Hoe blijf je als accountant, met de toezichtstaken die je hebt, nog een vertrouwenspersoon voor het mkb? John Weerdenburg over de Wwft en een ongemakkelijke spagaat.

Discussie Column 12 oktober 2022

Dubbelrol duwt accountant in spagaat

In 2021 hebben accountants in het kader van de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft) 2.741 meldingen van ongebruikelijke transacties gedaan. Van al die meldingen waren er 1.171 verdacht, oftewel ruim veertig procent. Van die meldingen is 95 procent doorgezet op basis van een subjectieve indicator. Accountants geven hiermee invulling aan hun maatschappelijke taak, waarbij ze soms tegelijkertijd in een ongemakkelijke spagaat schieten. Want hoe blijf je als accountant, met alle toezichtstaken die je hebt (vaak ook nog onbezoldigd), nog acteren als vertrouwenspersoon voor het mkb? 

De combinatie van de Wwft en de NOCLAR-regelgeving zorgt voor een herkenbare spagaat. De Wwft bepaalt dat een accountant al een meldplicht heeft bij een enkel vermoeden van witwassen, waaronder belastingfraude. Hiervan is bijvoorbeeld sprake als een klant opzettelijk een verkeerde aangifte indient, of een aangifte achterwege laat.

Een voorbeeld uit de praktijk: stel, je ziet als accountant dat je klant privékosten zakelijk in mindering wil brengen op de (belastbare) winst. Volgens de NOCLAR (er is sprake van een bewuste niet-naleving van wet- en regelgeving) moet je je klant hierop aanspreken. Dat levert vaak discussie op tussen jou en je klant om dit ongedaan te maken (verwerken in rekening-courant directie of kapitaal). Gelukkig is daarmee de kous dan wel af; je klant heeft passend gereageerd en de overtreding is ongedaan gemaakt. Eind goed, al goed. Toch? Nee, toch niet. Namelijk níet voor de Wwft! Die wet schrijft voor dat er in dergelijke gevallen toch een melding moet worden gedaan bij de Financial Intelligence Unit (FIU). Ondanks het feit dat de ongebruikelijke transactie (na redressering) niet langer verdacht is.

Als ik dit bij een Wwft-cursus vertel, kijken de deelnemers me doorgaans met grote ogen aan. “Als dit écht zo is, heb ik nog wel wat meldingen te doen…”, is dan de vaak verzuchte reactie.

Terug naar de praktijk. Ga jij je vermoeden van witwassen nog wel melden, nadat je alles bediscussieerd hebt met je klant én de overtreding ongedaan gemaakt is? Ik denk van niet, Omdat dit de vertrouwensband met je klant ondermijnt. Jouw corrigerende vermogen als kritische accountant heeft al aanwijsbaar effect gehad, dus waarom zou je nog melden?

Let op, dit wil niet zeggen dat het vermoede witwasincident hiermee een afgesloten hoofdstuk is in je dossier. Het vertoonde gedrag van je klant moet je namelijk wel meewegen bij de beoordeling van het risicoprofiel Wwft. Hier zal een hoger risicoprofiel uit voortkomen, waardoor je scherper zult focussen op de belastingmoraal van je klant dan voorheen. En zo geef je - ook zonder melding van een ongebruikelijke transactie - toch weer invulling aan de maatschappelijke taak die je als accountant hebt.