hun duurzaamheidsprestaties te rapporteren in het jaarverslag. Op de NBA-website staat het volgende:
"De Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) is een EU-richtlijn die voorschrijft dat grote ondernemingen verplicht worden in hun bestuursverslag te rapporteren over hun impact op milieuaspecten en HR- en sociale aspecten, oftewel mens en milieu. Ook zullen grote ondernemingen moeten rapporteren of er duurzaamheidsaspecten zijn die een significante impact kunnen hebben op de waarde van de onderneming. Daarnaast zal ook moeten worden gerapporteerd over governance, waaronder verantwoordelijk ondernemingsbestuur en verantwoordelijkheid in de keten."
Even een resumé. Wij vinden duurzaamheid steeds belangrijker. Het is duidelijk uit welke componenten deze bestaat. De menselijke component weegt zwaar en er zijn richtlijnen die bepaalde bedrijven verplicht stellen om hierover te rapporteren.
Nu deel ik graag onderstaande formule met jullie:
Duurzaamheid - menselijkheid = kūkyo
Bovenstaand Japans woord betekent 'leegte'. Anders gezegd, het herinrichten van je organisatie om duurzaamheid te stimuleren en het zo goed mogelijk rapporteren hierover, verliest aan kracht als het menselijk aspect genegeerd wordt. Eens?
Stel dat je een omvangrijke internationaal erkende organisatie neemt, die bijvoorbeeld frisdrank verkoopt. Ze doen er alles aan om hun uitstoot te verlagen, hun productieprocessen zo milieuvriendelijk mogelijk te maken en om zo transparant mogelijk te rapporteren over hun duurzaamheidsinitiatieven. Klinkt goed toch?
Dan kom je erachter dat een groot deel van de omzet van deze frisdrankgigant wordt gebruikt om het leven van veel mensen ondragelijk te maken. Is deze organisatie duurzaam bezig in jouw ogen? Of is deze organisatie leeg?
Wat te denken van een hamburgergigant die donaties gebruikt om kinderen met een achterstand te helpen? De hamburgers worden op een zo 'groen' mogelijke manier gemaakt. Er worden alleen elektrische voertuigen gebruikt en alle plastic verpakking is eruit gehaald. Klinkt mooi toch? Wat als ook deze gigant een groot deel van de omzet gebruikt om komende generaties te beperken om in hun behoeften te voorzien? Is deze organisatie duurzaam bezig in jouw ogen? Of is deze organisatie leeg? Mocht je er niet uit kunnen komen, verwijs ik graag naar bovenstaande formule.
Je bent duurzaam op alle vlakken of niet. Het is alsof ik mezelf als 'vriendelijk' bestempel, terwijl ik mijn kat elke dag in elkaar mep. Ik zorg goed voor de bomen. Ik ben vriendelijk tegen mijn buren. Ik ruim mijn vuil op. Mijn kat is echter de klos, elke dag. Verdien ik dat stempel dan?
Ik hoop dat alle komende richtlijnen en regelgeving omtrent duurzaamheid ook met deze gedachte naar organisaties gaan kijken. Organisaties dienen op alle aspecten van duurzaamheid in te zetten en hoog te scoren. Het kan toch niet zo zijn dat een organisatie een vinkje ontvangt omdat die investeert in bomen, uitstoot verlaagt, innovatieve energieën gebruikt, maar ondertussen mensen van het leven berooft?
Ik ben heel erg benieuwd hoe wij als accountant hiermee zullen omgaan. Houden we krachtig vast aan de VGBA, of laten wij deze los zodra het spannend wordt?
Ik sluit af met een oud Japans gezegde, dat luidt:
Visie zonder actie is een dagdroom.
Actie zonder visie is een nachtmerrie.