Marjan Heemskerk

Hoe meer bedrijven over duurzaamheid en klimaat opnemen in hun jaarverslag, hoe belangrijker het wordt dat niet alleen het maatschappelijk verkeer weet waar deze informatie te lezen is.

Discussie Column

Accountants aan het werk na het Glasgow-akkoord

Na lang beraad is er vorige maand een klimaatakkoord bereikt in Glasgow. Voor velen gaat dit akkoord niet ver genoeg in het beperken van de opwarming van de aarde. Maar na een ruim etmaal uitloop waren de aanwezige leiders toch vooral blij dát er een akkoord was bereikt.
Hoe nu verder? Want we moeten nú aan de bak naar aanleiding van dit Glasgow-akkoord. Het kan deze keer niet alleen blijven bij mooie woorden, maar iedereen, overheden, bedrijven, particulieren, moeten aan de slag om de aarde te beschermen.

Voor bedrijven zal dit betekenen dat ze dit ook moeten laten zien. Hoe kan de buitenwereld weten waar bedrijven mee bezig zijn op het gebied van verduurzaming en klimaat? Naast de geijkte persberichten en online uitingen, is het jaarverslag een perfect voorbeeld van mogelijkheden van een onderneming om te laten zien waar ze mee bezig zijn. De toelichtingen in de jaarrekening en het jaarverslag van de directie wordt hiermee steeds belangrijker.

Hebben wij daar wel verstand van?

De accountant zal deze toelichtingen en voorspellingen rondom duurzaamheid en klimaat van bedrijven ook moeten gaan controleren. Maar dan lopen we wel tegen een probleem aan: Hebben wij als accountants voldoende verstand van dergelijke statements? Weten wij iets van duurzaamheid en klimaat? Wat is bijvoorbeeld de voorspelde CO2-reductie van een geplande investering waarover de directie het heeft in het jaarverslag? Momenteel wordt er in de opleiding van accountants nog geen (of anders zeer beperkt) aandacht besteed aan dergelijke controles. Terwijl de verwachting van het maatschappelijk verkeer natuurlijk wel is dat we hier iets van vinden als het in een jaarrekening staat.

Het maatschappelijk verkeer weet de informatie niet te vinden en is wantrouwend

Dat brengt me meteen op een ander probleem: Weet het maatschappelijk verkeer wel dat ze dergelijke informatie in de jaarrekening kunnen lezen? En dat wij daar als accountants vervolgens iets van vinden? Een tijd terug werd ik geïnterviewd voor een grote financiële instelling. Daar ging het ook over de informatie die in het jaarverslag stond. De vraag van de interviewer was of hij de informatie van de directie in het jaarverslag wel kon vertrouwen. "Want als er staat dat de CO2-reductie van de onderneming de afgelopen vijf jaar met tien procent is afgenomen, hoe weet ik dan dat de directie dit niet gewoon verzint?"

Hier stuiten we op een breder probleem, waarin het maatschappelijk verkeer niet helder heeft wat onze taken zijn. Maar ook niet wat er te lezen is in een jaarverslag en toelichtingen van de jaarrekening van een onderneming. Hoe meer bedrijven over duurzaamheid en klimaat opnemen in hun jaarverslag, hoe belangrijker het wordt dat niet alleen het maatschappelijk verkeer weet waar deze informatie te lezen is.

Maar ook hoe belangrijker het wordt dat we duidelijk gaan maken wat wij nu eigenlijk allemaal doen. Want ook naar aanleiding van dit Glasgow-akkoord is er weer extra werk voor ons als accountants.

Wat vindt u van deze column?

Reageer

Marjan Heemskerk is registeraccountant. Sinds 2016 blogt en vlogt ze als The Happy Financial over persoonlijke financiën en bespreekt thema's voor ondernemers in het mkb. Eerder werkte ze bij PwC, BDO en Witlox Van den Boomen.

6 reacties

Jan Weezenberg


Uitspraak van een Nobelprijs winaar:

"A wealth of information creates a poverty of attention".

Herbert A. Simon

Ik ben het daar mee eens.

Vriendelijke groet,

Jan Weezenberg

Alexander Vissers

"Moeten aan de slag om de aarde te beschermen"? Dat valt allemaal wel mee. Maar feit is dat er CO2 en klimaatrapportage in de EU staat aan te komen. Het hele verhaal zal zich toespitsen op een aantal ondernemingen die nu ook al kwantitatieve gegevens verzamelen, en deels CO2 emissie rechten inkopen. vliegtuigmaatschappijen die kerosine statistieken voeren, transportmaatschappijen die dieselstatistieken voeren, elektriciteitsmaatschappijen die kolenstatistieken voeren petrochemie die massabalansen opstelt, ondernemingen waar de CO2 reductie al jaren op de agenda staat. Klimaat speelt verder misschien nog een rol voor verzekeraars maar zeg nou eerlijk, is ons klimaat nu zoveel anders dan 50 jaar geleden, hebben bedrijven veel moeten veranderen vanwege de 2 graden stijging van de gemiddelde temperatuur boven land in West-Europa? Nee, eigenlijk helemaal niets. Voor de gemiddelde onderneming zal het een betekenisloos verhaal blijven, hooguit wat plichtmatige dooddoeners. Zoals de voorbeelden van Jan Jansen al aangeven is niemand gebaat bij tweede orde doorrekeningen. Dat ter relativering. De behoefte aan standaarden is echter evident, zonder duidelijke norm geen toetsing en geen attestatie.

Jan Jansen

Alleen al het simpele vraagstuk 'ik bouw in Nederland een hypermoderne relatief-schone fabriek (-25% uitstoot per unit) ter vervanging van mijn oude meer vervuilende maar nog niet geheel afgeschreven fabriek in de UK en verwacht dat door het schonere imago de vraag naar mijn product met 30% stijgt' kun je op 5 manieren interpreteren voor wat betreft de vraag 'hoe luidt de CO2-reductie van deze investering'?

Jan Jansen

CO2-uitstoot meten is voor een accountant denk ik niet te doen als hij het goed wil doen, laat staan CO2-uitstootreductie berekenen.
De maand-facturen van Essent en van Athlon optellen en ‘omrekenen’ naar CO2-uitstoot met een omrekentabelletje lukt vast nog wel, maar geef je daarmee een getrouw beeld?

Casus:
Een hovenier uit Zwolle verwijdert een eikenboom (van 10 jaar oud, gezond en wel) uit een tuin in Enschede. Hij rijdt met zijn dieselbus (C-label) naar de tuin maar tankt daarvoor eerst in Duitsland. Zijn kettingzaag is elektrisch. Deze heeft hij op de zaak met groene stroom (grijze stroom met groen-certificaten) opgeladen. Op locatie moet hij de kettingzaag halverwege nog eens opladen (met grijze stroom van de klant). De eik gaat naar een biomassacentrale in Duitsland, via een bedrijf in Utrecht waar hij deze zelf aflevert. Hij legt de volgende dag gras op de plek waar de eik stond. Op de terugweg gaat hij bij zijn moeder langs om daar samen met zijn collega te eten (rundervlees met sojabonen) alvorens hij de bedrijfswagen op de zaak parkeert en met een Uber (Tesla) naar huis gaat.
Vraag 1: Hoeveel CO2 stoot hij uit?
Vraag 2: Hoeveel CO2 stoot hij uit als hij een elektrische bus koopt?
Ja, de casus is op microniveau, maar het bovenstaande gebeurt natuurlijk ook ‘groot’ wanneer het gaat over de bouw van fabrieken e.d.. Bovenstaande micro-kwesties worden dan al snel materiële CO2-vraagstukken.
Al deze haken en ogen vereisen ofwel rule-based-normen waaraan de accountant moet toetsen (pakweg een pagina of 1000 aan regels) wat (gegarandeerd!) tot onwerkbare situaties leidt, of een principle-based aanpak wat tot enorme interpretatieruimte gaat leiden.

Als accountants soms al een jaar nodig hebben om ‘omzetreductie’ te berekenen in de NOW, dan gaat CO2-reductie toch helemaal onwerkbaar worden?
CO2-uitstoot(reductie) berekenen klinkt heel aantrekkelijk en ontzettend relevant, maar ga er maar eens aanstaan…

Jan Weezenberg

@Jan Bouwens 8 december 2021

Geachte Heer Bouwens,
Jaren geleden constateerden de Heer Dirven en ik dat het bij rapporteren altijd gaat om de kernvraag "Zijn de goede berichten waar, zijn de slechte berichten volledig ".

Die beoordeling is situatie gebonden en hangt af van wat het beste uitkomt voor de rapporteur.
Dat is afhankelijk van het persoonlijk belang van de rapporteur.

In dit evidente voorbeeld kan slechts gelden "wie zwijgt zit fout "
Prachtige standaard !


Vriendelijke groet,
Jan Weezenberg

Jan Bouwens

Uit onderzoek blijkt dat een te groot aantal bedrijven verantwoording aangaande ESG zeer strategisch inrichten. Als ze er goed in zijn, staat de maatstaf voorop, zo niet dan wordt hij niet genoemd. We hebben dus behoefte aan standaarden omtrent rapportering en attestering.

Reageren op een artikel kan tot drie maanden na plaatsing. Reageren op dit artikel is daarom niet meer mogelijk.

Aanmelden nieuwsbrief

Ontvang elke werkdag (maandag t/m vrijdag) de laatste nieuwsberichten, opinies en artikelen in uw mailbox.

Bent u NBA-lid? Dan kunt u zich ook aanmelden via uw ledenprofiel op MijnNBA.nl.