Het partnerschap als einddoel en de cultuur van 'up or out' zijn niet meer van deze tijd en zorgen voor afbreuk van talent, aldus Omar El Messaoudi. Tijd voor een andere aanpak.
Discussie ColumnVan massa naar op maat
'Hier wordt een vis niet gedwongen om te vliegen
noch wordt een vogel gedwongen om te zwemmen.'
(Op de muur van een Ottomaanse universiteit)
Als je door de tuinen en langs de historische gebouwen van Istanbul loopt, worden de inspiratie prikkels weer volledig aangewakkerd. Ik stond even stil bij een leercentrum. Op de Ottomaanse universiteiten werd elke student geanalyseerd en geëvalueerd op basis van haar of zijn talenten. De studenten hadden verschillende colleges en paden die werden gebaseerd op de (nog te ontdekken en/of aanwezige) talenten. De studenten werden niet gezien als een massaproduct dat door een standaard consistent proces heen moet om aan het einde van de rit een algemeen vooraf gedefinieerd doel te dienen. Er werd maatwerk toegepast. De focus lag op iemands talent, ambitie en passie. Op basis daarvan werd in samenwerking met de student een flexibel pad gekozen. Gaandeweg kon dat worden aangescherpt, met uiteindelijk als doel de student in zijn/haar kracht te zetten.
Deze universiteiten kunnen vergeleken worden met een prachtige sterke boom. Vanuit alle hoeken stromen studenten met verschillende verhalen, talenten, ambities en doelen binnen (wortels) om uiteindelijk de weg richting de hemel te vinden (de takken die verschillende kanten op wijzen en mooie bladeren en heerlijk fruit bevatten). We zien zowel horizontale groei als verticale groei.
Vanuit Istanbul maak ik weer de koppeling naar Nederland. Ik zoom in op de accountancysector en zoom nog een keer in op de accountantskantoren (onderstaande kan echter van toepassing zijn op alle kantoren met een soortgelijk model). Vanuit alle hoeken stromen beginnende accountants met verschillende verhalen, talenten, ambities en doelen binnen (wortels) om uiteindelijk de weg naar boven te vinden.
Dit keer klopt er echter iets niet aan de boom. Deze bevat geen verscheidenheid aan takken, bladeren en vele soorten fruit. Ik zie alleen een boomstronk. Af en toe is er wel een tak zichtbaar waarvan de bladen al afscheid hebben genomen. Ik wil hiermee natuurlijk niet zeggen dat de kantoren afstervende of niet volgroeide bomen zijn. Ik wil duidelijk maken dat het huidige proces/pad hier wel naartoe kan leiden. Het partnerschap als einddoel en de cultuur van ‘up or out’ zijn niet meer van deze tijd en zorgen naar mijn idee voor afbreuk van talent. Zie ook het onderzoek van de ING naar het partnermodel in de accountancy.
Ik heb veel collega's vroegtijdig de kantoren zien verlaten vanwege deze punten. Collega's die ik hoog heb staan vanwege hun karakter, talenten, kennis en passie. Collega's die ik binnen het kantoor al zag groeien tot enorme takken met prachtige bladeren en fruit. Dat heeft uiteindelijk helaas niet plaatsgevonden. Het resultaat? Een uitstroom van talent en een daling in de instroom van talent. Zonder de juiste voeding en aandacht kan een boom niet groeien. Zonder bomen geen bos.
Ik ben benieuwd wat er gebeurt als accountantskantoren het concept van de Ottomaanse universiteiten gaan toepassen. De beginnend accountant goed observeren en in samenwerking een pad opstellen. Op de horizon zien wij niet het woord 'partner' staan. Op de horizon zien wij bijvoorbeeld woorden als 'hoofd externe verslaggeving', 'compliance officer', 'hoofd innovatie' en 'directeur educatie en ontwikkeling' staan. Als een beginnend accountant het liefst de soft skills aanreikt en goed is onder en met mensen, dan kun je hem/haar laten groeien tot een specialist op het gebied van communicatie. Deze accountant kan dan worden ingezet tijdens belangrijke gesprekken, onderhandelingen en trainingen. De kantoren moeten een broeicentrum worden van talent. De piramide maakt plaats voor de boom. Ik ben ervan overtuigd dat dan de uitstroom zal afnemen en het werkplezier zal toenemen. Wij zien nu nog te vaak dat een grote groep accountants rondom functie manager, of wanneer men de titel (AA of RA) heeft behaald, het kantoor verlaat. Ook zien wij nog te vaak dat studenten/beginnende accountants al vroegtijdig toch kiezen voor een andere functie. Een oproep aan alle accountantskantoren om hierover na te denken en er iets mee te doen. Ik riep dit al een tijd terug en zie dit nu nog steeds gebeuren. Het recente onderzoek van de ING bevestigt dit opnieuw.
Zie ook het boek The 100-Year Life, waarin Lynda Gratton, hoogleraar management practice aan de London Business School, en Andrew Scott, hoogleraar economie, aangeven dat de traditionele ideeën over een lineaire carrière aan het uitsterven zijn. Het 'drietrapsleven' van opleiding, carrière en pensioen, dat in de twintigste eeuw opkwam, verdwijnt. Mensen nemen risico's en experimenteren, en werkgevers moeten een meer individuele aanpak hanteren, wordt onder meer in het boek aangegeven.
Laten wij daarom niet wachten op onderzoeken en prikkels van buitenaf, laten wij zelf de verandering teweeg brengen.