De data van privépersonen wordt gretig verhandeld. Maar hoe zit dat met de data van bedrijven, vraagt Joris Joppe zich af.

Discussie Column 22 maart 2024

Corporate privacy?

Er was een tijd dat ik spontaan oprispingen kreeg van de platitude data is het nieuwe goud (of olie). Meestal ging het dan over data-analytics en riep iemand big data of machine learning, om je ervan te overtuigen dat dit toch wel echt de wereld van accountants op zijn kop ging zetten.
Niet gebeurd.

Recent kreeg het verhaal voor mij een nieuwe dimensie. In de altijd informatieve New York Times podcast Hard Fork hoorde ik het verhaal van autofabrikanten in de VS die data verzamelen. Logisch, auto's zijn rijdende computers, dus er zal wel data worden opgeslagen. Wat voor mij nieuw was (naïef?), is dat die data vrolijk wordt verkocht aan verzekeraars. Onder het mom van veiligheid en uiteraard ergens met consent diep weggestopt in ultralange algemene voorwaarden. Voor de verzekeraar weer een mooie aanleiding om de premies te verhogen. De autofabrikanten houden er kennelijk maar een grijpstuiver aan over. Dus ja, data is soms goud waard. Maar kennelijk niet voor iedereen.

Terug naar de Nederlandse accountancy. We weten dat data van privépersonen zonder enige schroom wordt verhandeld. En dat partijen zoals Google daarop een serieus businessmodel hebben gebouwd. Voor de iPhone-gebruikers die nu opgelucht ademhalen: Apple verdient jaarlijks ongeveer twintig miljard dollar met de de facto doorverkoop van jouw privacy aan Google. Dus ja, ook die data wordt (meestal) gewoon verkocht. 

Maar hoe zit het met data van bedrijven? Bij mijn weten ligt daar nog steeds een grens. Ik kan me niet voorstellen dat Quickbooks (om het maar Amerikaans te houden) alle boekhouddata aan de hoogste bieder verkoopt. Al was het alleen maar omdat hun klanten, de accountantskantoren, daarvan waarschijnlijk wel een issue zouden maken. En daar kun je best wat vragen bij stellen:

• Waarom vinden we het wel oké om data van privépersonen te verhandelen? Soms vinden we dat prima in de wetenschap dat we er iets voor terugkrijgen (bijvoorbeeld gratis software van Google).
• Waar ligt de grens tussen data van privépersonen en data van bedrijven? Bij het  merendeel van de Nederlandse ondernemers is die grens niet heel makkelijk te trekken. 

Het is evident dat accountants de data van ondernemers gebruiken om hun werk beter te doen. En natuurlijk hebben we de KvK en een aantal commerciële partijen die een mooi businessmodel hebben gebouwd op data van ondernemingen. Dat is echter allemaal vrij geaggregeerd, terwijl er nog zoveel meer is. En belangrijker nog, meestal vloeien de voordelen van datagebruik niet naar de ondernemer. Welke toegevoegde waarde zou je kunnen realiseren, als je alle financiële data van een onderneming zou kunnen gebruiken? En zou dat opwegen tegen de privacy en andere risico's die je daarmee loopt? 

Het lijkt een waardevolle gedachtenoefening. Zeker nu de roep om transparantie op veel vlakken toch al groter wordt. Denk aan de CSDDD, die werkelijkheid lijkt te worden. Of aan de drive van Europa om iedereen aan de digitale factuur te krijgen (ook ingegeven door datahonger van de autoriteiten). Laten we er dan voor ondernemers ook maar het beste van maken.