Dat je in je loopbaan een bepaald pad bewandelt, hoeft niet erg te zijn. Het wordt wel een probleem als je er te lang in blijft hangen, waarschuwt Omar El Messaoudi.

Discussie Column 30 juni 2022

De sleur

De wekker gaat, de maandag voelt zwaar aan. Met een stijve nek, half dichte ogen loop je richting de badkamer. Je neemt een douche, poetst je tanden, loopt naar de kledingkast en trekt een klaargelegde outfit aan. Je loopt naar de keuken, drinkt een bakje koffie, gaapt nog wat na en scrolt door je telefoon. Binnen een paar tellen heb je alle social media kanalen doorlopen, alle appjes gelezen en wat actualiteiten voorbij zien komen. Met een broodje in je mond trek je je schoenen aan, gooi je je tas over je schouder en vraag je mompelend naar de autosleutels. Je gooit de deur dicht en belt weer aan omdat je je jas bent vergeten. Je gooit de tas op de achterbank, start de auto en neemt een hap van je broodje.

De radio gaat aan, je verlaat het parkeerterrein en kijkt nog snel naar je agenda op je telefoon. Je schrikt, laat je telefoon vallen en ziet dat je bijna de auto voor je hebt geraakt. Je staat in de file. Constant schakelen van één naar twee naar drie en terug. Je beenspieren worden getraind. Ik zie de mensen met een automaat al nee schudden. Je scrolt door je mailtjes terwijl de auto’s weer langzaam beginnen te rijden. Je belt wat mensen, wrijft over je gezicht en zucht. Je praat jezelf moed in om nog even vol te houden en door de zure appel heen te bijten. Een lange tijd verstrijkt en je ziet het pand verschijnen. Je parkeert de auto, gooit de deur dicht, loopt weg, loopt weer terug want je bent je jas opnieuw vergeten. Je scant je pas, stapt de lift in, drukt op de knop met een drie erop, stapt de lift uit en zoekt een werkplek. De vroege vogels hebben de leukste plekken al bezet. De laptop wordt aangesloten, je maakt een ochtendbabbeltje, haalt een kopje thee en gaat staren naar het scherm. In de middag wordt er aan je gevraagd om mee te gaan wandelen. Soms ga je mee, maar vaak niet. Dit keer besluit je te blijven zitten en eet je een broodje achter je scherm.

Het is einde dag, de laptop wordt dichtgeklapt, je stapt de lift in, je drukt op de knop met de letters BG erop, stapt de lift uit en loopt het parkeerterrein op. Een moment later sta je in de file. Een moment later sta je in de keuken een bordje pasta te eten en bekijk je je mailtjes nog even. Iedereen slaapt al. Je ogen vallen ook dicht. De wekker gaat, de dinsdag voelt zwaar aan. Het begint weer opnieuw. Dit gaat elke dag door. Voor sommige mensen zelfs in het weekend. Alsof een cassettebandje op herhaling staat…

Het gaat even niet om de details, maar voor de meeste mensen is bovenstaande herkenbaar. Wanneer je het gevoel hebt dat bijna elke dag hetzelfde is of elke dag zwaar aanvoelt, dan moet je aan de bel trekken. De wereld is enorm, de paden omvangrijk en elke seconde beweegt en verandert er iets op aarde. Is het dan niet zonde om van jezelf een nummertje te maken dat elke dag hetzelfde proces doorloopt. Ik ken veel mensen die al tientallen jaren hetzelfde doen, zonder passie, duidelijke motieven, doelen of plezier. Weinig tot geen verandering. Alsof ze vastzitten in een onzichtbare sleur. Ik ken weinig mensen die al tientallen jaren hetzelfde doen met passie, duidelijke motieven, doelen en plezier.

Wat de hierboven genoemde sleur zo gevaarlijk maakt, is dat mensen het op den duur gaan normaliseren. Mensen verzinnen dan argumenten om het te accepteren. “Ik heb nu wat meer stabiliteit’’, ‘’ik wil geen verrassingen’’, ‘’voor mij is dit prima’’, zijn voorbeelden van uitspraken die je dan hoort. Het vlammetje wat een ieder van ons binnenin heeft, wordt dan langzamerhand gedoofd. Ik zeg niet dat dit per definitie een slechte levensstijl is, of dat alle mensen hiermee te kampen hebben. Ik zeg dat dit zoveel succes in de weg staat. Zoveel talent, ambitie en kracht wordt hiermee de nek omgedraaid. Denk goed na over de volgende vraag. Ben je een wekker of ben je wakker?

Ik ben ook mensen tegengekomen die het als een proces zien waar je even doorheen moet bijten. De bekende zure appel. Deze mensen weten dat het niet oké is, ze vinden het niet passen bij datgene wat ze eigenlijk willen, maar moeten het naar eigen idee wel even doen. Ik heb er ook jarenlang op deze manier naar gekeken. Ondanks dat ik het niet altijd leuk vond en bij mij vond passen, bewandelde ik het pad om uiteindelijk mijn accountantstitel te halen en de dingen te gaan doen die ik écht leuk vind.

Dat je even een bepaald pad bewandelt met wat obstakels, om aan het einde ervan van een prachtig uitzicht te kunnen genieten, is niets mis mee en kun je soms niet omheen. Het wordt wel een probleem als je er te lang in blijft hangen. Als je merkt dat de zure appel zuur blijft, of de gehele mand vol zit met zure appels. Dan moet je een andere keuze gaan maken. Als je merkt dat het maar niet strookt tussen jou en je werkgever, als je merkt dat het werkplezier wegblijft, als je merkt dat de promoties niets met je doen, als je merkt dat je beperkt wordt in je talenten en capaciteiten, waarom blijf je dan op dezelfde voet doorgaan? Waarom zou je nog bij een bepaalde werkgever blijven, als je merkt dat je geen kans krijgt? Waarom zou je een bepaalde studie nog doen, als je merkt dat de boeken je niet bewegen?

Ik heb vele mensen bevraagd over hun doelen in het leven en waar ze nu echt energie van krijgen. In de meeste gevallen stroken hun doelen en datgene waar ze energie van krijgen totaal niet met datgene wat ze doen. Als ik dit dan duidelijk maak, lijkt het alsof er een nieuwe wereld open gaat. Alsof dit de eerste keer is dat men even is gaan nadenken over de dagelijkse bezigheden en de koers die gevaren wordt. Dat is een ander gevaar van de eerder genoemde sleur. Op een gegeven moment merk je niet meer dat je constant door een tunnel aan het lopen bent zonder een duidelijk doel. Je kunt iemand na vijftien jaar weer tegenkomen en opmerken dat er niets veranderd is. Als je dan een gesprek voert over wat die persoon in het leven beweegt, dan lijkt het alsof die persoon plotseling wakker schiet. Een bijzonder fenomeen, dat ik meerdere malen heb meegemaakt.

Sommige mensen begeven zich expres in de genoemde sleur, om tegenover anderen te kunnen bewijzen dat ze het kunnen of omdat ze denken dat er aan het einde van de sleur succes op hen staat te wachten. Binnen de sector waarin ik werkzaam ben, is het algemeen bekend dat de meeste kantoren het bekende piramidemodel hanteren. Veel jonge toekomstige accountants stromen de kantoren binnen en klimmen elk jaar een treetje hoger op de piramide. Hoe hoger je komt hoe nauwer de ruimte wordt, wat betekent dat er velen zullen afvallen en er slechts een aantal zullen doorgaan. Bovenaan de piramide bevindt zich uiteindelijk een functie als partner die door slechts een enkeling bekleed wordt. De meeste jongelingen die binnenkomen kijken op tegen deze functie en stellen als doel om die op een dag te bekleden. In eerste instantie lijkt dit geen slecht idee. Wat ik echter in de praktijk gezien heb, is dat men prooi wordt voor vele valkuilen. Ondanks dat men het werk niet leuk vindt, de studie te zwaar vindt, tegen een burn-out aanloopt of mindere eigenschappen begint te ontwikkelen, wordt er geen afscheid genomen van het gekozen pad.

Als je dan de vraag stelt waarom er niet gekozen wordt voor een andere weg, krijg je bijzondere antwoorden. Ik heb een aantal veel voorkomende antwoorden hieronder op een rijtje gezet:

• Ik heb mijn familie beloofd om partner te worden
• Ik wil aan mijn oude leraren laten zien dat ik het kan
• Ik wil niet opgeven, omdat ik zie dat de andere jaargenoten er ook nog zijn
• Ik wil succesvol zijn
• Ik krijg dan eindelijk het respect en aanzien dat ik verdien.

Weet, beste lezer, dat wanneer jij succes laat afhangen van wat de mensen van je vinden, je nooit succesvol zult zijn. Bij succes gaat het om een innerlijke reis. Wanneer jij datgene wat je doet, behaald hebt of ervaart, aangenaam vindt, het accepteert en het jezelf en wellicht anderen verder helpt, dan kunnen wij over succes praten. Als jij al die moeite echter doet om anderen tevreden te stellen of om bepaalde materiële zaken, status of machtsposities te verkrijgen, zonder dat het innerlijke de goede kant op beweegt, dan kunnen wij niet over succes praten. Je bent dan ten prooi gevallen.

Veel mensen bevinden zich in de hierboven genoemde zogenaamde sleur. Een onzichtbaar, ontastbaar fenomeen dat vele mensen meetrekt en ervoor zorgt dat de zintuigen minder scherp worden. Naarmate je langer in deze sleur zit, lijkt het moeilijker om eruit te komen. Maar als je eenmaal uit deze sleur komt, zal je zien wat je niet eerder gezien hebt, horen wat je niet eerder gehoord hebt en proeven wat je niet eerder geproefd hebt. Dan resteert dus nu nog de vraag: hoe kom ik uit deze sleur?

Daar ga ik in een volgende opinie verder op in. Ga voor nu in ieder geval op vakantie en denk na over wat ik hierboven gemeld heb.