Henk Vlaming

Soms gaat Richard Knops met een groepje vrienden naar een escaperoom. Als de een na de ander afknapt op de cryptische aanwijzingen, komt Richard juist tot leven. "Ik blijf doorgaan, ik moet en zal de puzzel oplossen", zegt hij lachend. Een accountant die kan verdwalen in een escaperoom, zo is hij wel eens omschreven.

Richard is sinds 1 september als accountant werkzaam bij het Limburgse accountantskantoor Lenssen Advies. In de accountancy geniet hij echter meer bekendheid als blogger en spreker op events. Vorig jaar schreef hij het boek 'Waarom Ben Ik Accountant', dat in tien landen is verschenen en verplichte kost is in menig workshop.

Puzzelaar

Zelf typeert hij zich als een gedreven puzzelaar. Als dreumes was hij al hele dagen bezig met het ontraadselen van legpuzzels, soms tientallen per dag. De leraar op de basisschool die hem uitdaagde voor een wedstrijdje puzzelen, dolf het onderspit.

"Ik wilde niets anders dan puzzelen. Eén keer gaf mijn moeder mij een bouwpakket van Lego. Een schip waar ik nooit meer naar heb gekeken, nadat ik het in elkaar had gezet. Mijn moeder is toen maar weer puzzels gaan halen. Later ging ik gamen, vooral het spel The Legend of Zelda, waar veel opdrachten draaien om het oplossen van raadsels en puzzels."

Puzzelen is voor Richard meer dan spel. Elke puzzel draagt logica in zich en die wil hij achterhalen. Wie deze logica beheerst, is in staat om veranderingen tot stand te brengen. "Ja, ook een voetbalwedstrijd kun je ermee winnen", zegt hij stellig. "Daar gaat het om heel snel oplossingen bedenken, het uitstippelen van een strategie. In mijn schooltijd was ik vaak de spelverdeler."

Invloed uitoefenen

'Als accountant kun je van een organisatie een betere plek maken om te werken.'

De accountancy ziet hij als de gereedschapskist om vraagstukken van strategisch belang op te lossen. "Maar om de technische kant van de accountancy is het me niet te doen, daarvoor ben ik geen accountant geworden", zegt hij. "Ik wil invloed uitoefenen om een organisatie te verbeteren. Niet alleen voor de directie en het bestuur, maar voor iedereen die er werkt. Als accountant kun je van een organisatie een betere plek maken om te werken. Daarvoor gebruik je als accountant niet alleen financiële cijfers, maar ook niet-financiële informatie over bijvoorbeeld leiderschap.

Er zijn maar weinig andere beroepen dan accountant die zo'n sterke invloed hebben op strategie, is zijn overtuiging. Met dank aan de vele skills waarover een accountant beschikt. "Al op het niveau van de belastingaangifte ga je aan je klant vragen hoe het gaat. Je kijkt naar meer dan alleen de cijfers. Je wil weten of de ondernemer het nog ziet zitten, wat de doelen zijn en welke ideeën er leven."

Consequent wijst Richard op het belang van persoonlijke drijfveren voor een strategie. Je motieven zijn de basis voor je inzichten en keuzen, zo luidt zijn boodschap. "Hebben bedrijven de intentie om geld te verdienen, klanten te helpen of werkvoldoening te schenken? Dit soort motieven heeft een fundamentele invloed op de cultuur van een organisatie en op de vraagstukken die daaruit voortvloeien."

Kruistocht

Zijn kruistocht om motieven bloot te leggen levert Richard niet alleen vrienden op. Onvoldoende aandacht voor gevoelige verhoudingen, zo werd hem als groentje in het vak verweten. "Te weinig conformisme, dat kreeg ik te horen als jonge assistent-accountant. Kritiek op het niveau van een verkeerd geknoopte stropdas en op de oude auto waarin ik reed. De accountancy is gevoelig voor status en dat is begrijpelijk, want je bent wel de adviseur met impact en daar hoort een bepaalde uitstraling bij. De manier waarop je praat, waarop je je kleedt, hoe je je privé gedraagt, dat wordt allemaal belangrijk gevonden. Maar met status alleen kan ik niets. Ik heb meer oog voor de inhoud van een vraagstuk, dan voor de grootheid van organisaties en mensen. Het politieke spel rond besluitvorming is aan mij niet besteed."

Dat Richard accountant werd, is een klein wonder. De kennismaking met de accountancy was bepaald geen liefde op het eerste gezicht. "Thuis vonden ze dat ik geld moest gaan verdienen, dus ging ik de schoonmaak in en kwam te werken bij een accountantskantoor. Wat accountancy was wist ik niet, maar ik vond het wel saai. Al die grijze mensen in die pakken. Dus ging ik met ze in gesprek over wat ze deden en ze legden me uit dat de beste mensen accountancy gingen studeren. Daar wilde ik ook wel bij horen.

'Accountancy was geen bewuste keuze, ik was in die jaren nog zoekende naar mijn bestemming.'

Bovendien zag ik ook wel in dat ik goed was in rekenen en analyseren. Leraren hadden me op school overgehaald om bètavakken in mijn pakket te nemen. Met die bagage zijn er maar een paar beroepen waar je goed terecht kan. Accountancy was dus geen bewuste keuze, ik was in die jaren nog zoekende naar mijn bestemming."

Invloed

'Ik heb me de techniek van de accountancy eigen gemaakt om maximale invloed uit te oefenen in organisaties.'

De opleiding accountancy aan de HEAO zat hem als gegoten. Hij rolde door de studie en stroomde als trainee het vak in bij Baat Accountants en Adviseurs. "Daar kwam het moment dat de accountancy een andere betekenis kreeg voor mij. We waren op klantbezoek en ik zag hoe serieus de bestuurder daar luisterde naar wat de accountant vertelde. Die bestuurder deed ook iets met de adviezen. Dat was het moment dat ik besefte hoe ver de invloed reikt van een accountant. Ik heb me de techniek van de accountancy eigen gemaakt om maximale invloed uit te oefenen in organisaties. Ik zie mensen daar worstelen, daar wil ik iets aan doen."

Dat deze toepassing van de accountancy hem niet naar een directiezetel zal voeren, deert hem niet. Ooit liet hij een uitnodiging voor een partnerschap aan zich voorbijgaan. "Als rolmodel voor de accountancy functioneer ik goed, maar vraag me niet voor de rol van leider, want die ben ik niet. Mijn enige drijfveer is om een organisatie beter te maken.  Daarom puzzel ik over leiderschap, financiën en innovatie, met als doel om situaties te creëren die voor iedereen voordeel brengen. Daarvoor is het nodig om de organisatie af te pellen naar het meest basale niveau en dat is de mens. Nooit ga ik de uitdaging uit de weg om leiders feedback te geven als dat nodig is. Merk ik dat een organisatie meer politiek bedrijft dan een constructief beleid voert, dan zeg ik dat. Ik kan niet anders en ik wil niet anders."