De AFM wordt volgens Pieter de Kok de komende vijf jaar een accountantskantoor 5.0, dankzij de toegang tot ruim achtduizend mini-datasets.

Discussie Column 13 april 2022

AFM wordt meest data driven accountantskantoor van Nederland

Het is natuurlijk al heel lang bekend dat het bij de AFM 'vaktechnisch' wel snor zit. De toezichthouder heeft ook een aandeelhouder met diepe zakken en de continuïteit van de AFM is gewaarborgd. Een ideale setting voor het uit de grond stampen van een innovatief 5.0 accountantskantoor.

Voeg hieraan toe de andere unique selling points, zoals;

• de locatie (hartje Amsterdam)
• hele leuke mensen (gedurende de niet-oob-pilots alleen maar vrolijke en enthousiaste mensen ontmoet
• een hoge mate van professionaliteit
• Hollandse vasthoudendheid en
• toegang tot een mooi internationaal netwerk.

Prachtige ingrediënten. Nog niet overtuigd? Het beste komt nog!

De AFM wordt wat mij betreft het accountantskantoor 5.0, in vijf jaar tijd vanaf nu. Met een groot innovatiebudget, met slimme mensen, maar vooral door toegang tot ruim achtduizend geweldige mini-datasets, die de AFM de komende vijf jaar gaat verzamelen tot een grote Moeder der Aller Datasets. De grootste dataset ooit beschikbaar in de accountancy. Een walhalla voor accountants, een smulkraam, de lekkerste der oliebollen en appelflappen.
Geen enkel accountantskantoor in Nederland heeft zo’n smulkraam. Geen enkel kantoor is in staat deze data-verzameling op te bouwen.

Het is briljant hoe deze transformatie in Den Haag en Amsterdam is bedacht. Eerst splitsen we de markt op in oob- en niet-oob-kantoren en worden eerst de oob-kantoren met zachte hand klaargestoomd en gecoached voor het echte oob-werk. Af en toe een beetje wrijving, maar dat geeft glans.

De volgende stap is minstens zo briljant, bedacht door een mastermind: de niet-oob-markt vijf jaar data voor je laten verzamelen van elke wettelijke controle die wordt uitgevoerd in Nederland in het niet-oob domein en een smulkraam bouwen die fantastisch is. Een Moeder der Aller Datasets, zo uniek en krachtig, dat de AFM vijf jaar de tijd heeft om slimme, zelflerende algoritmes te trainen, die in 2028 het auditwerk kunnen overnemen.

Van toezichthouder naar overheidsaccountants 5.0. Ik weet het, u zag dit niet aankomen, de Tweede Kamer heeft dit niet zien aankomen, onze beroepsorganisatie niet, ik ook niet, niemand niet, zelfs de AFM zelf niet, maar ik vind het nogmaals in een woord: briljant!

Wie is die mastermind? Geen idee. Waarom ben ik zo enthousiast? Ik zie de meerwaarde van de dataverzameling, betaald door en gratis verkregen van de enthousiaste niet-oob-kantoren. Voor zover u het nog niet had meegekregen, vanaf 2022 gaan niet-oob kantoren per wettelijke controle, zes weken na sluiten controledossier, een gestructureerde vragenlijst van de AFM invullen en uploaden.

Doet even u even de ogen dicht en zie voor u een dataset per (middel)grote entiteit die wettelijk is gecontroleerd, die onderstaande deelvelden en gestructureerde data omvat.

Stel u direct voor wat voor geweldige informatie u uit deze dataset kunt ontsluiten als auditor? Houd de ogen net zolang dicht totdat u 'het ziet'. De meeste geweldige dataset ooit, op basis van 2022-2027 bij elkaar verzameld:

• Overzicht van alle wettelijke audits in Nederland per typologie.
• Van elke entiteit de juridische plek in de groep.
• Inzicht van algemeen risicoprofiel van de entiteit.
• Overzicht van Key Audit Risico’s per entiteit en daarmee per typologie.
• Vereiste deskundigheid en aandachtsgebieden om de entiteit en daarmee de typologie te controleren.
• Vereiste tijd die algoritme nodig heeft om de aandachtsgebieden te onderzoeken.
• De gemiddelde audit fee per entiteit (AFM omzetpotentieel 2028 is op basis van vijf jaar tijdsreeksen te voorspellen).
• Audit bevindingen per post per entiteit.
• Materialiteit per entiteit, per audit.
• Urenbesteding per teamlid, per post, per entiteit.
• Fraude events, fraude bevindingen per entiteit.

En zo kan ik nog even doorgaan. U snapt het inmiddels wel. Als ik als kantoor ruim achtduizend van deze datasets heb, dan weet ik dus per typologie en entiteit de key risks en weet ik hoe deze key risks zijn gekoppeld aan audit- en fraudebevindingen. En dat voor vijf jaar keurig op een rij.

Wat moet ik in een data-driven setting dan alleen nog even organiseren om er chocola van te maken? Precies, u dacht hetzelfde als ik: achtduizend datastekkers openzetten naar de 1:1 entiteiten, een Typologie Gebaseerd Zelflerende Machine Learning Algoritme openzetten en draaien maar; alle data periodiek door de AFM Data Wasstraat.
De hogedrukspuit op de key risks en dito posten, de zachte wasborstel en lauw water over de low risk posten en extra wrijven en poetsen op de frauderisico's en een kind kan deze was doen.
De algoritmes doen hun werk. Vanaf heden kunnen deze algoritmes al worden gebouwd en getraind, zodat ze in 2028 ingezet kunnen worden.

Het moet in een dataset van achtduizend entiteiten die in vijf jaar is opgebouwd wel erg opvallen als er entiteiten tussen zitten die rommelen. Met zoveel benchmark data, met opties tot extra uitbreiding en toegang tot de sourcedata, de mogelijkheid om AFM Moeder Der Datasets verder te verrijken met andere data (Belastingdienst, Douane, CBS etc.), vallen de rotte appels (uitgedrukt in financiële overzichten) er zo uit.

Er staat de AFM en Den Haag niets in de weg om de 281 niet-oob kantoren in 2027 te bedanken voor alle inspanningen op het wettelijke controledomein, ze een aanbod te doen om de vrijwillige auditportefeuille voor een goed prijsje ook over te dragen en het AFM Accountantskantoor 5.0 wordt groot succes. Briljant.
Ondernemers krijgen een AFM-certificaat, digitaal gekoppeld aan een door de EU verder in het leven geroepen EU-deponeringsjaarrekening standardformat.

Tot zover de vette knipoog, nu even serieus. Want als lid van het platform Open The Blackbox wil ik toch een oproep doen voor Transparantie Van Ontwerp van de algoritmes die de AFM ongetwijfeld gaat inzetten om het data-driven toezicht op niet-oob-kantoren te organiseren.
De NL-Overheid-reputatie op het gebied van ontwikkelen van non-biased algoritmen heeft een paar deuken opgelopen en ik denk als liefhebber van transparantie dat het goed is als het accountantsberoep meepraat over ontwerp en werking van het AFM-toezicht algoritme.

Er is veel aandacht binnen de Tweede Kamer en de EU voor algoritmen, voor Transparency by Design. Dan is dit een zeer interessante business case om met elkaar te bestuderen; hoe wordt het algoritme getraind, welke variabelen worden verwerkt, welke beslissingen worden geautomatiseerd etc.
Ik heb er van mijn beroepsgroep nog niets over gehoord en dat baart mij zorgen.