Nart Wielaard

In een wereld waarin AI steeds meer impact krijgt, lijkt het alsof het einde van de waarheid in zicht is. Met de toenemende hoeveelheid informatie die beschikbaar is en de steeds complexere algoritmen die worden gebruikt om deze informatie te analyseren, kan het steeds moeilijker worden om desinformatie te onderscheiden van feiten. Dit kan leiden tot verwarring en onzekerheid over wat de juiste conclusies zijn en wat de waarheid is.

Een groot risico in dit verband zijn deepfakes, zoals we recent nog hebben gezien bij de Wirecard-fraude. Met behulp van AI kunnen mensen digitale vervalsingen maken van audio- en videobeelden, waardoor het steeds moeilijker wordt om te bepalen wat echt is en wat niet. Dit kan leiden tot verwarring en misleiding en kan ook grote gevolgen hebben voor de financiële wereld en voor het vertrouwen in deze wereld.

Voor auditors is dit een vraagstuk van levensbelang, aangezien hun hele vak is gericht op het vinden van waarheid. Als die waarheid steeds moeilijker te achterhalen is en steeds minder belangrijk wordt, hoe kunnen auditors dan nog vertrouwen winnen en behouden bij hun stakeholders? Het is daarom belangrijk dat auditors (…)

Digitale tool

De eerste drie alinea's van dit stuk zijn niet ontsproten aan het brein van deze auteur, maar 'bedacht' door een digitale tool. U heeft er vast van gehoord, want de hype rondom openai.com - en de onderliggende engine ChatGPT - was bij de introductie eind 2022 haast niet te missen. De website was enige tijd overbelast, doordat miljoenen mensen met eigen ogen wilden zien wat er zoal mogelijk was.

Een sinterklaasgedicht maken voor je zwager over zijn nieuwe skisokken? Geen probleem.
Een stukje code schrijven voor een programmeur die een aanmeldpagina op een website programmeert - of de foutjes uit zijn eigen werk halen? Fluitje van een cent.

'De eerste drie alinea's van dit stuk zijn niet ontsproten aan het brein van deze auteur, maar 'bedacht' door een digitale tool.'

Een puntige column schrijven in de stijl van wijlen Remco Campert? Geef Openai.com tien seconden en het lijkt haast alsof Campert is herrezen.
Een resultatenrekening opstellen op basis van wat input en daarmee ChatGPT laten fungeren als administratief medewerker op een accountantskantoor? De Amerikaanse accountant Jasons Staats deed een aardige poging. Weliswaar 'ontsloeg' hij ChatGPT omdat het werk (nog) een onvoldoende opleverde - "I will gather my belongings and will leave the office" - maar hij concludeerde wel dat ChatGPT een snelle leerling is.
Een opstel schrijven als je in 5 Havo zit? Het is inmiddels haast een standaard tool onder scholieren die nieuwe technologie in razend tempo omarmen en heel goed beseffen dat hun docenten vooralsnog machteloos staan, want de reguliere plagiaatcontrole werkt niet meer.

En dan natuurlijk een opinie schrijven over de toekomst van de accountant, in een wereld waarin de waarheid steeds lastiger is? U las in de eerste drie alinea's het resultaat. ChatGPT oreerde daarna nog even door over waarom de accountant moet gaan nadenken en zich moet opleiden op dat vlak, maar dat hebben we er maar even afgeknipt om de leestijd van dit stuk binnen de perken te houden.

Op zoek naar waarheid

Precies dat betoog is echter waarom we in 2023 op deze site onder de noemer #nietsiswaar een serie bijdragen gaan maken. We gaan op zoek naar wat AI betekent voor een accountant die op zoek is naar waarheid. Edo Roos Lindgreen - professor aan de Universiteit van Amsterdam - wijdde er op LinkedIn al een post aan en er ontpopte zich voorzichtig een mooie discussie. Een van de vragen: Wat als een tekst van ChatGPT in de audit evidence terecht komt? Herken je die dan?

'Wat als een tekst van ChatGPT in de audit evidence terecht komt? Herken je die dan?'

Er kwam geen bevredigend antwoord op. En dus gaan we dat zoeken. Niet alleen antwoorden over de impact van ChatGPT, maar ook over hoe waarheid in bredere zin verandert. Want dat we op (sociale) media een post-truth samenleving zijn ingegaan - met Donald Trump als grote katalysator - gaat ook niet voorbij aan de wereld van professionele informatie.

Hoe relevant is waarheid eigenlijk nog, in een wereld waar perceptie veel belangrijker is dan die waarheid - of in elk geval vaak meer impact heeft? En is er een tegengif beschikbaar? Kunnen accountants nieuw gereedschap vinden, zodat ze niet steeds hoeven te twijfelen of ze met echte mensen/documenten/organisaties te maken hebben?

Wafelijzer

Een troost voor nu: Foutloos is ChatGPT bepaald nog niet. Toen uw freelance auteur vroeg om een warme aanbeveling te schrijven voor zijn eigen werk, kwam ChatGPT met de vlijend bedoelde aanbeveling dat er "geen ingewikkeld jargon of onnodig wafelijzer" wordt gebruikt. Dat wafelijzer is een bar slechte vertaling van waffle, een Engelse uitdrukking voor 'kletsen'. Het werk van ChatGPT blinkt verder ook nog niet uit in humor en is vaak wat zoutloos, al kun je wel vragen om een grapje in je stuk.

'Is het juist nu niet het uitgelezen moment om te onderzoeken wat er fundamenteel aan de hand is?'

Maar is het juist nu - nu de technologie nog in de kinderschoenen staat - niet het uitgelezen moment om te onderzoeken wat er fundamenteel aan de hand is? Als een ware Alice in Wonderland down the rabbit hole gaan? Ja toch? U heeft er vast ook een mening over. Schroom dan ook niet om die mening, ideeën, voorbeelden, boeken, grote denkers aan te reiken. Alles is welkom hiernaast of op nart@nart.nl.

Dit is deel 1 van een reeks bijdragen waarin Nart Wielaard op zoek gaat naar waarheid in een digitale wereld en wat dat betekent voor de accountant.