Een gevalletje waterschade thuis deed Pieter de Kok denken aan de eigen oorzakenanalyse. Ontstaat er kortsluiting als werk wordt geaccepteerd dat de grote vier laten liggen?

Discussie Column 09 januari 2023

Werkt werk als water?

Kom ik thuis, helft van het huis donker, iedereen in paniek: geen wifi, geen worldcup op wifi tv. Dan is het 20.00 uur, geen fatsoenlijke elektricien te porren voor een reparatie op dit tijdstip. Dan bel je maar zo'n 24/7-noodnummer, weet je dat je te veel gaat betalen en tik je inderdaad in blinde paniek 750 euro af, om thuis iedereen weer gerust te stellen. Een subschakelaar kapot, mogelijke oorzaak: water in de meterkast.

Omdat ik die vrolijke vriend niet écht geloofde, professioneel kritisch als we zijn, de volgende dag de lokale elektricien gebeld. 10.00 uur in de ochtend is een meer fatsoenlijke tijd, en ja hoor, het bleek waterschade te zijn. Niet één, maar zo beetje alle schakelaars moesten worden vervangen. De beste man is de hele dag bij ons thuis bezig geweest, totale schade einde dag wel lager dan de 24/7-vriend. Dat viel weer mee.

Dan ga je nadenken: Waar komt dat water vandaan, hoe loopt water in de meterkast, lekt het nog steeds? Ik heb een heuse oorzakenanalyse uitgevoerd, het gehele gezin erbij betrokken. Net als op kantoor. Uitkomst: In de zomer heeft mijn zoon een melding gedaan van een lekkende wasmachine, die melding is bij mij uitgekomen als: "Pa, je moet effe de wasmachine laten nakijken." Niets over water…

Tegen de tijd dat er een monteur tijd had voor die reparatie was de waterplas natuurlijk allang opgedroogd, dan wel doorgezakt in mijn meterkast en niemand maakte zich ergens zorgen over.

Pas toen zes maanden later de schakelaars waren verkalkt en verroest en allemaal op het punt stonden uit te vallen, één voor één, ja toen waren er zorgen… Water loopt naar het laagste punt, in  dit geval via de meterkast. Groot gevaar, ernstig probleem en daar moest ik aan denken op het moment van onze interne, jaarlijkse oorzakenanalyse.

Een analyse gericht op Wat Er Niet Goed Gaat in onze dagelijkse auditpraktijk. Ik zie een paar Watervoorbeelden. Zo hebben we bijvoorbeeld een beperkt aantal nieuwe opdrachten in 2021 aangenomen, waaronder één opdracht die een vriendelijke big four niet kon bolwerken. Na veel wikken en wegen, afstemmingen in de driehoek stap je er dan in; je ziet data-analyse kansen en je organiseert vooraf waarborgen voor een goede overdracht. En toch is het dan lastig, er speelde natuurlijk meer dan je vooraf denkt en we moesten met elkaar alle zeilen bijzetten om grip op het proces en de auditkwaliteit te krijgen.

Het is maar één opdracht, één voorbeeld, er zijn afgelopen jaren honderden wettelijke controleopdrachten 'doorgezakt' naar beneden en daar zaten denk ik écht niet alleen maar kroonjuwelen van organisaties tussen. Tegelijkertijd blijkt uit recente omzetgroeicijfers van collegakantoren dat de meeste opdrachtgevers, zo niet allemaal, de weg naar beneden hebben gevonden.

De big four wilde focussen op oob en hun etalage stond vol glinsterende, over te dragen, niet-oob-cliënten. Onze les was al heel snel geleerd: heel terughoudend zijn als zo’n geweldige lead in je mailbox landt, vooral focus op behoud team en accepteren van échte data-minded cliënten.

Werkt werk als water in onze sector? Ontstaat er kortsluiting, is er al kortsluiting ontstaan om al dit werk uit de big four-kraan te verwerken? Ik vind het een fascinerende gedachten dat het niet-oob-domein zoveel dynamiek heeft in een surrealistische arbeidsmarkt, om kortsluiting te voorkomen. Ik ben voorzichtig positief en maak een diepe buiging voor al die kantoren en collega’s in mijn niet-oob-domein die kortsluiting hebben voorkomen.

Terug naar mijn vraag, u verwacht natuurlijk een helder ja: werk werkt als water, het zakt alleen naar beneden toe en ja. er is ook kans op waterschade! Maar tot mijn eigen verbazing, en ongetwijfeld ook die van u, zie ik de laatste maanden ook werk terug omhoogstromen! Alsof je een olifant door een hoepel ziet springen! De big four-vrienden melden zich weer in het DGA-plus-domein. De exodus van mensen, naast werk, moet zijn gestopt.

Ik draag binnenkort twee wettelijke controles van grotere organisaties over aan de big four. Met borrelnoot mixed feelings; één cliënt was liever niet gegaan, maar "moest" van een bank die nog geloofd in het oude mantra van superieure big four-kwaliteit. Een andere cliënt zocht na zeven jaar wat meer big four look and feel. Prima, mooi ViO-overdrachtsmomentje ook.

Helaas, maar het goede nieuws: een beetje lucht in de busy season-planning en een kans om weer eens meer na te denken over dingen als: wat gaan we nu met machine learning in de audit doen? En hoe krijgen we ESG opgelijnd in het team?

Werk werkt gelukkig nog steeds als inspiratiebron en niet als waterlek.