De snelle ontwikkeling van vaccins tegen corona inspireerde Omar El Messaoudi: waarom werken we niet op een vergelijkbare manier aan een vaccin voor audit kwaliteit?

Discussie Column 12 februari 2021

Audit Vaccin

Om tunnelvisie te voorkomen kijk ik ook graag naar andere sectoren, om te zien welke lessen wij daaruit kunnen trekken. Binnen onze sector zijn wij bijvoorbeeld druk bezig om consensus te krijgen over 'auditkwaliteit'. Een belangrijke pijler, waar minister Wobke Hoekstra ook mee kwam. Diverse werkgroepen lijken nu bezig te zijn om dit begrip te verduidelijken. Als je accountants spreekt zie je nog te veel vraagtekens. Wie zijn er nu mee bezig dan? Waar staan wij op dit moment? Waarom duurt het zo lang? Hoe moeten wij de audit inrichten om tot die gewenste kwaliteit te komen? Wat is die gewenste kwaliteit? Het zijn maar een paar voorbeelden van de vragen die nu de ronde doen. Dit debat is immers al een tijdje gaande en lijkt nog niet tot het gewenste geleid te hebben: consensus over wat auditkwaliteit nu is en hoe wij tot die kwaliteit komen. Verschillende papers zijn er al aan gewijd, maar we zijn er nog steeds niet!

Afgelopen tijd heb ik de biofarmaceutische industrie in de gaten gehouden, om de strijd te zien tussen grote partijen die allen aan het zwoegen zijn om hetzelfde doel te behalen: die ene vaccinatie op de markt brengen. Pfizer, Moderna, AstraZeneca, Curevac, Sanofi, Novavax en noem maar op. Elke dag lijken er nieuwe bij te komen. De nieuwkomers proberen van de fouten van de frontrunners te leren en te innoveren, om vervolgens een voorsprong te nemen. Zo kwam bijvoorbeeld Vaxart plotseling om de hoek kijken, die in plaats van het toedienen van een vaccin via de naald een pil aan het produceren is die gewoon op kamertemperatuur gestald kan worden en die je later wellicht zo bij het Kruitvat kunt ophalen. Binnen een mum van tijd komen er zo veel producten op de markt en worden innovatieve ideeën in de zesde versnelling gegooid. En dat terwijl elk vaccin eerst door een aantal langdurige fases heen moet en goedkeuring van bijvoorbeeld de FDA of EMA plaats moet vinden, voor men de markt op kan. Nu gaat het hier om mensenlevens en is dit uiteraard een extra stimulans. De belangrijkste stimulans.

Toch moest ik ook vaak aan onze accountancysector denken. Waarom introduceren wij niet een Audit Vaccin? Wij veranderen de EMA (is Europees, maar hier slechts als voorbeeld genomen) in de NBA (of een daartoe bevoegde instantie) en geven alle accountantskantoren de mogelijkheid om met een vaccin te komen. Dat gaat vervolgens door een aantal fases en na goedkeuring door de desbetreffende instantie wordt het binnen de sector uitgerold en kan ieder kantoor er gebruik van maken. De AFM houdt toezicht op het proces. Wanneer een ander kantoor met een verbeterd recept komt, wordt dat uitgerold en neemt de plaats van de vorige over. Door concurrentie, een duidelijk doel en toezicht en goedkeuring door daartoe bevoegde instanties, zie ik het proces om te komen tot een duidelijke definitie van kwaliteit en verbeterde auditmethodiek ontwikkelen, versnellen en flexibeler worden. Immers, kwaliteit en methodiek staan ook niet stil en zijn onderhevig aan de veranderende omgeving.

Het moet een continu proces worden, waarbij de gehele sector wordt betrokken en we met zijn allen tot consensus proberen te komen. Ook de vergelijkbaarheid krijgt hiermee een injectie. Als de meeste kantoren volgens dezelfde norm werken, kunnen er betere vergelijkingen getrokken worden. Giet de resultaten in een mooi online platform en je hebt per kantoor de resultaten inzichtelijk. De mogelijkheden zijn onbegrensd. Na kwaliteit en methodiek kun je als sector vervolgens kijken naar andere thema’s als duurzaamheid, diversiteit en relevantie.

Uiteraard moet men nog om tafel zitten om het een en ander nader uit te werken. Zo zullen er vragen naar voren komen als: zijn alle kantoren verplicht om het gekozen vaccin te gebruiken? Hoe gaat de daartoe bevoegde instantie hier toezicht op houden? Wie gaat het proces van ontwikkelen en implementeren van het vaccin bij de kantoren bekostigen? Ondanks vragen die opkomen ben ik er toch van overtuigd dat wij nieuwe paden moeten bewandelen, om de sector nog sterker te maken.

Over wandelen gesproken. Ik wandelde een keer door de gang bij een klant (toen het nog kon), om een bakje koffie te scoren. Op de muur zag ik een blaadje hangen, met daarop de volgende tekst:

The electric light did not come from the continuous improvement of candles.
(Oren Harari)