Margreeth Kloppenburg las een boek van een onderzoeksjournalist, die fel van leer trekt tegen ons land en het klimaat dat we hebben geschapen voor holdings. Ook een boodschap voor accountants?

Discussie Column 23 september 2021

Nederland als Gomorra?

Terwijl ik echt veel meer zin had in het vederlichte, maar oh zo fijn geschreven boek 'De zomer van 1927' van Bill Bryson, vond ik van mezelf dat ik eerst het boek 'Gomorra' van onderzoeksjournalist Roberto Saviano nu echt eens moest lezen. No excuse. Dat kwam zo. Op 30 juli jongstleden stond er naar aanleiding van de moord op Peter R. de Vries in NRC Handelsblad een opinie van zijn hand.
Dat begon al behoorlijk intens: "Ik richt me tot jou, Nederland. Ik richt me tot de Nederlanders met de vraag: kennen jullie jezelf nu echt zo slecht? Heeft Nederland nu echt zo'n vertekend zelfbeeld? Nederland is een van de misdadigste landen ter wereld. Ik weet het, hier zal de lezer zijn wenkbrauwen optrekken of zijn voorhoofd fronsen. Een enkeling leest niet meer door."

Daar had hij mij. Ik las zijn opinie juist wel door nu, want ik moest onderkennen dat ik zijn boek Gomorra weliswaar vaker voorbij had zien komen toen het uitkwam in 2007, maar dat ik het niet had gelezen. Gomorra (naar Sodom en Gomorra, de steden die in de bijbel Gods toorn over zich afriepen door slechte praktijken) gaat over de maffiaclan de Camorra, of zoals Salviano het noemt: een holdingcompany, met investeringen en connecties wereldwijd. Hij beschrijft in zijn boek van binnenuit (!) de werking van het 'Systeem'.

Ik voorzag dat zijn boek een pittige exercitie zou worden qua meedogenloos geweld (dat klopte) en dat terwijl mijn kinderen al wegzappen als er een martelscene met herkenbare ketchup langskomt "voor mama, want die kan daar niet tegen".
Maar dat is natuurlijk een waardeloos excuus om je kop in het zand te steken. Als ik het al niet kan lezen, hoe moet het dan zijn om er daadwerkelijk mee te leven? Want ook Roberto Saviano zelf moet, sinds de publicatie van zijn boek, nog steeds iedere dag van zijn leven beveiligd worden. 
Er is - voor degene die wel liever kijken dan lezen - ook een Netflix-serie verschenen naar aanleiding van zijn boek over de Camorra. Ironisch genoeg heeft de serie ertoe geleid dat leden van de Camorra letterlijk de quotes gebruiken en het gedrag van de acteurs imiteren. Vergelijkbaar met hoe andere maffiosi The Godfather nadoen.

Wat ik maar wil zeggen: Het gegeven dat deze man de moeite doet om een opinie voor een Nederlandse krant te schrijven is, gezien zijn staat van dienst en ongelofelijke moed, reden genoeg om er ook hier op dit platform bij stil te staan.
Want in de opinie trekt hij zeer fel van leer tegen ons land en het klimaat dat we hier hebben geschapen voor holdings. Ik citeer opnieuw: "Nederland gunt de grote vennootschappen van het hedendaagse kapitalisme niet alleen fiscale voordelen. Ook dankzij veel andere privileges verhuizen vennootschappen naar jullie toe. Holdings met een praktisch afwezige fiscus, vennootschapsbesturen met ongekende flexibiliteit, een snel rechtsapparaat in dienst van fiscale kwesties en zonder bureaucratie; een paradijs voor multinationals, met een systeem van fiscalisten, belastingconsulenten, adviseurs, soepele administrateurs die snel kunnen handelen, met als enig doel om geld, poen te verdienen."
He, dacht ik, hij noemt 'accountants' niet. Is dat omdat de beroepsgroep van accountants keurig verschoond blijft van al deze ellende? Of is er toch wel een reden om de opinie van Roberto Saviano (en zijn boek) te lezen en zijn waarschuwing aan ons, als land, eens met elkaar te bespreken? Ik ben benieuwd naar jullie antwoord.