John Weerdenburg pleit voor een situatie waarin accountants geheimhouding hebben naar derden, maar niet naar elkaar. Ook niet als de opvolgend accountant van een ander kantoor komt.

Discussie Column 20 januari 2022

Geef ons een gezamenlijke paraplu voor geheimhouding

Mkb-accountants hebben een belangrijke maatschappelijke rol bij fraudebestrijding. Vanuit de Wwft hebben accountants daartoe een toezichthoudende taak gekregen, die vraagt om continue alertheid. Op onderdelen geeft de NBA hier een wat onbegrijpelijke, eigen draai aan. Tijdens het collegiaal overleg met een opvolgend accountant mag de overdragend accountant namelijk niet kenbaar maken dat er een melding voor een ongebruikelijke transactie is gedaan, of dat dit werd overwogen. Welke gedachtegang gaat hierachter schuil?  

De NBA heeft in de VGBA bepaald dat het een accountant verboden is om in het collegiale overleg met de opvolgend accountant informatie te verstrekken over een (mogelijke) melding van een ongebruikelijke transactie. Dat klinkt als een uniforme, in beton gegoten regel. Inderdaad, 'klinkt als', want vindt er collegiaal overleg over een cliënt plaats binnen je eigen accountantsorganisatie, dan is het wél toegestaan om die informatie te verstrekken. Komt de opvolgend accountant daarentegen van buiten de eigen accountantsorganisatie, dan moeten alle rolluiken onmiddellijk naar beneden. Het collegiaal overleg verwordt dan in zekere zin tot een obligaat gesprek, dat beide partijen in een vervelende positie brengt. Het vileine daarbij is dat de ene partij (de overdragende accountant) zich daar wel van bewust is en de andere niet.

De overdragende accountant weet namelijk dat hij de opvolgend accountant niet het gehele verhaal mag vertellen, wat voor personen met een sterk moreel besef vrij bezwaarlijk is. Tegelijkertijd hoopt de opvolgend accountant een 'neutraal pakketje' van de overdragend accountant in ontvangst te nemen, zonder tikkende lading. Kopje koffie erbij, klaar. En daar gaat het mis met die gewenste maatschappelijke rol bij fraudebestrijding. Wanneer jij als accountant niet weet dat er mogelijk wat speelt, zit je heel anders op je stoel dan wanneer je die informatie wel hebt. Dan ben je namelijk wél extra alert op nieuwe signalen, op ander gedrag en aparte activiteiten. Je kunt zaken makkelijker met elkaar verbinden en conclusies trekken. Het zwijgen zorgt er ook niet voor dat ongewenst gedrag van de cliënt wordt ontmoedigd, wat stakeholdersbelangen kan schaden.

Naar mijn mening moet geheimhouding - die dienstbaar is aan fraudebestrijding - daarom worden gefaciliteerd 'onder de paraplu' van accountants. Met andere woorden: Ik pleit voor een situatie waardoor accountants geheimhouding hebben jegens derden, maar niet jegens elkaar (vergelijkbaar met gedeelde geheimhouding bij artsen).

In het kader van de toezichttaak van de Wwft geeft de VGBA hier ook ruimte voor, gezien artikel 17 lid 1 a*. Hierin staat het algemeen belang centraal. Daarom ben ik ook oprecht benieuwd naar de gedachtegang van de NBA. Ik snap hem niet.

Noot
* De accountant betrekt in zijn besluitvorming om op grond van artikel 16, onderdelen b tot en met e, al dan niet tot het verstrekken van vertrouwelijke gegevens of inlichtingen over te gaan:
- de belangen van betrokken partijen en derden, waaronder het algemeen belang;
- de betrouwbaarheid, volledigheid en onderbouwing van die gegevens of inlichtingen; en
- de wijze waarop en de persoon of de entiteit aan wie die gegevens of inlichtingen worden verstrekt.