Ronald Bruins

Of de beleggersverenigingen blij zijn met de komst van de CSRD? "Je mag een duidelijke ja opschrijven", zegt Armand Kersten, head of European Affairs bij de VEB. "Het schept duidelijkheid over de duurzaamheidsambities van ondernemingen, het dwingt tot verdere uniformiteit, waardoor we bedrijven kunnen vergelijken op dit vlak en al met al wint hierdoor verduurzaming aanmerkelijk aan belang."

Rients Abma: 'Duurzaamheidsinformatie moet te vergelijken zijn, net zoals dat door de totstandkoming van IFRS bij financiële verslaggeving gebeurde.'

Rients Abma, directeur Eumedion, zegt altijd al groot voorstander te zijn geweest van meer consistente en vergelijkbare duurzaamheidsinformatie. "Die informatie wordt voor institutionele beleggers ook steeds belangrijker bij het nemen van beleggingsbeslissingen. Consistent en vergelijkbaar zijn daarbij voor ons wezenlijke kenmerken. Duurzaamheidsinformatie moet te vergelijken zijn, net zoals dat door de totstandkoming van IFRS bij financiële verslaggeving gebeurde. Eigenlijk willen we ook wereldwijde standaardisatie, maar dat zal pas heel geleidelijk en met horten en stoten plaatsvinden."

Geen grote verrassingen 

Gaan beleggers schrikken, als de eerste CSRD-rapportages in het eerste kwartaal van 2025 worden gepubliceerd? Doet het iets met beurskoersen? Kersten: "Ik sluit het niet uit, maar ik verwacht het niet. Er zijn veel ondernemingen die allang naar dat punt toewerken en veel van de informatie over duurzaamheid ook al voorgaande jaren hebben gedeeld. Grote verrassingen zullen er daarom niet zijn. Alleen als blijkt dat ondernemingen iets hadden moeten rapporteren, maar dat niet hebben gedaan of misleidend zijn geweest, zou dat reuring kunnen veroorzaken. Daar geldt eigenlijk hetzelfde voor als bij het financiële deel: als we bewust wangedrag constateren, schromen we niet om actie te ondernemen; eventueel zelfs juridisch. Dat hebben we in het verleden ook gedaan. Maar goed, daar gaan we op dit moment niet van uit."

Volop mee bezig

De CSRD-rapportage begint met een assesment van wat in duurzaamheid materieel is voor de onderneming, constateert Abma. "Daar moet je als onderneming wel stappen hebben gemaakt, anders lig je achter op schema. Ik merk ook dat de beursgenoteerde ondernemingen die wij spreken rond algemene vergaderingen van aandeelhouders daarmee al volop bezig zijn.

'Het is niet alsof het rapporteren over duurzaamheids- aspecten nu ineens uit de lucht komt vallen.'

Sommigen hebben het al achter de rug. Anderen moeten het nog finetunen. Ook op basis van de laatste guidelines van de European Financial Reporting Advisory Group. De European Sustainability Reporting Standards (ESRS) zijn pas in het najaar van 2023 door de Europese Commissie vastgesteld. En EFRAG is ook nog steeds bezig met Q&A's. Het is nogal een dynamisch proces. Dus geen enkele onderneming kan nu al helemaal klaar zijn voor de ESRS en de CSRD. Maar ik zie wel dat de meeste ondernemingen de dubbele materialiteitsassessment aan het finaliseren zijn. Op basis daarvan verwacht ik niet meteen dat er schokkende, nieuwe informatie vrijkomt. Het is niet alsof het rapporteren over duurzaamheidsaspecten nu ineens uit de lucht komt vallen. Daar hebben de meeste ondernemingen al een lange historie in. Ook omdat veel institutionele beleggers al bij ondernemingen vroegen om duurzaamheidsinformatie. Dit is al tien jaar gaande."

Armand Kersten: 'Er zullen onvolkomen- heden in zitten en dat vinden we op zich niet erg.'

Is er chocolade van te maken? 

Waar let de VEB op bij de duurzaamheidsrapportages? Kersten: "Dat we beter geïnformeerd zijn dan voorheen. Maar ook voor onze achterban: is de informatie te begrijpen? Kunnen we er chocolade van maken? Of is het een stortbak van gegevens waar je als lezer maar moeilijk uitkomt? We willen inzicht krijgen in waar de onderneming staat in de duurzaamheidstransitie en bij de duurzaamheidsplannen. Welke voortgang wordt er geboekt? Kortom, het moet niet alleen wettelijk correct zijn, maar ook goed worden uitgelegd. Ik verwacht voor het eerste kwartaal van 2025 dat dat rapporteren met horten en stoten gaat. Er zullen onvolkomenheden in zitten en dat vinden we op zich niet erg. Daarom ook kunnen we nu nog leven met een beperkte toetsing door de accountant. Dat gezegd hebbende, willen we wel terugzien dat een bedrijf er serieus werk van maakt. Dat de werkwijze daarna moet inslijten is logisch."

Scherp zijn op assesments

Een internationaal beursgenoteerd bedrijf stelde wel over waterverbruik te gaan rapporteren, want dat was in de assessment logischerwijs als materieel naar boven gekomen. Maar over business conduct zouden ze wel rapporteren, maar niet volgens de ESRS en daar zouden ze dan ook geen accountantsverklaring voor aanvragen. Abma: "Dat is opmerkelijk, omdat dat bedrijf ook in gebieden zit die hoog scoren in de corruptie-indexen van Transparency International. Dan zou je verwachten dat business conduct als materieel wordt bestempeld. Wij voerden daarover een hele discussie met het desbetreffende bedrijf. Het kan niet zo zijn dat je over dit onderwerp een tweederangs rapportage deelt die niet door een accountant is gecontroleerd. Ik vind dan ook dat accountants scherp op die assessments moeten zijn. Vond de materialiteitstoets wel op de juiste wijze plaats, conform de guidance van EFRAG?” Achter die oproep schaart Kersten zich.

Spanning op accountantskantoren 

Wat verwacht de VEB van accountants? Kersten: "We beginnen met limited assurance, maar het is de verwachting dat we uiteindelijk naar reasonable assurance gaan. En dat is nog helemaal niet zo gemakkelijk. Of we ooit tot reasonable assurance kunnen komen?

'Ik zie wel dat er nu al uitdagingen liggen in hoe deskundig accountants zijn, maar ook in capaciteit.'

Laten we niet defaitistisch zijn en daarbij nu al zeggen dat dat niet kan. We moeten het uitvinden met elkaar. Ik zie wel dat er nu al uitdagingen liggen in hoe deskundig accountants zijn, maar ook in capaciteit. De CSRD-rapportages controleren zet een behoorlijke spanning op accountantsorganisaties. Desondanks verwacht ik wel een scherpe, professionele controle van de duurzaamheidsrapportages."

Ook Eumedion beschouwt de limited assurance als een ingroeimodel. "Natuurlijk willen we uiteindelijk dezelfde mate van zekerheid krijgen als bij financiële verslaggeving, maar ik kan me voorstellen dat je start met limited. Een aantal ondernemingen, zoals Philips, Signify en DSM-Firmenich, heeft al reasonable assurance op hun duurzaamheidsinformatie. We drongen er daar wel op aan dat ze niet terug naar limited zouden gaan. Dat hebben we verzekerd gekregen."

Kritisch over rol accountants 

De VEB was in het verleden kritisch over de rol van accountants bij het controleren van duurzaamheidsrapportages. Schoenmaker blijf bij je leest. Oftewel: houd je bij de financiële controlewerkzaamheden.

'Alles op één plaats gecontroleerd en wel, maakt een integrale afweging door institutionele beleggers mogelijk.'

Kersten: "Dat is een gepasseerd station. Wij vinden nu nadrukkelijk dat de accountant die de controle van de jaarrekening doet ook de duurzaamheidsrapportages moet controleren. Daardoor krijg je een samenhangend beeld van de kwaliteit van de informatie die een onderneming geeft."

Eumedion is blij dat de accountant zowel het financiële als het duurzaamheidsdeel gaat aftekenen. Abma: "Alles op één plaats gecontroleerd en wel, maakt een integrale afweging door institutionele beleggers mogelijk. Daarmee kun je een goede beoordeling maken van het waardecreërend model en de daarmee gepaard gaande risico's."

Beeld beter voor ogen 

Wordt het rapporteren over niet-financiële informatie net zo belangrijk als het rapporteren over financiële rapportages? Kersten: "Wij weten voor onszelf nog niet helemaal zeker of we er ook zo het toenemende belang van inzien. Daar zit denk ik ook een verschil tussen institutionele en particuliere beleggers. Je wilt als particuliere belegger goed in de smiezen kunnen houden hoe een onderneming het doet en deze wellicht disciplineren als er iets niet goed gaat.

'Duurzaamheids- aspecten worden namelijk steeds meer ingeprijsd.'

In dat licht blijven financiële criteria toch van een groter en een voorliggend belang. Een onderneming die niet rendeert op de lange termijn, heeft geen levensvatbaarheid. Duurzaamheidsprestaties dragen overigens wel degelijk bij aan de levensvatbaarheid van ondernemingen. Maar dat zou je ook terug moeten zien in de prijs van aandelen. Duurzaamheidsaspecten worden namelijk steeds meer ingeprijsd. Vaak zijn dat de duurzaamheidsonderdelen die materieel zijn en die toch al samenhangen met wat je in de financiële rapportage ziet. Dat is mijn nuance. Desondanks zijn we zeker blij met de komst van de CSRD, die die duurzaamheidsprestaties transparant maakt. De CSRD zorgt ervoor dat we het hele beeld van de onderneming beter voor ogen krijgen."