Veel mkb-accountants oefenen hun beroep met passie en gedrevenheid uit. Toch moet John Weerdenburg hun publiek belang weer uitleggen aan een collega uit de controlepraktijk.

Discussie Column 19 december 2023

Het publiek belang van de mkb-accountant

Een paar weken geleden ontving ik een verzoek van de kring Zuid-Holland van de NBA om een presentatie te verzorgen. De onderwerpen waren 'externe verslaggeving' en de ontwikkelingen rondom de toetsingen. Ruim 170 accountants namen de moeite om naar Nootdorp te komen. Of het nu door mijn aanwezigheid kwam, het gratis buffet of de combinatie daarvan: Het zat goed vol.

Bij mijn eerste onderwerp 'verslaggeving bij dreigende discontinuïteit' ontspon zich een levendige discussie over de verplichtingen/taken van het bestuur enerzijds en die van de accountant anderzijds. Een discussie waarbij de verschillen tussen de samenstellingsaccountants (we helpen het bestuur bij deze rapportage) en de controlerend accountant (het bestuur rapporteert en de accountant controleert dit) zichtbaar werden. Tijdens deze discussie slingerde een controlerend accountant als een donderslag bij heldere hemel de volgende opmerking op tafel: "Mijn vrouw kan ook een samenstellingsverklaring afgeven, dus wat stelt dat dan nog voor?"

Ik stond perplex. Waar kwam deze opmerking ineens vandaan? Ik had deze drieste dissonant in de discussie écht niet zien aankomen. Gemaakt door het type man, dat in een museum misprijzend over een schilderij zou zeggen "Dat kan mijn zoontje van vier ook!". Zijn ronduit denigrerende opmerking richting de samenstellingspraktijk raakte me hard. Hij stapte daarmee onaangekondigd - met vieze laarzen - op mijn mkb-hart. En waar ik meestal wel een weerwoord heb, stond ik nu met mijn mond vol tanden. Ik heb in een split second wijselijk besloten om niet in discussie te gaan met hem. Maar binnenskamers was ik woest.

Achteraf, als de nekharen weer wat zijn gaan liggen, weet je vaak wat je in zo'n situatie het beste had kunnen zeggen. Dat zal voor iedereen herkenbaar zijn. Tegen deze collega zou ik daarom nog het volgende willen zeggen:

"Beste controlerende accountant,

Ik begrijp goed dat je een belangrijke taak in het maatschappelijk verkeer hebt, maar waarom onderschat - en onderwaardeer(!) - je de publieke functie van de accountant in het mkb? Mkb-accountants mogen dan niet werkzaam zijn in het domein van de wettelijke controles, maar ze leveren terdege toegevoegde waarde. Hoe dan? Door controleverklaringen af te geven bij vrijwillige controles, beoordelingsverklaringen en samenstellingsverklaringen en natuurlijk door hun betrokkenheid bij heel veel mkb-ondernemers. Twijfel je hierover? Ga dan eens in gesprek met de stakeholders. Ik noem er hier een paar:

• de FUI, die jaarlijks veel meldingen van ongebruikelijke transacties ontvangt;
• notariskantoren, gerechtsdeurwaarders, bewindvoerders en het reiswezen (SGR), die behoefte hebben aan beoordelingsverklaringen;
• het UWV, met liefst 500.000 aanvragen voor de NOW;
• de RVO, met ruim 460.000 aanvragen voor de TVL;
• financiers die behoefte hebben aan een verklaring in relatie tot kredietaanvragen.

En last but not least ... natuurlijk de mkb-ondernemers zelf! Die ervaren hun accountant als een professionele sparringpartner die voor hen klaar staat bij formele zaken, zoals reorganisaties, bedrijfsoverdrachten, belastingaangiften en -controles, het opstellen van jaarrekeningen en publicatiestukken. Maar voor hen is de mkb-accountant óók de persoon die hen moreel ondersteunt bij persoonlijke situaties, zoals overlijden, echtscheiding en natuurlijk recent nog bij COVID-19. Ook voor familieleden van mkb-ondernemers is dat een geruststellende gedachte."

Veel mkb-accountants oefenen dit mooie beroep dagelijks met veel passie en gedrevenheid uit. Wat is het uiteindelijk dan toch treurig, dat ik aan een collega-openbaar accountant het publieke belang van een mkb-accountant moet uitleggen. Snapt hij dan werkelijk niet wat er in de mkb-praktijk gebeurt? Wellicht is hij de uitzondering op de regel. Dat hoop ik dan maar.

Aan de andere kant dwingt dit me ook tot nadenken: Misschien raakt deze accountant toch wel iets wezenlijks. Verschillen we als controlerend accountants en mkb-accountants niet meer van elkaar dan we denken? Als dat zo is, moeten we de consequenties ook onder ogen durven zien. Dan moeten we ook doorpakken en de ledengroep openbaar accountants opsplitsen in 'wettelijke controle'-accountants en 'mkb-accountants', met ieder een eigen bestuur en een eigen budget. Net als vroeger bij het NIVRA en de NOvAA. Dan kunnen er ook weer twee 'clubbladen' naast elkaar bestaan, die zich vol op hun eigen bloedgroep kunnen richten. De mkb-accountant verdient het om meer in het licht te staan. En niet alleen in deze donkere dagen voor kerst.