Wilbert Geijtenbeek

Het video-interview is onderdeel van een reeks van de NBA, onder de titel Getekend.

PwC-partner Jacobina Brinkman begon haar loopbaan bij de controlepraktijk van KPMG. Ze stapte in 2012 over naar PwC. In haar hoedanigheid als audit partner is zij verantwoordelijk (geweest) voor de jaarrekeningcontrole van diverse Nederlandse multinationals en dochterondernemingen van internationale grootbedrijven. Bekende gecontroleerde organisaties waarvan zij bij de jaarrekeningcontrole betrokken was/is, zijn Randstad, Arcadis, KPN, FrieslandCampina en AkzoNobel.

Nieuwsgierigheid als Rode Draad

Voor Jacobina Brinkman komt haar beroepskeuze voort uit nieuwsgierigheid. Ze was goed op school, vooral in de cijfervakken, en koos voor de opleiding accountancy. In het interview benadrukt ze echter het belang van de menselijke kant van het beroep. "Je mag overal vragen stellen en uitzoeken hoe een organisatie werkt. Voor een nieuwsgierig persoon is dat fantastisch."

Mensenkennis hoort bij het vak, zo is de rode draad van haar interview met Janine Abbring. Brinkman werd bevraagd over hoe ze omgaat met de spanningen in haar vak. Ze deelt anekdotes die die spanning illustreren. Prominent in haar interview is de spanning tussen het belang van de controlecliënt om een goedkeurende verklaring te bemachtigen en het belang van de accountant om een grondige jaarrekeningcontrole te doen. Brinkman: "Je kunt niet altijd alles goedkeuren. Hoewel ik niet veel niet-goedkeurende verklaringen heb gegeven, betekent dat niet dat ik op het pad daar naartoe niet heel kritisch ben."

'De beurskoers kelderde'

'We gaan geen goedkeurende verklaring geven, want we zijn te veel bezig met het bedenken waarom iets wel goed zou zijn.'

Ze vertelt over een buitenlandse gecontroleerde organisatie, waarvan zij de jaarrekeningcontrole van de Nederlandse werkmaatschappij voor haar rekening nam. Brinkman: "Het verkrijgen van informatie verliep moeizaam, stukken ontbraken en alles ging traag. Zelfs op zondag zaten we met ons team nog te werken, wat zeldzaam is. Op een zekere zondagochtend werd ik wakker en dacht: de switch moet om. We gaan geen goedkeurende verklaring geven, want we zijn te veel bezig met het bedenken waarom iets wel goed zou zijn. Vanaf dat moment besloot ik met het team dat we ons werk zorgvuldig en volledig zouden afronden, zonder ons blind te staren op het behalen van een goedkeurende verklaring. Dat besluit voelde als een kantelpunt."

Het team voelde dezelfde opluchting, vertelt Brinkman. Maar voor de gecontroleerde organisatie had de beslissing om geen goedkeurende verklaring te geven aanzienlijke gevolgen. De publicatie van de jaarcijfers moest door het moederbedrijf worden uitgesteld. De beurskoers kelderde als gevolg daarvan. Brinkman: "Bij dergelijke momenten voel je de druk van commerciële belangen. Maar juist dan moet je je rug recht houden."

Omgaan met conflict

Brinkman onderstreept het belang van karaktereigenschappen voor de beroepsgroep. Voor accountants is het aangaan van conflict essentieel. Ze illustreert dat aan de hand van haar ervaring met een Nederlands beursgenoteerd bedrijf met een dochtervennootschap in het buitenland, waar het lokale auditteam tegen problemen aanliep. De controlecliënt vroeg haar om het lokale auditteam te vervangen. Brinkman: "De klant in het buitenland zei dat wij ter plekke een waardeloos team hadden. Maar ons team wisselen? Dat doen we niet zomaar."

Brinkman boekte een vlucht en bezocht haar lokale collega's, om te onderzoeken wat er aan de hand was. De lokale cfo die kritisch was op ons auditteam schoof ook aan, herinnert Brinkman zich: "Ik kwam de kamer binnen waar we die vergadering zouden hebben met de klant, ons team en ons. De spanning was om te snijden. Dat kon je voelen. Daarna ben ik met ons team gaan lunchen. De senior manager van ons team zei dat hij hier al dertien jaar werkte en dat dit zijn meest stressvolle klant ooit was." Brinkman besloot het team niet te vervangen. Integendeel. Ze ontdekte dat er veel mis was met de lokale cfo. "Die maakte er een potje van. In Nederland ging ik naar de cfo van de groep en zelfs naar de raad van commissarissen, om te vertellen wat ik daar had gezien en dat ik me zorgen maakte. Wat wij zagen, was een uiting van heel veel andere dingen die ook helemaal niet goed gingen." De lokale cfo werd dan ook vervangen, in plaats van het lokale controleteam. Brinkman: "Je moet de moed hebben om dat bespreekbaar te maken, zelfs als dat betekent dat je iemand moet aanspreken op zijn functioneren. Uiteindelijk is men ongelooflijk dankbaar dat we dat gemeld hebben."

Lessen voor accountants

'Het is belangrijk om nieuwsgierig te blijven naar wat echt speelt.'

Volgens Brinkman speelt duurzaamheid een steeds grotere rol in de accountancy, naast de traditionele financiële verslaglegging. Ze benadrukt het belang van menselijk contact en waarschuwt voor de valkuil van te veel tijd achter de laptop. "Het is belangrijk om nieuwsgierig te blijven naar wat echt speelt", zegt ze. Aan jonge accountants geeft ze de tip om altijd te reflecteren op hun impact na vergaderingen en interacties.

De video is live te zien via het YouTube-kanaal van de NBA. Het interview is ook als podcast op Spotify te beluisteren.