Henk Vlaming

De komende maanden stijgt het aantal bedrijven dat stopt of failliet gaat. Volgens de Kamer van Koophandel (KvK) verkeren honderdduizenden bedrijven in nood. Ze staan er niet goed voor en hebben een hoge schuldenlast. Onderzoek van de KvK wees uit dat 14 procent van de ondernemers er slecht voor staat. Ook zegt 13 procent van de bedrijven schulden of betaalachterstanden te hebben, waarvan meer dan de helft bij de Belastingdienst.

"Er zijn ongeveer 220.000 ondernemers die het echt moeilijk hebben", zegt Hans Klein Swormink, programmamanager Zwaar Weer van de Kamer van Koophandel. "Zij staan voor de vraag: stoppen of doorgaan? En in beide gevallen: hoe dan?"

Ook dataspecialist Altares Dun & Bradstreet signaleert een toename van het aantal faillissementen. Volgens Joris Peeters, chief data scientist van het databedrijf, is dit een voorbode van een verdere toename van het aantal faillissementen in de komende maanden. "De overheidssteun heeft het aantal faillissementen tijdens de crisis kunstmatig laag gehouden."

Uitgestelde ramp

Jan Mulderij van Mulderij & Partners accountants en adviseurs zag de bui al langer hangen. Hij noemt de coronacrisis een uitgestelde ramp voor het mkb. "Even dachten we nog dat ondernemers het gingen redden. Van de zevenhonderd ondernemers die wij als klant hebben, is er de afgelopen twee jaar geen één failliet gegaan. Dat was gewoon vreemd. Maar ze moeten toch hun schulden afbetalen en dat gaat moeilijk worden zodra de inkomsten tegenvallen. Je ziet in een sector als de horeca dat er genoeg problemen zijn, zoals het  tekort aan personeel."

'Als niemand een faillissement aanvraagt, blijven ondernemers gewoon overeind, ook degenen die kansloos zijn.'

Dat de financiële problemen niet eerder aan het licht kwamen is verklaarbaar, zegt Geert Dreschler van MKB Accountants. "Veel ondernemers hoefden geen belasting af te dragen en ze ontvingen coronasteun. Logisch dat ze overeind bleven. Zolang er telkens nieuwe NOW-loketten opengingen, ging het nog."
Dat velen ook nu nog overeind blijven is volgens Dreschler niet omdat ze alsnog kansrijk zijn. "Velen zijn technisch failliet. Ze hebben een negatief vermogen en veel schulden. Ik ken een ondernemer met 180.000 euro schuld bij de Belastingdienst, terwijl zijn inkomen 60.000 euro is. Dat kan hij nooit aflossen. Maar als niemand een faillissement aanvraagt, blijven ondernemers gewoon overeind, ook degenen die kansloos zijn. Veel crediteuren stappen niet naar de rechter om een faillissement aan te vragen, in het besef dat de kosten niet opwegen tegen de hoogte van de vordering."

Dreschler denkt dat ondernemers de komende tijd zelf tot het inzicht komen dat doorgaan geen zin meer heeft. "Nu de coronasteun over is, maken veel ondernemers de balans op en komen tot de conclusie dat een faillissement beter is dan nog vijf jaar afbetalen aan de Belastingdienst, terwijl de inkoopprijzen stijgen en duurdere producten moeilijker verkoopbaar zijn."

Overleven

Accountants benadrukken dat lang niet alle mkb-ondernemers in de gevarenzone zitten.  Middelgrote ondernemers zullen het overwegend wel overleven, denkt Mulderij. "Die zijn gaan bezuinigen, ze werkten aan hun verdienmodel en hielden hun liquiditeit op peil. Maar veel kleine ondernemers maken net genoeg winst om hun gezin te onderhouden. Lopen de inkomsten daar terug, dan komen ze gelijk in betalingsproblemen."

'Waar meer zorgen over bestaan zijn de inflatie en de gevolgen van de oorlog in Oekraïne.'

Niet alle sectoren zijn er even erg aan toe. "Problemen met schulden en liquiditeit spelen niet bij onze klanten", zegt Jan Hoff van Accountantskantoor Hoff. "Veel problemen doen zich voor in de horeca en bij ondernemers in de evenementenbranche. Maar in veel andere sectoren is het heel goed gegaan de afgelopen jaren. Waar meer zorgen over bestaan zijn de inflatie en de gevolgen van de oorlog in Oekraïne."

Geert Dreschler meent dat het malheur van mkb-ondernemers qua omvang niet eens zo groot is, in verhouding tot de hele economie. "Misschien maar een paar procent van de economie. Bij veel ondernemers gaat het beter dan ooit. Maar als je kijkt wat dit doet met de individuele ondernemer, dan is de impact wel groot."

Knoop doorhakken

Twan de Louw van De Louw Accountants vindt dat veel ondernemers al eerder hadden moeten stoppen. "Want dat is beter dan schulden te laten oplopen die niet af te lossen zijn. Meer schulden maken de situatie alleen maar erger. Dat is ook niet fair richting de crediteuren."
Hij vermoedt dat veel ondernemers de knoop de komende tijd alsnog zullen doorhakken. "Deze maand krijgen ze het overzicht van de Belastingdienst over hun openstaande schulden. Ook al hebben wij die voor hen bijgehouden, soms drong het niet tot ze door. Nu worden ze door de Belastingdienst geconfronteerd met de gevolgen. Missen ze straks een betaling van hun lopende belastingplichten, dan vervalt de regeling om in vijf jaar de schuld af te lossen. Dan moet alles in één jaar worden terugbetaald. Velen beseffen nu pas wat hen boven het hoofd hangt."

'Velen beseffen nu pas wat hen boven het hoofd hangt.'

Voor veel ondernemers geldt dat ze hun bedrijf hadden moeten aanpassen, vervolgt De Louw. "Toen de steunmaatregelen begonnen, hadden ze al een plan moeten maken om in te spelen op de veranderingen. Een aantal is inderdaad iets anders gaan doen en zorgde voor nieuwe inkomsten. Maar er zijn ook ondernemers die te laat reageerden. Velen dachten dat er wel weer een reddingsplan zou komen. Maar gratis geld bestaat niet, ook niet bij de overheid."