Luc Quadackers

De verwachtingen bij de nieuwe opleiding zijn hooggespannen: betere aansluiting van theorie en praktijk, meer plezier in de opleiding, minder uitval, een steilere leercurve en binnen drie jaar ingeschreven in het accountantsregister. Wie wil dat nou niet? Hoog tijd voor enkele vragen aan opleidingsdirecteur Peter Eimers, tevens partner bij EY.

Wat zijn de kernpunten van de nieuwe aanpak?
"In plaats van iedere week college op de vrijdag, volgen de studenten een jaarprogramma van vijf studieblokken van zes opleidingsdagen. Het programma is georganiseerd rondom thema's en niet op basis van vakken. Tussen de blokweken door hebben de studenten slechts een beperkte theoretische studiebelasting. Deze aanpak maakt het studieverloop en de inzetbaarheid in de praktijk beter voorspelbaar. Bovendien staat de praktijkstage niet meer los van de theoretische opleiding. Theorie en praktijk zijn in de nieuwe opleidingsvariant met elkaar verweven: na afronding van een blokweek gaan studenten met de geleerde stof aan de slag in hun praktijk."

'Theorie en praktijk zijn in de nieuwe opleidingsvariant met elkaar verweven.'

Vanwaar deze nieuwe opleiding?
"De belangrijkste prikkel was het rapport Stip aan de horizon, opgesteld door de Commissie Eindtermen Accountantsopleiding (CEA) en de Raad voor de Praktijkopleidingen van de NBA. Daaruit komt duidelijk naar voren dat de accountantsopleiding aantrekkelijker, aansprekender en 'studeerbaarder' moet worden, dat theorie en praktijk meer aan elkaar moeten worden gekoppeld en dat we af moeten van een puur vakgerichte aanpak. Ook het jubileumsymposium van de CEA, dat aan het rapport voorafging, was voor mij persoonlijk een belangrijke motivator. Daar spraken diverse experts uit andere vakgebieden. Walter van den Broek, de opleidingsdirecteur Geneeskunde van het Erasmus MC, schetste bijvoorbeeld hoe de medische wereld omgaat met de uitdagingen van de beroepspraktijk en -opleiding en met de integratie van theorie en praktijk. Het was zeer inspirerend en ik keerde stuiterend van enthousiasme huiswaarts."

Toch kan ik mij herinneren dat de aanwezige accountants tijdens die bijeenkomst weliswaar de urgentie benoemden, maar niet goed wisten wat te doen?
"Helaas zijn Nederlandse accountants inmiddels gewend geraakt aan dingen die niet goed gaan. Maar we moeten daar niet in blijven hangen. Het is ook gewoon een kwestie van doen. Ook voor opleiders. We kunnen kantoren niet aanspreken op hun verantwoordelijkheid, terwijl wij als opleiders gewoon blijven doen wat we altijd al deden. Zeker na het lezen van het Stip aan de horizon-rapport dacht ik: 'En nou aan de gang met die onderwijsvernieuwing!' Veel mensen waarmee ik sprak gaven aan dat we daarover inderdaad maar eens moesten gaan nadenken, hoe dan de eindtermen zouden moeten luiden, hoe zoiets zou passen in de regelgeving enzovoort. Wij wilden echter zo snel mogelijk beginnen, zonder weer in allerlei gedoe te belanden. Je bent zo weer jaren verder. Wij willen gewoon zo snel mogelijk de entree in het vak aantrekkelijker maken, door het aanpassen van de opleiding."

'Helaas zijn Nederlandse accountants inmiddels gewend geraakt aan dingen die niet goed gaan.'

Doel je daarbij vooral op het zorgen voor minder uitval tijdens het opleidingstraject?
"Dat is zeker een belangrijk aspect. De te volgen vakken zijn de afgelopen jaren eigenlijk niet veel zwaarder geworden, maar de combinatie van werk, praktijkstage, theorie-opleiding en privé zorgt voor te veel prikkels en problemen. Die combinatie moet beter. Een andere inrichting van de opleiding kan daaraan zeker een bijdrage leveren."

Hoe ziet die nieuwe inrichting van de opleiding eruit?
"Het motorblok van de accountantsopleiding blijft bestaan uit vaardigheden en ethiek. Met het Stip aan de horizon-rapport in het achterhoofd, hebben we nagedacht hoe we hierbij van vakgericht naar themagestuurd onderwijs kunnen gaan. De vakken staan dus niet meer centraal. Die worden nu gerangschikt naar thema's die aansluiten op wat een accountant in de praktijk doet. Tegelijkertijd willen we theorie en praktijk beter op elkaar laten aansluiten. We hebben de inhoud van de vier hoofdvakken (externe verslaggeving, bestuurlijke informatieverzorging, audit & assurance en belastingrecht voor accountants) bij wijze van spreken omhoog gegooid en geordend naar thema's. We gebruiken dus wel dezelfde vakinhoud, maar nu gegroepeerd per thema."

'We gebruiken wel dezelfde vakinhoud, maar nu gegroepeerd per thema.'

Kun je hiervan een voorbeeld geven?
"Neem het bestuursverslag. Vanuit verslaggevingsperspectief kun je aan studenten uitleggen dat het bestuursverslag moet voldoen aan BW2, Titel 9 en hoe dat kan worden aangepakt. Vanuit auditperspectief moet je vanuit Standaard 720 checken of het bestuursverslag aan wet- en regelgeving voldoet en of het verhaal goed wordt verteld. In de reguliere, bestaande opleiding werd het verslaggevingsdeel altijd in het eerste jaar behandeld en volgde het auditgedeelte pas een jaar later. Dat is vreemd, want het gaat over hetzelfde onderwerp. In de nieuwe opleiding behandelen we dat nu op dezelfde dag. Grosso modo is de aanpak bij de thema's dus om vanuit verslaggevingsperspectief te kijken waaraan moet worden voldaan, hoe je daarmee omgaat in de audit en waar dat toe leidt in de controleverklaring. Vervolgens vragen we studenten om er in de praktijk mee aan de slag te gaan, bijvoorbeeld door de bestuursverslagen van enkele cliënten te checken. Een praktijk-eindterm is namelijk ook hoe je omgaat met het bestuursverslag."

Waarom is dit beter dan de aanpak in de bestaande opleiding?
"Uit feedback van studenten komt naar voren dat ze in de praktijk veel checklists invullen, waarvan ze op dat moment nog niet goed weten wat daarvan het nut is. De praktijk dendert vaak gewoon door en de opmerking 'zo doen we dat nu eenmaal' klinkt de meeste studenten niet onbekend in de oren. Met de nieuwe aanpak snappen beter wat ze doen en waarom dat gebeurt. Het resultaat is dat een student beter begrijpt wat de samenhang is tussen de vakken. Anderzijds begrijpen studenten bij het zien van de praktijk nu ook beter waarom bepaalde theorie daarvoor belangrijk is. Kortom, het kwartje valt eerder en daardoor hebben studenten meer plezier in wat ze doen."

'Het kwartje valt eerder en daardoor hebben studenten meer plezier in wat ze doen.'

Gaan jullie nu volledig over op deze nieuwe aanpak?
"Het is zeker een schaalbaar opleidingsmodel voor accountants. De eerste groep deelnemers bestaat nu uit zeventien studenten die werkzaam zijn bij een klein, middelgroot of groot kantoor. De groepen zullen uit maximaal 25 personen bestaan. Alle studenten die hun master accountancy hebben afgerond, of bijna klaar zijn, mogen meedoen. De opleiding loopt nu parallel aan de reguliere accountantsopleiding die wekelijks op vrijdag plaatsvindt. De toetsing vindt op dit moment ook nog voor beide opleidingen op dezelfde manier plaats. Ik zie overigens prima voor me dat we ook op de vrijdagen naar een themagestuurde aanpak kunnen gaan. Uiteindelijk kun je de themagerichte aanpak ook prima gebruiken in de bachelor- en masteropleiding. We gaan zien hoe het zich zal ontwikkelen. De studenten en docenten zijn in ieder geval enthousiast. Ik nodig ook andere universiteiten van harte uit om met deze opleidingsvorm te gaan werken. Ik ga graag met ze in gesprek om samen de opleiding en het beroep aantrekkelijker te maken."

Beluister ook het interview met Peter Eimers over de nieuwe opleiding bij de BusySeasonTalks (podcast).