De jaarlijkse skireis verandert, door klimaatverandering maar ook door meer diversiteit op de werkvloer. Annebeth Roor over skireisjes van deze tijd.

Discussie Column 16 februari 2024

Jetzt geht's los!

Het jaarlijkse skireisje met werk zit er weer aan te komen. Iets om naar uit te zien, maar ook iets waarop toenemende kritiek is: de skireis is niet meer van deze tijd, niet duurzaam, niet inclusief en leidt wel eens tot incidenten die zelfs in de media komen, met reputatieschade tot gevolg. Dan maar afschaffen? Zeker niet, mijn inziens kan de traditie van een skireis blijven, als die zichzelf aanpast aan de huidige tijd: duurzamer en inclusiever.

De populariteit van wintersport nam de afgelopen jaren toe; momenteel gaan bijna één miljoen Nederlanders op skivakantie. In 2017-2018 reisde meer dan 90 procent van de Nederlanders voor hun wintersport naar Oostenrijk met de auto, de resterende mensen gingen met vliegtuig, bus of trein. Bij menig afdeling van accountants- en advieskantoren is het skireisje een traditie. Bij accountants bij voorkeur na de eerste drukte, eind maart of begin april. De paar dagen samen op pad zijn goed voor de teambuilding; je leert je collega's beter kennen en bij het op de piste skiën en boarden maakt het even wat minder uit of je partner, manager of starter bent. Maar tijden veranderen en ook de wintersport verandert.

Tijden veranderen

De wintersport verandert, omdat er minder sneeuw is: minder sneeuw op lagere hoogten, minder sneeuwzekerheid en in de toekomst ook een kortere periode in het jaar. Recent onderzoek laat zien dat als gevolg van klimaatverandering in de helft van de skigebieden in Europa een zeer grote kans op sneeuwtekort zal zijn. De sneeuwgrens schuift op, laaggelegen gletsjers verdwijnen, hoger gelegen gebieden blijven meer sneeuwzeker. Afgelopen zomer, tijdens mijn wandelvakantie in Zwitserland, was dit duidelijk te zien. Bovenop, dichtbij de Matterhorn, wordt midden in augustus geskied, onder andere door de nationale skiploegen. Aan de voet van de berg wandelen we door groene weides, waar met bordjes werd uitgelegd dat hier eerder nog gletsjers waren. De skigebieden passen zich op verschillende manieren aan het veranderende klimaat aan. Door diversificatie van activiteiten en door eerder boeken aantrekkelijk te maken met dynamische prijzen. Door het afdekken van gletsjers en sneeuwpartijen in de zomer, zodat die minder snel smelten. Op termijn zal de skivakantie veranderen naar een bergvakantie, met skiën of boarden én bijvoorbeeld hiken en/of mountainbiken.

Een andere reden dat het skireisje verandert, is meer diversiteit op de werkvloer. Collega's van over de hele wereld zijn minder bekend met de traditie. De prominente aanwezigheid van alcohol en de kou op de piste is niet voor iedereen een aantrekkelijk plaatje. Onder de kop 'Hoe inclusief is het skireisje nog?' schetste het FD een beeld van een reisje dat wellicht niet meer past bij de inclusieve werkplek van morgen.

Skireis van deze tijd

Hoe ziet die skireis 'van deze tijd' er dan uit? Een inclusieve skireis start bij het afscheid nemen van exclusieve elementen. Alle collega's zijn welkom, of je van de bergen vliegt of voor het eerst gaat. Een colaatje of een biertje na het skiën, beide zijn goed. Niet uitgaan van 'vanzelfsprekendheden' -  zoals hoe het skigebied eruit ziet, of hoe Saalbach Hinterglemm zich verhoudt tot Serfaus -  maar samen de omgeving ontdekken en een goede tijd hebben. Geef in de communicatie vooraf uitleg over wat de reis inhoudt, met name voor collega’s die het concept skireis nog niet kennen. Op deze manier voorkom je een outsider-insider dynamiek en kan elke collega die dat wil ook daadwerkelijk deelnemen.

Op duurzaamheidsvlak zien we dat de omstandigheden in de bergen al veranderen, maar de mate waarin dat verder zal veranderen in de toekomst, beïnvloeden we nu al met ons reisgedrag. Een Franse studie berekende dat vanuit Londen met het vliegtuig naar de Franse Alpen 61,7kg CO₂-eq met vliegtuig en taxi uitstoot, tegenover vijf kg CO₂-eq per trein en bus. Gemiddeld relateert zo’n vijftig procent van de uitstoot aan het vervoer naar locatie en ter plekke, maar de verschillen zijn dus groot tussen vliegtuig, auto en trein. Mijn eerste skireisje met werk ging per vliegtuig en huurauto; tegenwoordig gaan we met de nachttrein en tien-personenbusjes naar de locatie. Met zijn allen in de Nightjet naar Oostenrijk geeft een gezellige gezamenlijke start van de trip. Degenen die korter willen gaan, komen samen met de auto. Vanzelfsprekend heeft eens per jaar gaan een kleinere impact dan meerdere tripjes in het jaar. Door collega's de optie voor een dag- of nachttrein aan te bieden, maak je het makkelijker om een duurzamere reis te maken. Locaties geven steeds vaker aan wat hun maatregelen zijn om minder energie en materialen te gebruiken; de verwarming kan, net als thuis, ook in het hotel een graadje lager. Kunstsneeuw kost veel energie en gebruik van water. Het meebewegen met de veranderingen betekent ook dat skiën minder massaal wordt, met een korter skiseizoen en in hogere gebieden, waardoor er minder kunstsneeuw nodig is.

Op het programma van het skireisje kunnen meer alternatieve activiteiten worden toegevoegd: een pubquiz, winterwandeling, sleeën, pilates of een ritje met de mountainbike. Een breder aanbod spreekt wellicht ook een bredere groep collega's aan en het reisje is minder afhankelijk van elke dag de beste sneeuw. Voorkeuren op dit vlak kun je vooraf bij collega's ophalen en meenemen in de organisatie.

Ofwel: voldoende mogelijkheden om de skireis inclusiever en duurzamer te maken. Op deze manier kan de skireis - of de Alpenreis voortaan? - meebewegen met veranderingen en blijft de traditie op een vernieuwde manier behouden. Want een ding is zeker, genieten met je collega's mag voorop blijven staan: Jetzt geht’s los!