Joris Joppe is voorstander van minder regeldruk, maar soms is verplichtstelling van regels een voorwaarde voor effectiviteit.

Discussie Column Vandaag

Iets meer regelgeving graag

Eerder schreef ik al eens dat de Wwft voor accountants zou worden afgeschaft. Het gerucht gaat dat sommige accountants dat serieus namen, maar uiteraard was het alleen een aanklacht tegen luie wetgeving vanuit Den Haag (en de EU). De roep om vermindering van regeldruk is begrijpelijk, maar tegelijkertijd vraag ik me af of we dezelfde discussie hadden gehad als de arbeidsmarkt voor accountantskantoren niet zo overspannen was.

Want laten we wel wezen, soms zijn regels zo slecht nog niet. Soms zijn best practices of 'we laten het aan de markt over' gewoon niet goed genoeg en leiden tot trage adoptie en verborgen inefficiëntie. Een extreem voorbeeld is hoe we in accountancy omgaan met data. Een bloemlezing:

De oude vertrouwde auditfile. Simpel, toegankelijke technologie en bovenal, niet verplicht. Ik ben al drie decennia (slik) bezig met data in de accountancy en zolang ik me kan herinneren zijn er specialisten nodig om weerbarstige auditfiles in te lezen en aan te passen, zodat ze bruikbaar worden voor de meest prozaïsche activiteiten. Versies van twintig jaar geleden zijn nog steeds in omloop, soms ook nog in verschillende varianten. Tientallen softwareleveranciers hebben allerlei routines gebouwd om de variëteit aan auditfiles te kunnen interpreteren, op zoek naar de grootste gemene deler. Gevolg: kostbaar, foutgevoelig en misschien nog wel belangrijker: een deel van de gegevens in een auditfile wordt veelal niet gebruikt. Iets meer dwang op de markt had een hoop van dit soort dingen kunnen voorkomen.

Nog eentje uit de oude doos: de Audit Data Collection Standard. Ik hoorde er voor het eerst over in mijn nog naïeve jaren, toen ik probeerde om een open source community voor data-analyse in accountancy vlot te trekken (helaas niet verplicht, dus niet gelukt). Intussen begrijp ik dat het een ISO-standaard is, die het leven van auditors een stuk makkelijker zou moeten maken. Volgens mij is de standaard gepubliceerd, maar of je hem ook in het wild tegen gaat komen, is nog maar de vraag. A for effort zullen we maar zeggen.

Een standaard die wat dichter bij huis ligt, is natuurlijk RGS. Ook hier is het vrijheid blijheid. Ik ben er in verschillende hoedanigheden al jaren bij betrokken, maar de adoptie schommelt voor zover we kunnen meten zo rond de twintig procent. Op het eerste gezicht allemaal niet zo spannend, want de standaard helpt vooral degene die hem ook moet implementeren. Your loss, zou je kunnen zeggen. Maar tegelijkertijd reduceert het de interoperabiliteit en beperkt het de slagkracht van bijvoorbeeld het CBS (die ook graag van de papieren formulieren af wil en het liefst machine-to-machine aan haar data komt).

Zo zijn er nog wel wat voorbeelden waar verplichtstelling een voorwaarde is voor effectiviteit. We hebben bijvoorbeeld ook al jaren een standaard voor digitaal factureren. De adoptie is - optimistisch geschat - ergens tussen de één en vijf procent. Nogal ironisch voor een standaard die nou juist een enorm netwerkeffect beoogt. Als één procent van de mensen een telefoon heeft, heb je er ook geen bal aan! Wellicht een ver-van-je-bed-show, maar iedereen die ook maar iets met een administratie doet, of het nou registereren, samenstellen of controleren is, heeft baat bij deze standaarden.

Ik snap de terughoudendheid om meer wetten te creëren en ben helemaal voor minder regeldruk. Maar als het over bovenstaande onderwerpen gaat, zie ik meer één optie: verplicht stellen en handhaven. Uiteindelijk plukt iedereen er de vruchten van!