Lukas Burgering

"Het is fijn dat wij als sector een middel krijgen om te laten zien wat er goed gaat. We komen vaak over als een naar binnen gekeerde beroepsgroep en met de AQI's kunnen we op een transparante manier de soms negatieve berichtgeving over kwaliteit doorbreken." Armand Koopmans, directeur controlepraktijk van HLB Witlox van den Boomen, is blij met de komst van de audit quality indicators.

Net als Koopmans maakt ook Jeroen Bellinga, als manager bij PwC betrokken bij het gebruik van data ten behoeve van kwaliteitsbeheersing en verbetering, deel uit van de NBA-werkgroep die de AQI's op praktische toepasbaarheid onderzoekt en aanvullende guidance ontwikkelt voor kantoren. "Ik vind het een goede ontwikkeling om met elkaar objectieve informatie op te stellen om de keuzes van stakeholders te ondersteunen. Want nee, beslissingen nemen op basis van alleen je onderbuikgevoel ben ik geen voorstander van", aldus Bellinga.

Deep dives

De werkgroep AQI's wordt geleid door Ferry van Leyen. Hij werkt als projectmanager bij Deloitte. Het doel van de werkgroep is simpel, meent hij. "We hebben ze binnenstebuiten gekeerd in zogenaamde deep dives. Dat betekent dat de werkgroep in detail kijkt naar definities, interpretaties, data, drempels. Eigenlijk doen we alles wat we kunnen om de AQI's van een papieren realiteit praktisch toepasbaar te maken voor de kantoren, van groot tot klein. Wij brengen de AQI's als het ware aan de praat."

De AQI's maken deel uit van de aanbevelingen van de Kwartiermakers toekomst accountancysector. De minister van Financiën nam die voorstellen over en zo komt de verplichting voor accountantsorganisaties om te rapporteren over de AQI’s in de wet terecht. Het is dus niet optioneel, elk kantoor dat een AFM-vergunning heeft om wettelijke controles uit te voeren moet de AQI's gaan aanleveren. De vaste Kamercommissie vergadert naar verwachting begin 2023 over het wetsvoorstel, waarna in aanvulling op de wet een ministeriële regeling volgt, waarin de AQI's voor de komende jaren worden vastgesteld.

'Elk kantoor dat een AFM-vergunning heeft om wettelijke controles uit te voeren moet de AQI's gaan aanleveren.'

Vergelijken

De werkgroep bestaat uit elf mensen, waaronder accountants, data-specialisten en een compliance officer. Zowel grote als middelgrote kantoren zijn vertegenwoordigd. Armand Koopmans zet graag zijn kennis en enthousiasme in voor de werkgroep en legt uit waar de AQI's voor zijn. "Je kunt een paar doelen onderscheiden. In de eerste plaats kun je kantoren met elkaar gaan vergelijken. Dat is fijn voor rvc's bijvoorbeeld, die een accountant zoeken. Je kunt daarnaast ook analyseren op geaggregeerd niveau en zien hoe de auditkwaliteit is georganiseerd en geborgd; zeg maar: hoe staan we ervoor als beroepsgroep. Ook kunnen kantoren zich in een bepaalde richting profileren. Stel dat een kantoor bijvoorbeeld hoog scoort op opleidingsuren besteedt aan ESG-onderwerpen, dan kan dat voor bepaalde klanten of nieuwe medewerkers erg aantrekkelijk zijn. En intern kun je de AQI's gebruiken voor je eigen kwaliteitsbeleid. Je ziet duidelijk waar je eventueel achterblijft bij je eigen doelstellingen."

Jeroen Bellinga vult Koopmans aan: "Kantoren moeten deze kans grijpen om hun datakwaliteit, en daarmee sturingsinformatie, op een hoger niveau te krijgen. Je moet AQI's niet zien als een 'moetje' of als 'compliance'. Ik geloof juist dat het een grote kans is." Bellinga waarschuwt ook dat een opdrachtgever zich niet blind moet staren op één AQI. "Je moet ze in samenhang zien. Bovendien, het zijn indicatoren. De uitkomst van een bepaalde AQI zegt niets over specifieke dossiers."

'De uitkomst van een bepaalde AQI zegt niets over specifieke dossiers.'

De werkgroep heeft zich eerst goed verdiept in het mededingingsrecht. "We hebben bepaald hoever we konden gaan in het uitwisselen van inzichten op basis van 'echte' data", legt Van Leyen uit. "Daarna kwamen we al snel op goede inhoudelijke discussies. Daarbij stonden niet de uitkomsten per kantoor centraal, maar juist de praktische vragen als  'Hoe doen jullie dat?' en 'Tegen welke praktische problemen loopt jouw kantoor aan?'. Het is bijzonder dat discussies in zo'n constructieve en goede sfeer verlopen terwijl je met je concurrenten aan tafel zit."

Definities

Tijdens de sessie blijkt wel dat de definities van de kwartiermakers tot praktische problemen kunnen leiden en aan interpretatie onderhevig zijn. Van Leyen: "We hebben als werkgroep uitvoerig stilgestaan bij de definities van de elf AQI's en discussies gevoerd.

'AQI's zijn niet meteen af, je moet er aan blijven werken.'

Bijvoorbeeld bij AQI-1 over de betrokkenheid van de extern accountant op de wettelijke controle-opdracht. Op het eerste gezicht lijkt de AQI goed te meten. Maar hier hadden we als werkgroep discussies over bijvoorbeeld de afgrenzing van boekjaren, het aggregatieniveau van uren of bijvoorbeeld groepsstructuren met vrijwillige controles. Maar ook de uren vanuit delivery centers op wettelijke controleopdrachten. Die collega's worden zeker beschouwd als onderdeel van het auditteam. Het is nu de vraag of het ministerie bereid is om onze bevindingen mee te nemen in de uiteindelijke definities." De werkgroep hoopt op enige flexibiliteit, want Bellinga en Koopmans zijn het erover eens: "AQI's zijn niet meteen af, je moet er aan blijven werken."

Groot en klein

Maakt het uit of je een groot of klein kantoor bent? "Nee", zeggen alle drie tegelijk. "Zowel bij kleine als grote kantoren is het belangrijk dat je audit quality op niveau is en dat je een goed product aflevert. Dat verlangen je stakeholders van je", meent Bellinga. Koopmans vult aan: "Je kan natuurlijk niet alles zomaar met elkaar vergelijken. Ook omvang speelt een rol. Er zijn verschillen tussen kantoren die oob's controleren en de reguliere vergunninghouders, al had ik vooraf gedacht dat die groter zouden zijn. We worstelen toch allemaal met dezelfde zaken."

De werkgroep AQI's is van plan om in het eerste kwartaal van 2023 met haar observaties naar buiten te komen. "Wij roepen nu al alle kantoren op, voor zover ze dat nog niet gedaan hebben, om de voorstellen van de kwartiermakers goed te lezen", benadrukt Van Leyen. "Denk vast na over wat het voor jouw kantoor gaat betekenen. Vraag je af hoe je er voor staat en doe alvast voorwerk. Verzamel al je vragen en leg die aan ons voor tijdens de themabijeenkomst die wij gaan organiseren."