Nart Wielaard

Het grote publiek ligt er (nog) niet wakker van. Maar onder ESG-specialisten (en accountants) leven serieuze zorgen over hoe bedrijven zich voorbereiden op de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD), Europese wetgeving die een groep grotere bedrijven verplicht tot uitgebreid rapporteren over ESG (Environmental, Social, Governance) factoren.

'Het verkrijgen van relevante en betrouwbare informatie is een veelkoppig monster.'

PwC spoorde hen dit najaar aan tempo te maken met de voorbereidingen. En een belrondje langs gespecialiseerde accountants maakt duidelijk dat het haast onvermijdelijk is dat er straks de nodige oordeelonthoudingen over de duurzaamheidsverslaggeving zullen volgen, als de eerste groep van bedrijven gaat rapporteren over boekjaar 2024. Want het verkrijgen van relevante en betrouwbare informatie is een veelkoppig monster. Omdat de desbetreffende informatiesystemen binnen klanten nu vaak niet meer zijn dan wat (foutgevoelige) spreadsheets; omdat er informatie van toeleveranciers nodig is; omdat er over veel kwalitatieve criteria moet worden gerapporteerd; en omdat de definities niet altijd helder zijn.

Marktkans

Een ding is zeker: CSRD levert bedrijven veel werk op. Patrick Obeid - destijds consultant Bain & Company - zag daar jaren geleden een marktkans in. Onder de vleugels van Bain begon hij de contouren te tekenen van een SaaS-oplossing die kon helpen met het vergaren van data. Dat werd een paar jaar later omgezet in een startup die inmiddels vijf miljoen dollar seed capital heeft gekregen en bestaat uit een team van 25 mensen.

Uit een gesprek met cto Amy Ryu blijkt dat het bedrijf voor een deel nog in de kraamkamerfase zit: samen met een groep van ruim 25 klanten worden AI-modellen getraind die chocola kunnen maken van informatie uit een veelheid van bronnen, variërend van HR-systemen en energienota's tot gedragscodes en koppelingen met externe partijen. Als gebruiker van de tooling kun je vanuit de verschillende frameworks voor rapportage (waaronder de eisen van CSRD en de Amerikaanse SEC) doorklikken naar onderdelen (en de definities raadplegen) en vervolgens documenten uploaden of informatie ophalen uit bronsystemen.

Tussenstap?

In het interview met Ryu valt de term AI met regelmaat, onder meer bij de vraag hoe je voorkomt dat ESG Flo voor elke klant opnieuw het wiel moet uitvinden. Ze denkt dat het trainen van AI-modellen dergelijk duur en arbeidsintensief maatwerk kan voorkomen. Dat trainen is dan ook precies de fase waarin het bedrijf nu zit.

'Op korte termijn ontkom je niet aan een hotch potch aan oplossingen.'

Een andere vraag die opkomt: is ESG Flo niet slechts een tussenstap op weg naar meer volwassen informatiesystemen, aangezien het een tool is die bovenop bestaande systemen wordt gelegd en/of pdf's tot zich neemt? Is het niet beter om de systemen zelf te professionaliseren?  Het antwoord van Ryu: "In de meeste gevallen is er nu geen consolidated source of truth. Op korte termijn ontkom je niet aan een hotch potch aan oplossingen."

Totaaloplossing

Waarvan acte. De missie van het bedrijf gaat wat verder dan die hutspot. ESG Flo wil komen tot "a robust, auditable ESG data infrastructure. Leveraging AI Automation, our platform consolidates scattered data into key reporting metrics, facilitating regulatory compliance". En het moet gezegd dat veel (software)bedrijven nu vooral deeloplossingen bieden voor ESG-informatie, waar ESG Flo meer mikt op een totaalpropositie.

'Is dit alles uiteindelijk niet slechts een tussenoplossing?'

Een interessante feature in ESG Flo is het rapporteren over kwalitatieve informatie, zoals bijvoorbeeld een klokkenluidersregeling of het beleid op het gebied van veiligheid. ESG Flo kan zich daar bijvoorbeeld voeden met honderden pagina's aan tekstuele informatie en op basis daarvan een narrative voorstellen voor het rapport. Een andere mooie functie is dat de controlerend accountant zowel bij de kwantitatieve als de kwalitatieve informatie precies kan nagaan waar de informatie vandaan komt. Zo'n audit trail is essentieel en op dit punt heeft een Excel-vastlegging natuurlijk heel wat minder te bieden.

Slim

Verder zit er ook slimheid in de zogeheten smart emission factor engine: ESG Flo kan berekeningen maken waar inhoudelijke (en soms specialistische chemische) kennis voor nodig is. In de eenvoudigste vorm: de berekening hoeveel CO2-uitstoot het gebruik van een kuub gas veroorzaakt.  Maar met name in productie-omgevingen zijn de berekeningen (en de onderliggende aannames) veel complexer. Ook hier geldt: het wordt allemaal inzichtelijk gemaakt voor de accountant die er - al dan niet bijgestaan door een inhoudsspecialist - naar kan kijken.

Toch knaagt er ook iets. Want is dit alles uiteindelijk niet slechts een tussenoplossing? Als ESG-info daadwerkelijk - zoals veel experts voorspellen - even belangrijk wordt als financiële informatie, dan zullen bedrijven de onderliggende systemen zelf willen verbeteren, in plaats van een slimme tool er overheen laten gaan. Bovendien kijken veel bedrijven nog wat de kat uit de boom met investeringen in het verbeteren van hun ESG-informatie. Tegen beter weten in, dat wel.

Vooral vanwege de kraamkamerfase waarin ESG Flo nog zit, houden we het daarom even bij 3 sterren.