Martijn Slot

Als mensen leven we veel langer vanwege de gezondheidszorg die beter is geworden. Met aandacht voor betere hygiëne en sociale omstandigheden. Een baby die dit jaar of volgend jaar wordt geboren, heeft liefst vijftig procent kans om honderd jaar oud te worden. Maar de zorg kampt met een personeelstekort en is er een enorme werkdruk. Levi: "Dat is hét woord van de laatste jaren en ik kan me niet aan de indruk onttrekken dat dat woord in de accountancy ook vaak wordt genoemd."

Er is een aantal factoren die werkdruk veroorzaken, meende hij. "Het gebrek aan controle over hoe je het werk kunt doen en het gebrek aan support. Je moet werken met waardeloze computersystemen die traag zijn en het alleen maar ingewikkeld maken. Je moet het werk doen op een manier die je eigenlijk helemaal niet bevalt. Daar bovenop komt hoe we met elkaar omgaan en met elkaar communiceren: Door elkaar de hele dag appjes en e-mails te sturen en te bellen." En dan is er nog de menselijke maat, aldus Levi. "Organisaties worden steeds groter en daardoor voelen wij ons als individu vaak een te klein radartje in een groter geheel. Mensen raken de weg een beetje kwijt en stellen zichzelf de vraag: wat is mijn individuele bijdrage aan dit geheel? Dat maken we steeds erger."

Laten leiden door risico's

Het in kaart brengen en managen van risico's is een belangrijk aspect in het werk van de accountant. Dat speelt ook in de gezondheidszorg. Levi werkte een aantal jaren in een Londens ziekenhuis, waar tijdens boardroomvergaderingen eindeloos over risico's werd gesproken. "Hoe frequent komt een ziekte voor? Hoe groot is de kans dat iets gebeurt? Hoe erg is het dat het gebeurt? Uren en uren vergaderden we daarover.

'Mensen raken de weg een beetje kwijt en stellen zichzelf de vraag: wat is mijn individuele bijdrage aan dit geheel?'

Tijdens de coronauitbraak werkte ik ook in Londen. Ik zei toen gekscherend: 'Het coronavirus stond niet in onze risicotabel, maar heeft wel onze wereld op z'n kop gezet.' Die opmerking vonden niet alle collega's even leuk, maar het heeft me wel aan het denken gezet. Laten we ons niet te veel leiden door de risico's die we benoemen en het managen van incidenten? Hebben we niet alle tolerantie verloren voor dingen die een keertje niet helemaal goed gaan? Gaan we niet te ver in ons streven om altijd alles honderd procent perfect te doen? We maken eigenlijk nooit de afweging om dat niet te doen. Waarom kiezen we niet voor 97 of 98 procent perfectie, zodat we veel meer mensen kunnen helpen? Dan kan er meer worden geopereerd en verdwijnen de wachtlijsten. Dat zou toch geweldig zijn?!"

Professional in de lead

Voor het oplossen van de problemen die er zijn, zowel in de gezondheidszorg als de accountancy, moet je volgens Levi de individuele professional in de lead zetten. "Laat ze het zelf oplossen. Geef ze de ruimte en de ondersteuning om met goede oplossingen te komen. Iedereen moet een klein beetje leiderschap tonen. Niet alleen de raad van bestuur of de directeur van een organisatie. Het heeft niets te maken met wie de baas is. Het heeft te maken met invloed. De invloed die een individu heeft op een organisatie waarin hij of zij werkt. Dat is waar we met z'n allen naar toe moeten. Dat is een manier om al de veranderingen die er nodig zijn, tot stand te brengen. En om onze grote problemen te kunnen adresseren."

Nee-cultuur

Levi schoof vervolgens aan bij een gesprek met drie jongere accountants om te praten over het vak. Gespreksleider Rens de Jong sprak met Lidwien Snijders, Louren van Garderen en Jeffrey Heerschop over cultuurverandering, een veelbesproken thema in de accountancy.

'Cultuurverandering is iets van de lange adem, maar het gaat in kleine stapjes.'

"Cultuurverandering is iets van de lange adem, maar het gaat in kleine stapjes", aldus Levi. "Als al die kleine stapjes de goede kant uit gaan en je kijkt op een gegeven moment terug, dan zie je dat je als vanzelf een grote stap hebt gezet." Die stapjes moeten dan wel kunnen worden gezet, benadrukte hij, want bij veel bedrijven heerst tegenwoordig een nee-cultuur. "De meeste mensen die naar hun manager gaan en zeggen 'ik heb een leuk idee', krijgen als antwoord: 'Maak er een business case van'. Die managers zeggen eigenlijk dat ze er geen zin in hebben. Maar probeer een keer ja te zeggen. Dat werkt heel motiverend."

 

Een idee dat Snijders, audit director bij Deloitte, volledig onderschrijft. "We moeten veel meer durven met elkaar, want de uitkomst kan je ook verrassen. Zonder roekeloos te worden, moet je af en toe gewoon iets nieuws proberen." Heerschop, onder andere bestuurslid van de NBA Young Profs, vult aan: "Wij zijn natuurlijk accountants, dus we denken vaak in risico's. Als je dan een nieuw idee hoort, is de reflex vaak om te vragen of je hier of daar wel aan hebt gedacht. Maar dat moeten we los durven laten."

Innovatie

Verandering betekent ook innovatie en dat is voor Van Garderen, audit manager bij Joinsen&Spice, een belangrijk onderdeel van het plezier in zijn werk. "Het voelt heel goed om morgen weer naar je werk te gaan, wetende dat je vandaag iets hebt gebouwd waardoor je ineens een leukere of makkelijkere baan hebt." Innovatie is ook goed nadenken wat je gaat proberen en hoe je het gaat proberen, meent hij. "Dat betekent soms ook dingen niet doen, want anders doe je duizend dingen tegelijk. Het is geen doel op zich. Innovatie heeft pas zin als het een hoger doel dient."

'Specialisaties creëren een baan voor iedereen, waar ieder zijn eigen richting kan zetten.'

In de zoektocht naar nieuwe accountants doet Heerschop de oproep om vooral niet te zoeken naar het schaap met vijf poten. "Je kunt simpelweg niet alles weten. De sector moet veel meer inspelen op het individu. Daarmee kun je een ander type mensen aantrekken. Een bioloog zou van toegevoegde waarde kunnen zijn om in te spelen op het duurzaamheidsvraagstuk en de verslaggeving daarover. Werkzaamheden moeten bij je passen, in plaats van iemand een taak te geven zonder dat je weet of zijn of haar interesse daar wel ligt."

Van Garderen pleit voor specialisaties binnen het vak. "Er zijn accountants die het fantastisch vinden om de CSRD-verslaggeving op te pakken. Maar ik spreek ook accountants die hiervan absoluut niet enthousiast worden. Die hoeven dat er niet bij te krijgen. Specialisaties creëren een baan voor iedereen, waar ieder zijn eigen richting kan zetten." Snijders meent dat bij de samenstelling van teams ook rekening gehouden moet worden met de krachten en zwaktes van het individu. "De basis van een goed team bestaat uit verschillende achtergronden en verschillende kwaliteiten. En bied je ook een veilige prettige omgeving om je zwakheden te kunnen uiten? Als je daarin slaagt, kom je tot goede samenwerking."

Vier je successen

"Vier je successen", zo besloot Levi de discussie. "We hebben eindeloze discussies over onze problemen en wat er allemaal niet goed is. Maar wat heb je allemaal wel bereikt in de aflopen jaren? En wat is daardoor beter geworden? Dat mogen we wel iets breder uitmeten. Dat geldt voor elke discipline. Het geeft een boost aan iedereen om de problemen op te lossen die er nog wel degelijk zijn."

Bekijk de plenaire middagsessie van de Accountantsdag 2023 op het YouTube-kanaal van de NBA

Bekijk de video-compilatie van de Accountantsdag 2023 op het YouTube-kanaal van de NBA